Dünyada neler oluyor?
Tarımda Gaslighting Nedir?
Enerji, Gübre, Buğday Sorunu!
Küresel Yem Talebi!
Destekleme! Gıda Fiyatları!!!
####Ekonomide durum!
***Gıdada fiyatlar düşmüyor. Bunun bir nedeni enflasyonun düşmeyeceği hatta artacağı beklentisidir. Marketler, bugün belirli bir fiyata satacağı malı ileride o fiyata alınmayacağını düşünerek zam oranını biraz daha artırıyorlar. Enflasyon yıllık yüzde 84,39 olsa da çok yüksektir.
**Dünya Bankası verilerine göre, Türkiye, gıda enflasyonu en yüksek 4’ üncü ülkesidir.
1. Zimbabve Enflasyon oranı : %321
2. Lübnan Enflasyon oranı : %208
3. Venezuela Enflasyon oranı : %158
4. Türkiye Enflasyon oranı : %99
*Yüksek çiftlik ve tedarik zinciri maliyetleri, tüketici gıda enflasyonunun temelini oluşturur.
Güçlü emtia piyasaları ve gıda zincirinden geçen yüksek tarımsal girdi maliyetleri nedeniyle tüketicilerin bir süre için marketlerde ve restoranlarda nispeten yüksek fiyatlar görme ihtimali yüksektir.
Üretici maliyetinin tüketiciye yansıtılması gerekiyor. Bu devam ediyor.
Üreticiler 2021 yılında girdi maliyetlerinde çift haneli artışlar gördü. Daha sonra tüketicilerde gıda maliyetlerinde çift haneli artışlar gördü. Bunun üç haneli olması bekleniyordu.
Gıda enflasyonu, Kasım Ayında yıllık yüzde 102,55, aylık yüzde 5,75 oldu.
Ayrıca ülkemizde, ithalatımız artarken ihracatımız azalıyor.
Tarım ve gıda tedarik zincirlerinde enflasyonist baskıların kaynaklarını belirlemek neden zor?
Dünyada neler oluyor?
****Gaslighting nedir?
2022 Yılının Kelimesi, psikolojik veya duygusal manipülasyon yani "Gaslighting" oldu.
Gaslighting, zihni manipüle eden, fena halde yanıltıcı, düpedüz aldatıcı davranış olarak tanımlanıyor.
Tarımda kim uygulayabilir? Bunu ilişkiler içinde egemenlik kurmak isteyen, karşısında olan tarım paydaşlarını kontrol altına almak ve her zaman, daima haklı çıkmak isteyen, tarım paydaşlarının düşüncelerini hiçe sayan herhangi biri uygulayabilir.
Tarım paydaşı ne düşünmeli? Tetikteysem, huzursuzsam, uykusuzsam, bunun ne kadarı benimle ilgili, ne kadarı ilişkideki tarım paydaşları veya ilgili otorite ile ilgili diye düşünmesi gerekiyor.
Kısaca, gaslighting; birini özellikle kendi çıkarı için büyük ölçüde yanıltma eylemi veya uygulamasıdır.
Gaslighting, ilişkilerde istismar eden taraf dışında, siyasetçiler ve bazı medya, haber kuruluşlarınca da kullanıldığı görülen bir yöntemdir.
Kurumsal bir taktik ya da kamuoyunu yanıltmanın bir yolu olabilir.
Gaslighting, örneğin bir tarım yetkilisinin, bir çiftçinin gelecekle ilgi kuşkularına, "hepsi senin kafanda, aslında bir sorun yok” diyerek geçiştirdiğini görürüz.
Yanlış tarım politikaları sonucunda çiftçilerin para kazanamamasını unutturularak her şeyin yolunda olduğuna ikna etmeye çalışan siyasilerin tercih ettiği bir silah haline geldi. Bu nedenle çiftçilerin tetikte olması gerektiği konusunda uyarılması gerekir. Sonra çiftçiler yanlış tarım politikalarını sorgulamak yerine kendinden şüphe duymaya neden olurlar.
Gaslighting araçları şunları içerir:
Açıkça yalan söylemek. Bunu ayrıca sosyal medyada özellikle çiftçinin inandığı medyada yazarlar veya söylerler. Örneğin ticaret savaşları iyidir ve kazanması kolaydır derler... Böyle olmayınca kendini yalanlarlar. Amaç, çiftçilerin anılarından şüphe etmelerini sağlamak ve nihayetinde onların gerçekliğini bu yalanla değiştirmektir. Başkaları da bu yalana inanır ve onlarda bu yalanı söylemeye başlarlar.
Çiftçilerin mali sorunlarının suçunun, enflasyonda ve dövizdeki artışın, pahalılığın nedeni dış güçler veya önceki yönetimler olduğunu anlatırlar. Bu nedenle bakın, çok fazla çiftçi çok borçlandı. Kendilerini zor durumlarda bıraktılar derler. Şimdi her şey yolunda gidiyor diyerek çiftçinin gerçekleri görmesini önlemeye çalışırlar. Çoğu kez çiftçi ile yapılan anketler çiftçilerin bunlara inandığını ve bunu söyleyenlere karşı güven ve saygının çok fazla azalmadığını gösteriyor.
####Euro bölgesi için derin bir durgunluk öngörülüyor. Almanya, verileri beklenenden çok daha güçlü ve önemli anket verileriyle karşılaştırıldığında GSYİH'sı şu anda yükseliyor. Bu yükseliş kaçınılmaz olarak sona erecek. Firmalar yatırım yapmayı tamamen durdurdu ve tüketici harcamaları zayıflayacak.
####Rusya, enerjiyi silah olarak kullanıyor. Ne kadar ölümcül olacak?
Savaştan önce Rusya, AB'nin doğal gaz ithalatının %40-50'sini sağlıyordu. Ağustos ayında Putin, Avrupa'ya giden büyük bir boru hattının musluklarını kapattı. Akaryakıt fiyatları yükseldi. Ekonomiler zor durumda kaldı.
Şimdiye kadar Avrupa, depolama alanlarını dolduracak kadar gaz stoklayarak bu şoku iyi atlattı. Ancak toptan enerji maliyetlerindeki artış tüketiciye ulaştı. Piyasadaki yakıt fiyatları tepe noktalarından düşmüş olsa da, gerçek ortalama konut Avrupa gaz ve elektrik maliyetleri daha önceki yılların rakamlarının %144 ve %78 üzerindedir. Çok soğuklarda gaz biter, enerji sorunu büyürse ölüm oranları artabilir.
***Avrupa, kalıcı bir enerji ve jeopolitik krizle karşı karşıya…
Acımasız bir ekonomik daralma, 2023 ve sonrasında Avrupa'nın direncini test edecek. Küresel enerji sisteminin yeniden şekillendirilmesinin, Amerikan ekonomik popülizminin ve jeopolitik çatlakların Avrupa Birliği'nin ve İngiltere dahil üye olmayan ülkelerin uzun vadeli rekabet gücünü tehdit ettiğine dair artan bir korku var. Risk altında olan sadece kıtanın refahı değil, transatlantik ittifakının sağlığı da.
Son haftalarda Avrupa'dan gelen güzel haberlere aldanmayın. Enerji fiyatları yaza göre düştü ve bu güzel hava, gaz deposunun neredeyse dolu olduğu anlamına geliyor. Ancak enerji krizi hala tehlike arz ediyor. Benzin fiyatları uzun dönem ortalamasının altı katıdır. 22 Kasım'da Rusya, füze saldırıları Ukrayna genelinde acil elektrik kesintilerine neden olurken, Avrupa'ya giden son faal boru hattını da kısmakla tehdit etti. Avrupa'nın gaz deposunun 2023'te bir kez daha doldurulması gerekecek. Bu sefer herhangi bir boru hattı ve Rus gazı olmadan nasıl olacak?
**Avrupa Birliği Konseyi, Rus petrolünün varil başına 60 ABD doları olarak petrol fiyatı üst sınırı belirlemeye karar verdi.
Konuyla ilgili bir basın açıklaması yayınlandı. Bu 5 Aralık 2022'den itibaren geçerli olacak.
Rus petrolündeki tavan fiyat, olağanüstü piyasa koşullarından kaynaklanan fiyat artışlarını sınırlayacak.
Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yasadışı saldırı savaşını başlatmasının ardından petrolden elde ettiği gelirleri büyük ölçüde azaltacak.
Aynı zamanda, üçüncü ülkelere enerji arzı üzerindeki olumsuz etkileri hafifletirken, küresel enerji fiyatlarının istikrar kazanmasına da hizmet edecektir.
Rus petrolü için bir fiyat sınırının belirlenmesi, bu tür kısıtlayıcı önlemlerin bir parçasıdır.
Kremlin'in Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşı finanse etme kabiliyetini önemli ölçüde azaltmayı amaçlamaktadır.
Rusya nasıl tepki verecek?
####Gübre sorunu!
Yara International, Avrupa Birliği hükümetlerini hem gübre hem de gübre dışı kullanımlar için nitrojen tedarikini sağlamak için harekete geçmeye çağırdı. Gübre devi, aynı gübre üreten tesislerde AdBlue'de üretiyor. Avrupa'da bu ürüne ihtiyaç duyan 29 milyondan fazla araçla işleyen bir ulaşım sektörü için çok önemli olduğunu söyledi.
Sürekli ve kesintisiz AdBlue tedariki hayati önem taşıyor. Temiz hava solumak ve işleyen bir ulaşım sektörü toplum için temel unsurlardır. Gübre ve gıda malzemeleri, ilaç ve hastane malzemeleri AdBlue'ya güveniyor.
Yara, AB'nin Avrupa gübre endüstrisine yönelik çözüm paketinin iki ana noktayı içermesi gerektiğini söyledi.
Birincisi, AB'nin gübre fabrikaları için doğal gaza sürekli erişimi güvence altına alması gerekiyor. Doğal gaz, üretimin devam etmesi için gerekli olan gübre fabrikalarının ham maddesidir.
İkinci olarak Yara, AB'nin Avrupa'nın stratejik özerkliğini güçlendirmesini istiyor. Yara'ya göre Avrupalı yetkililer, artan karbon emisyonlarını önlemek ve yeni bağımlılıkları önlemek için Avrupa nitrojen üretimi için hammadde tedarikine öncelik vermeli.
Bir DTÖ basın açıklamasına göre, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve BM Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) yakın tarihli bir araştırması, yaklaşan bir gıda krizini önlemek için dünya genelinde gübreye erişimin iyileştirilmesi çağrısında bulunuyor.
####Dünyada buğdayda sorun var!
Arjantin'de buğday üretimi düşünce, Brezilya, Rus tahılına yöneliyor. Ancak kendi sorunları var
Geçen hafta, Arjantin'de FOB mevcut buğday ton başına ortalama 370 ABD dolarına, Rus buğdayı ise 330 ABD dolarına mal oldu.
Şiddetli bir kuraklığın ardından birkaç don olayının Arjantin'deki buğday hasadını ilk tahminlere göre %40 azaltarak yaklaşık 11-12 milyon tona düşürmesi ve bunun Mercosur'un ortağı Brezilya'yı etkilemesi bekleniyor.
Brezilya geleneksel olarak güneydeki komşusundan yaklaşık 6 milyon ton yüksek kaliteli buğday satın alıyor, ancak piyasa analistleri artık Brezilyalı üreticilerin, özellikle Kuzeydoğu'dakilerin Rusya, ABD veya AB gibi diğer tedarikçilere başvurması gerekeceğini tahmin ediyor.
***Rusya’nın, Ukrayna'nın işgal altındaki topraklarında hasat edilen en az 1 milyar dolarlık buğdayına el koyduğu açıklandı. Bloomberg, NASA'nın gıda güvenliği ve tarım programından uydu görüntülerini kullanan bir araştırmaya atıfta bulunarak, Ukrayna’nın, Rusya tarafından kontrol edilen bölgelerde hasat edilen en az 1 milyar dolarlık buğdayı kaybettiğini bildirdi.
NASA, yapay öğrenim modeli kullanarak, uydu görüntüleri ile doku ve renk değişikliklerini tespit ederek, ekinlerin nerede hasat edildiği belirliyor. Bunu haritalarda göstermektedir.
**Hindistan’da bu yıl rekor fiyatla buğday satıldı. Bu 2023 yılında daha fazla ekime neden oluyor. Nadasa bırakılan ve kurak topraklarda buğday ekilecek..
Daha yüksek buğday üretimi, dünyanın en büyük ikinci tahıl üreticisi olan Hindistan'ı Mayıs ayında temel gıda ihracatına yönelik yasağı kaldırmayı düşünmeye teşvik edebilir. Bu enflasyona ilişkin endişeleri hafifletebilir.
Yurtiçi buğday fiyatları, 2022 yılında şu ana kadar %33 artarak ton başına 29.000 rupi (355,19 $) ile rekor bir seviyeye yükseldi. Hükümetin sabitlediği 21.250 rupilik satın alma fiyatının çok üzerindedir. Bu sene kuraklık nedeniyle üretim düşmüş ve buğday ihracatını yasaklanmıştı.
Tarım ve Çiftçi Refahı Bakanlığı tarafından yayınlanan geçici verilere göre, çiftçiler mevcut ekim sezonunun başladığı 1 Ekim'den bu yana bir önceki yıla göre yaklaşık %11 artışla 15,3 milyon hektar alana buğday ekti.
Hindistan’da buğday alanı arttı. Ancak ürün için önümüzdeki haftalarda daha düşük sıcaklıklar gerekecek. Ardından mahsulün olgunlaştığı Mart ve Nisan aylarında havanın olumlu geçmesi gerekiyor.
####Küresel Yem Talebi 2023!
Enflasyon, girdi maliyetlerinin artışı nedeniyle 2022 yılında yem fiyatları artmıştı.
2023 yılında yem fiyatları ile girdi fiyatlarının artması ve diğer faktörler nedeniyle küresel canlı hayvan sayısının azalması bekleniyor.
***Küresel Yem Talebinin 2023'te düşmesi muhtemel görülüyor.
Daha yüksek fiyatların anahtarı taleptir. Talebin tahmin edilmesi zordur ve sürekli hareket eden bir hedeftir.
2023 yılında sığır geleceği güçlü üreticilere bağlı görünsede ne kadar dayanabilirler? Bu kışı nasıl geçirecekler?
Kuraklık ve erken itlaf, muhtemelen sığır eti arzını azaltacak ve önümüzdeki aylarda kıtlıklara ve artan maliyetlere yol açacaktır.
Kaliteli yem sorunu gündemdedir.
**Yem sorunu konusunda alternatifler var mı? Örneğin; maliyeti düşük verimi fazla olduğu söylenen “Maralfalfa/Dev Kralotu-DEKO ile Rafta Yeşil Yem” bir çözüm olabilir mi?
####Rusya, 2023'te sığır üreticilerine sübvansiyonlar için 600 milyon ruble tahsis edilecek. Tarım Bakanlığı açıkladı; 2023'te kesimlik sığır üretme maliyetinin bir kısmı devlet tarafından karşılanacak…
***Damate, Tyumen bölgesinde Rusya Federasyonu'ndaki en büyük hindi yetiştiricisini açtı…
####Dikey tarım!
Sermayenin tercih ettiği "dikey tarım" tarımın geleceğini temsil edebilir mi?
Dikey tarım, teknolojinin ilerlemesi ile gelecekte avantajlı olabilir mi?
Şehirlere entegre olabilir mi?
Çeşitlendirilmiş tarım sisteminin önemli bir parçası haline gelebilir mi?
####FAO, dünya gıda fiyatlarının Kasım ayında daha da düştüğünü açıkladı.
Birleşmiş Milletler gıda ajansının dünya fiyat endeksi, Kasım ayında marjinal bir düşüş göstererek, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden sonra Mart ayında gördüğü rekor seviyeden bu yana üst üste sekizinci aylık düşüşüne işaret ediyor.
FAO’ya göre Kasım ayında tahıllar, et ve süt ürünleri fiyatı düştü. Bitkisel yağlar ve şeker fiyatları yükseldi.
Kasım ayındaki hafif düşüşle ilgili FAO gıda endeksi incelendiğinde şu anki seviye, bir yıl önceki seviyesinin yalnızca %0,3 üzerinde olduğu anlamına geldiğini söyleniyor.
***ABD çiftlik gelirlerinin, küresel gıda ve yem talebinde yeni zirvelere çıktığı görülüyor..
ABD Tarım Bakanlığı'nın bildirdiğine göre, üreticilerin küresel tahıl ve yağlı tohum talebindeki kısıtlılık nedeniyle artan tahıl ve canlı hayvan fiyatlarının ABD tarım gelirlerini bu yıl tarihi bir yüksekliğe taşıması bekleniyor.
Mahsul sektöründeki büyümenin çoğunun mısır, soya fasulyesi ve buğday satışlarından geldiğini belirterek, hayvancılık nakit satış gelirlerinin de yaklaşık %31 artarak 256.0 milyar dolara çıkması bekleniyor.
####Sonuç olarak;
Şunu artık biliyoruz. Bu sorunlar ekonomimizi ve tarımımızı olumsuz etkileyecektir. Krizleri beklemeden, risk planlarımızı hazırlamak gerekir. Politikalar belirlenmelidir.
Önümüzdeki günlerde Tarım ve Orman Bakanlığının Bütçesi Mecliste görüşülecek. Bakanlık şimdiden hazırlanıyordur. Gelebilecek sorular ve cevaplar…. Bakan, görüşme sonunda gelen soruların birkaçını cevaplandırır ve sonunda geri kalan sorulara yazılı cevap verilecektir, der. Eller kalkar gelen bütçe aynen kabul edilir.
Haftaya bizimde sorularımız olacak.
