Her eylemin bir niyet kısmı olduğu gibi bir de hedefi vardır.

Bizler burada yazarken hüsnü niyetle memleketin faydasını istiyoruz ve hedefimiz siyasetinden bürokrasisine kadar ülkenin Tarım, Hayvancılık ve Gıda alanında yetkili/sorumlu kişilerini uyarmak ve onlara katkı sağlamak.

Bu bir uyarı yazısıdır. 

Ve sadece içinde zerre kadar memleket sevdası olanlarla, sorumluluk duygusu taşıyanları ilgilendiriyor.

Konu ciddi, zaman az, sonuçları ağır olacak bir süreçteyiz ve asıl zor günler önümüzde bizi bekliyor. 

TGH (tarım,gıda,hayvancılık) alanında 4 temel sorunu aynı anda yaşıyoruz/yaşayacağız. 

1. Küresel ticari paradigma değişiyor. Klasik tedarik ve tüketim alanları ve lojistik imkanlar değişiyor. 

2. İklimsel değişiklikler olumsuz etkilerini artırarak devam ediyor.

3. Ukrayna – Rusya savaşı ve u.arası yaptırımlar özellikle bizim bölgemizde kaotik bir zemin TGH alanında da oluşturdu.

4. Lojistik; en ciddi sorun ve en yüksek maliyet olarak ürünlerin ticarileşmesinin ve ulaştırılmasının önünde bir engel olması nedeniyle ayrı bir sorun yumağı olarak dünyayı çıkmaza sokuyor. 

Evet, bunları konuyla az çok ilgisi olan herkes biliyor.

Çok bilinmedik konular değil.

Memleketimizin bu süreçten kötü bir şekilde etkilenmemesi için bir takım önerileri, ilgili ve yetkili olanlara kısa ve net bir şekilde ifade edecek olursak bunlar; 

1. Ülkenin stoklama kapasitesi artırılmalı, özel sektörün elindeki mallar kamunun kendi stoğuymuş gibi görme aculluğu bu sene yapılmamalı. Devletin seferi stokları yeniden oluşturulmalı. Bu yapılırken de çiftçinin elindeki malı ucuza kapatma derdine düşülmemeli. Çünkü 'paramız olsa da ithalat yapacağımız' (!) malı bulamama/alamama ihtimalimiz yüksek. Ve bu ürünleri nüfus dağılımı/tüketim alanlarına göre lokasyonlarda depolarda muhafaza edilmeli. Eğer kendi üretimimizin yetmeyeceğini öngörüyorsak, bunu ilan etmeden ithalat yapabileceğimiz yerlerle hasat döneminde bağlantılarını yapıp bu ürünleri bir an önce ülkeye çekelim. Burada “Hasat döneminde ithalat olmamalı” düşüncesine katılmıyorum. İçerde doğru fiyat politikası uygulanırsa sorun olmaz. 

2. Üretim planlaması zahmetli, ciddi bir süreç ve buna zaman yok, zaten 20 senedir bu konuda istenilen sonuç alınamamış. Ama en azından kritik süreçte tüketim profilini hızlı bir şekilde çıkararak tedarik planlaması yapılabilir ve yapılmalı.

3. Öyle rastgele ihracat yasağı koyma saçmalığı terkedilmeli. Üretim rakamlarına göre yasak konulmalı/sınırlanmalı. Çiftçinin malı çürütülerek çöpe attırılmamalı. Ülke u.arası alanda önemli bir THG ticareti yapan, pazarları olan bir ülke olmaktan çıkarılmamalı. Çünkü kaybedilen pazar kolay kazanılmaz. Transit ticareti kolaylaştırılmalı, maliyetleri düşürülmeli, imkanları genişletilmeli. Çünkü bu ülkenin önemli bir kazanç kapısı, bunu kapatmayalım. Bu silah yeri geldiğinde ülkenin inanılmaz işine yarayacak bir imkan, bu artık görülmeli.  

4. Lojistik konusuna devlet olarak el atılmalı, ülkenin yüzmilyonlarca tonluk emtia transportu 3-5 kamyoncunun eline bırakılmamalı. Bu alanda sahada tam bir pespayelik, düzensizlik ve kuralsızlık hakim. Kısa vadede olacak bir şey değil ama şoförlük en ciddi mesleklerden birisi olmasına rağmen hala okulu yok ve insanların en son çaresizlikten yapmak zorunda kaldığı meslek konumunda. Bu konuda okullar açılmalı, eğitim verilmeli. Bu yolla ciddi bir istihdam da sağlanmış olur. Sadece AB ülkelerinin yüzbinlerce TIR şoförüne ihtiyacı var. Lojistik konusunda ülkenin altyapısı biranönce güçlendirilmeli. Ciddi firmalara destek verilmeli, hatta devlet olarak demiryolunda olduğu gibi direk karayolu ve denizyolu lojistiğine de girerek U.arası demiryolu hatlarının daha etkin ve hızlı kullanımı için özellikle de Orta Asya güzergahında devletin daha etkin olması gerekiyor.

5. Tarımsal üretimi bazı ürünlerde de olsa ihtiyaçtan fazla üretim yapan öncelikle yakın çevre ülkelerde büyük ölçekli depolama ve lojistik imkanları geniş partner şirketler tespit edilmeli ve onlarla işbirliği geliştirilmelidir.

Bu süreç hayati önem taşıdığından çok da kağıt, kürek işlerine takılmadan hızlı hareket etmek lazım. Kişisel ikbali/kazancı/hırsızlık için risk alanlar kadar memleketini sevenlerin de risk alması lazım. 

Haydi bana müsaade…