Simit 20 lira oldu! Karadır bu bahtım kara!

****Bugün yazıma hemşerim, büyük sanatçı Rahmetli Neşet Ertaş’ın türküsünün sözleri ile başlamak istiyorum.

Karadır bu bahtım kara,

Sözüm kâr etmiyor yara,

Sen düşürdün beni dara. (Eyvah Eyvah Eyvah Ey,)

Kendim ettim kendim buldum.

Gül gibi sarardım soldum.

****Türk-İş açlık sınırını açıkladı. Açlık sınırı artmaya devam ederken şimdiden asgari ücreti geçti.

****Hatırlayalım. Açlık sınırı Aralık 2024’ te 21 bin 83 TL iken Ocak 2025’te ise 22 bin 131,06 TL oldu. Asgari ücret 22 bin 104 TL olmuştu.  Yoksulluk sınırı ise 72 bin 88 TL oldu.

Görüldüğü gibi daha 2025 yılının ilk ayında asgari ücret açlık sınırının altında kaldı.

**Açlık sınırı yalnızca beslenmeyi kapsıyor. Kira, okul, sağlık vb. hiçbiri burada söz konusu değil. Kısaca bugünkü asgari ücret, yalnızca beslenmeye bile yetmiyor.

Açlık sınırı, üstelik 31 Ocak 2025 tarihinde açıklandığı için, daha asgari ücreti cebe koymadan bu gelişme yaşandı.

**Bunun en büyük nedeni asgari ücrete %30 zam verildi. Her şeye en az %50 zam yapıldı. Zamların daha da devam edeceği görünüyor.

****Bu ay enflasyon oranları açıklandı.

ENAG Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) Ocak ayında %8,22 arttı. E-TÜFE’nin son 12 aylık artışı ise %81,01 olarak gerçekleşti.

TÜİK ise Aylık enflasyonu % 5,03, yıllık enflasyonı %42,12 olarak açıkladı.

Evimizde, köyümüzde, mutfakta enflasyon size göre kaç?

Ocak Ayı Enflasyon Rakamları – TÜFE (Aylık)		Yıllık Enflasyon
Kurum	Oran  %	Oran %
TÜİK	5,03	42,12
İTO	5,16	53,7
ENAG	8,22	81,01

Kaynak. TÜİK, İTO, ENAG

 

****Bazı ülkelerde 2024 yılında durum nasıldı? ( Yıllık)

Ülke	Enflasyon %	Faiz Oranı %
Türkiye	44,38	45
Arjantin	118	29
Rusya	9,5	21
Brezilya	4,83	13,25
Meksika	4,21	10

Faizin, enflasyondan yüksek olduğu ülkelerin durumu da görülüyor. Faiz, enflasyondan düşük olduğunda enflasyon nerelere yükselmişti!

****Ülkemizde yıllık gıda enflasyonu da çok yüksektir.. 

Gıda enflasyonu Ocak'ta aylık bazda %3,86 artarken, yıllık bazda %41,76 yükseldi.

Balkan ülkelerinde aylık değil yıllık enflasyon nerelerde? Bu sorunun cevabını verelim.   

Artan gıda fiyatlarına tepki için bir günlük boykot yapıldı. Hükümetlerine güveniyorlar. Sorunlara gelir ve eğitimi yüksek bilinçli tüketicilerde sahip çıkıyor. Gereğini yapıyor.

2024 Yılı Yıllık Gıda Enflasyonu
Ülke Adı	Enflasyon %
Türkiye	43,58
Makedonya	5,6
Hırvatistan	5,1
Bosna Hersek	4,4
Sırbistan	3,3
Slovenya	2,3
Karadağ	0,3

****IV. Tarım Şurası Hazırlık Çalıştayı başladı. Diğer tarım şuralarında olduğu gibi kararlar alınacak. Önemli olan bu kararların diğer çalıştaylarda olduğu gibi kâğıt üzerinde kalmamasıdır.

Bakan İbrahim Yumaklı, konu ile ilgili yaptığı açıklamada;

Tarım, orman ve su sektörünü, "sürdürülebilirlik", "verimlilik", "kalite", "kayıtlılık" ve "sektöre yatırım" gibi 5 ana eksen etrafında şekillendirdiklerini,

İthalatın bitirilmesi, üreticimizin uygun maliyetle üretim materyallerine sahip olması, tüketicimizin de uygun fiyatla bu ürünlere erişiminin sağlanmasını,

Politikaları belirlerken, geleceğe yönelik projeksiyonları, tehditleri, fırsatları, dünyanın gittiği istikameti ve ulaşması beklenen noktayı her yönüyle analiz edip, yol haritası oluşturduklarına dikkati çekerek, 5 yıl sonra gıda arz güvenliğini sağlamak ve rekabet gücünü sağlam tutmak için bugünden daha fazla üretilmesi gerektiğini söyledi.

Bakan Yumaklı, şuranın vizyonunun 5 ana başlıkta şekillendiğini aktararak, bunların "bilimsel temelli yaklaşım", "katılımcılık ve iş birliği", "sürdürülebilirlik", "yenilikçilik" ve "gelecek odaklı bakış açısı" olduğunu ilave etti.

****Bu iktidar, acaba bunları ve diğer şuralarda yazılanları neden 22 yıldır gerçekleştiremedi?

****Sosyal medyada çıkan haberlere bakıldığında alınacak bakanların arasında Tarım Bakanının da adı geçiyor.

****Gelenler ne yapabilir? Öncelikle tarıma bütüncül bakamıyorlar? Bunu yaşayarak görüyoruz. Tarımda sorunlar devam ediyor. Örneğin;

Hayvan ve et ithalatını bitirebilirler mi?

İthalat lobisinin etkisine karşı ne yapabilir?

Dicle Elektrik (DETAŞ) korunuyor olabilir mi?

Tarımda kullanılan elektrik desteği 6 yıldır sadece neden Dicle Elektriğin bölgesindeki 6 İlimize verildi?

Diğer illerimizin çiftçileri neden cezalandırıldı?

Neden tarım sayımı 10 yılda bir yapılması gerekirken 22 yıldır yapılmadı?

Neden eti, sütü, meyveyi, sebzeyi daha ucuza alamıyoruz?

Neden kaliteli, dengeli, sağlıklı ve yeterince beslenemiyoruz?

Neden kontrolsüz zirai ilaçlama önlenemiyor?

Neden merdiven altı üretim devam ediyor?

Neden çiftçimiz mutlu değil?

Neden, Tarım ve Orman Bakanlığının eli ayağı toprağa değen hem mektepli hem alaylı, akıllı ve kaliteli, gittikçe sayıları azalan ülke sevdalısı tarımcıların yüzü gülmüyor?

Aslında sorun çalışmayan sistemdir. Yapılmayan yapısal reformlardır. Liyakate önem verilmeyişidir. Zihniyetin değişmemesidir. Israrla geleneksel bir yönetimden daha bir çağdaş yönetime geçilememesidir. Bilimden ve kaliteli eğitimden uzaklaşılmasıdır. Akıllı ve kaliteli yöneticilerin ve akıllı planlı ve projeli çalışmanın olmayışıdır.

****Bizim dönüşüme olan ihtiyacımız, siyasi döngülere göre değişmiyor. Herkes bunun farkındadır. Bu enerji, gıda dünyası için geçerlidir. Bu yüzden tüm büyük gıda tüketici ürünleri tedarikçileri, tedarik zincirlerini yeniden düşünmelidir. İnovasyona yani yeniliklere önem verilmelidir.

****Tarımsal danışmanlık, “işbirliği yoluyla çığır açan etki sağlamayı vaat eden” küresel bir oluşum olmak zorundadır.

Geleneksel yönetimden çağdaş bir yönetime geçiş aşamasında ve tarımda sorunlarının çözülmesinde tarımsal danışmanlık, anahtar olabilir.

Tarımsal danışmanlık yapanların kurduğu ve bünyesinde tarım danışmanları bulunduran şirketler yalnızca tarımsal ihracat ve ithalat, tarımsal danışmanlık hizmeti gibi tarımsal faaliyetler yapabilmelidir.

Bu şirketler, örneğin gübre endeksini bile açıklamalıdır.

Tarımsal danışmanların kurduğu şirketlerden sadece tarımla ilgili danışmanlık hizmeti alınmalıdır.

****İktidarın, büyük bir siyasi şovla başlattığı sonra başarısız projeleri gördük.

-1000 Köye 1000 Tarım Gönüllüsü Projesi!

-Köy Merkezli Tarımsal Üretime Destek Projesi (KÖYMER)! 

-Tarımsal Yayım ve Danışmanlık!

-Tarımsal Yayımı Geliştirme Projesi (TAR-GEL)!

-Tarım Müşaviri ve Yeminli Tarım Müşavirliği!!!

*Tarım ile ilgili işyerlerinde ve açılacak yeni işyerlerinde tarımsal danışman bulundurulacağı konusunda acil düzenleme çıkartılmalıdır.

*Herkes bu işleri yapmamalıdır. Şu anda bakanlıktan destek almayan herkes tarımda danışmanlık yapıyor. Bakanlıktan destek almadığı içinde bu işleri kimler yapıyor belli değildir. Düzenleme olmadığından denetleyen de yok. Ayrıca sadece imza atan sorun yaşamasın.. Sorumluluğa firma sahipleri ortak olsun..

*Tarımsal danışmanlık şirketlerinin, akıllı tarımsal destekleme ve daha fazla bütçelerle desteklenmesi gereklidir…

*Tarım danışmanlarının sorunları pansuman tedbirlerle çözülemeyeceği bilinirken hala günü kurtarmaya çalışıyorlar.

****Bakan Yumaklı, "2025 Uluslararası Kooperatifler Yılı Açılış Töreni"nde konuştu. Aşağıdaki soruların cevabını aradım.

-Kooperatifçilikle ilgili bir genel müdürlük neden başka bir bakanlıktadır?

-Yatırım programlarında bulunan mandıra, süt sığırcılığı, koyunculuk, arıcılık, besicilik kooperatif yatırım projeleri neden hangi amaçlarla iptal edilmişti?

-Bu kooperatiflerin yatırım bütçesi nerede kullanılmak istenmişti?

-Bütçe tekniğini bilmeyen üst kademe yöneticileri nedeniyle bu projelerin ödeneği Tarım Reform Genel Müdürlüğü tarafından nerede kullanılmak istendi? Neden kullanılamadı?

Tarım ve Orman Bakanlığının üst düzey yöneticileri cari ve yatırım bütçesini iyi bilmeleri gereklidir.  Ben yaptım, oldu, bitti dendi. Durum ortadadır. Bu kooperatif projeleri bacasız fabrikalardı. Başarısız ise revizyon yapılabilirdi. Yeni kooperatif projeleri geliştirilebilirdi. Başarısızlığın iki önemli nedeni ortadan kaldırılabilirdi. Yatırım programlarında siyasilerin referansı dikkate alınmamalıydı. Her iki veya üç yılda borçlar için yapılandırmaya gidilmemeliydi. Yapılandırma olacağını bilenler borç öder mi? Ülkemiz neden tabela kooperatifçiliğine döndü?

****Bakan, kooperatiflerin derecelendirmesine yönelik çalışma yaptıklarını belirterek, bu kapsamda 105 örgütü “birinci derece tarımsal örgüt” ilan ettikleri bildirdi.

Burada ne kadar kötü durumda olduğumuz ortaya bir kez daha çıktı. İşte ülkemizin gerçeği! Başarı ne kadar düşük! 11 bin tarımsal örgüt var. 249 başvuru (%2,26) olmuş. 105 örgüt (% 0,95) Birinci Derece Tarımsal Örgüt ilan edildi.

Bu sayının artması için ne gibi çalışmalar yapılıyor. Bakanlığın görevleri kapsamında bunlar yapılabilir mi?

****Bakanlığın, kriterleri değiştirerek yani bir küçük hile ile bu sayıların artmasının sağlanacağı söyleniyor. Düzenlemeleri takip ediyorum. Dilerim söylenti olarak kalır.

Ortada bir facia var. Tüm paydaşlarla görüşülmeli beraber kararlar alınmalıdır.

Kooperatifçiliğin gelişmesi için üyelerin eğitim ve gelir düzeylerin yüksek olması gerekir. Bu sorun çözülmeden üyeler hesap soramaz. Katkı veremez. Bütün yük birkaç kişinin üzerinde kalır ve başarı gelmez.

Ne yazık ki her atanan bakan, iktidar partisinin 22 yıldır tarımı yönettiğini, tarımın sorunlarını çıkmaz sokakta çözmeye çalıştığının ya farkında değil ya da işine gelmediğinden bu konuya değinmiyorlar. Her bakanla tarım şaha kalkıyor. Sonra bakan değişiyor. Ortada sorunlar kalıyor. Bakan atanıyor. Tarım şaha kalkıyor. Sonra bakan değişiyor…

****Zeytin üretimi ve zeytinyağı konusunda, Tarım ve Orman Bakanlığını bir yıl önce uyarmıştım. İspanya’da ürün miktarında artış bekleniyor. Girdi maliyetleri de yüksek. Ürün fiyatı yüksek olmazsa zeytin üreticisi ve zeytinyağı sektörü zor durumda kalabilir. Bu nedenle toplantı yapıyorlar. Önlem almaya çalışıyorlar diye yazmıştım.

Daha sonra Bakanlığı uyarmıştım. Ülkemizde aynı sorunlar yaşanabilir. Tüm paydaşlar konuşmalı birlikte kararlar alınmalı. Risk planlarımız hazır olmalı, demiştim.

Tarımda her konuda olduğu gibi kriz gelene kadar bu konuda hiçbir şey yapılmadı. Bu sorunlar şimdi ülkemizde de yaşanıyor. Zeytin üreticisi ve zeytinyağı sektörü zor durumda kaldı. Zeytinyağı bol, fiyatı düşük, enflasyon, pahalılık ve yoksulluktan dolayı alan da yok….

Dünya piyasalarında da bu sorun devam ediyor. İspanya gibi bazı ülkeler zamanında önlem aldıklarından, risk planları nedeniyle zeytin üreticisi ve zeytinyağı sektörü daha az etkileniyor. Yani teğet geçiyor.

****Yazımı yine Rahmetli Neşet Ertaş’ın sözleri ile bitireyim;

-Nedeceksin bu kadar malı, İşte görünüyor dünyanın halı. 

-Atı olan el atına biner mi, Yiğid olan ikrarından döner mi?