Rusya Tarım Bakanlığı’nın son açıklamaları, Eylül 2025 itibarıyla ayçiçek yağı, küspesi, un ve buğday ihracat vergilerinde artışlar olacağını gösteriyor. Bu politikalar, tarım sektörü için önemli sonuçlar doğurabilir.
Ayçiçek Yağı ve Küspesi İhracat Vergileri
Eylül ayından itibaren Rusya’dan yapılan ayçiçek yağı ihracatına uygulanan vergi ton başına 5.746,2 rubleye yükselecek. Bu vergi, ton başına 1.130,6 dolar gösterge fiyatı üzerinden hesaplandı (Ağustos’ta 1.138,7 dolar üzerinden 4.640,1 ruble). Ayçiçeği küspesi ihracat vergisi ise ton başına 1.119,4 rubleye çıkacak (Ağustos’ta 963,3 ruble, gösterge fiyat 220,4 dolar; Eylül’de 217,8 dolar).
Rusya, 2021’den beri ayçiçek yağı ve küspesine esnek ihracat vergileri uyguluyor. Bu vergiler, 31 Ağustos 2026’ya kadar geçerli olup, gösterge fiyat ile taban fiyat (yağ için 82.500 ruble, küspe için 13.875 ruble) arasındaki farkın %70’i (düzeltme katsayısı 0,7) üzerinden hesaplanıyor.
Temmuz 2023’ten itibaren, vergiler Rusya Merkez Bankası’nın son beş iş günündeki dolar/ruble kuru ortalamasına göre ruble cinsinden belirleniyor. Ekonomi Kalkınma Bakanlığı, vergilerin 31 Ağustos 2024’e kadar uzatılması için bir taslak hazırladı ve ayçiçeği vergisinin ton başına en az 32.000 ruble olacak şekilde %50 oranında uygulanması öneriliyor.
Un İhracat Vergisi
Eylül’de un ihracat vergisi %7,4 artarak ton başına 7.995,3 rubleye yükselecek. Gösterge fiyat, ton başına 269,2 dolar (Ağustos’ta 270,2 dolar). Bu vergi, 31 Ağustos 2023’e kadar geçerliydi, ancak Ekonomi Kalkınma Bakanlığı’nın taslağıyla 31 Ağustos 2024’e uzatılması planlanıyor.
Buğday İhracat Vergisi
27 Ağustos - 2 Eylül 2025 tarihleri arasında buğday ve meslin (buğday-çavdar karışımı) ihracat vergisi ton başına 32,1 rubleye çıkacak (gösterge fiyat: 225,2 dolar). Mısır ve arpa için vergi sıfır kalacak. Ağustos’ta (20-26 Ağustos) buğday ihracatına sıfır vergi uygulanmıştı.
Rusya’nın tahıl ambarı mekanizması kapsamında uygulanan bu vergiler, borsada kayıtlı ihracat sözleşmelerinin fiyatlarına ve Merkez Bankası’nın döviz kuru ortalamalarına dayanıyor. Elde edilen fonlar, buğday, çavdar, mısır ve yemlik arpa üreticilerine sübvansiyon olarak aktarılıyor.
Değerlendirme
Rusya’nın vergi artışları, tarım ihracatında korumacı politikalarını güçlendirdiğini gösteriyor. Ayçiçek yağı ve küspesi, küresel gıda ve yem sektörlerinde kritik bir rol oynarken, un ve buğday temel gıda tedarik zincirlerinin yapı taşları. Vergi artışları, uluslararası piyasalarda fiyat artışlarına ve tedarik zinciri dinamiklerinde değişikliklere yol açabilir. Rusya, üreticileri ve ihracatçıları, maliyet optimizasyonu ve piyasa takibiyle bu değişikliklere uyum sağlaması için uyarılıyor.
Kaynaklar:
- Rusya Tarım Bakanlığı resmi internet sitesi (ayçiçek yağı, küspesi, un ve buğday ihracat vergileri).
- RIA Novosti, “Ayçiçek yağı şişeleme ve paketleme hattı” arşiv fotoğrafı, Georgy Zimarev.
- RIA Novosti, “Tarım Bakanlığı, buğday ihracatına uygulanan verginin artırıldığını duyurdu” haberi, Maksim Bogodvid.
- Interfax.ru, “Rusya’nın un ihracat vergisi Eylül’de yüzde 7,4 artacak” haberi, 25 Ağustos 2025.
