Tohum Yetiştiricileri Alt Birliği (TYAB) Yönetim Kurulu Başkanı ve Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) Yönetim Kurulu Üyesi Hacı Ömer Güler, Türk çiftçisinin artan maliyetler ve kuraklık kıskacında ezilirken buna bir de yerel ve uluslararası tekel firmaların tek taraflı sözleşmelerinin yarattığı mağduriyetlerin eklendiğini ifade etti.
FİRMALAR DAHA ÖNCE YAPILAN SÖZLEŞMELERİ ÇİFTÇİYİ SÖMÜRÜ ARACI OLARAK KULLANIYOR!
TYAB Başkanı Güler, son zamanlarda bazı yerel firmalar ile küresel ölçekte üretim yapan büyük şirketlerin, çiftçilerle daha önce yaptıkları sözleşmeleri adeta bir sömürü aracı olarak kullandığını kaydetti. Güler, firmaların çiftçinin mecburiyetinden faydalanarak attırdıkları imzalara güvenerek yeni piyasa şartlarını hiçe saydığını ve bu sözleşmelerin çiftçinin ölüm fermanına dönüşmeye başladığını vurguladı.
TOHUM FİRMALARI BAKANLIĞIN SÖZLEŞMELERİNE UYMUYOR
Güler, firmaların Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) ve Tarım ve Orman Bakanlığı nezdinde hazırlanan örnek tip sözleşmelere uymadıklarını da söyledi.
SÖZLEŞMELER TEK TARAFLI SADECE FİRMALARIN ÇIKARLARINA GÖRE HAZIRLANIYOR
Güler, "Tüm ürünlerde olduğu gibi mısır tohumunda da maliyetlerle birlikte, satış fiyatları da artıyor. Mısır gibi piyasada 2800 TL/ton ile 3600 TL/ ton arasında değişen baz alım fiyatlarına karşılık, çiftçimiz bu firmalar tarafından maliyetinin altında ürün tonunu 1700 TL/ton tavan fiyat baz alınarak satmak zorunda kalıyor. Tek taraflı olan, sadece firmaların çıkarlarını önceleyen sözleşmeleri girdi maliyetlerini öngöremedikleri için imzalayan çiftçimiz ne yazık ki derdini anlatacak resmi muhatap bulamıyor.’’ dedi.
TRAKYABİRLİK'İN AÇIKLAYACAĞI FİYAT BAZ ALINIYOR
Öte yandan tohumluk yetiştiricileri ile firmalar arasında düzenlenen üretim sözleşmelerinde Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliğinin (TRAKYABİRLİK) açıklayacağı fiyatın baz alındığını, piyasa fiyatlarının altında bir fiyat açıklanmasının tohumluk yetiştiricilerimizi oldukça zor duruma düşürdüğünü hatırlatan Güler, "Ülkemizdeki mevcut gümrük rejimi uygulamaları, dünya rekoltesi ve beklenen fiyat seviyeleri, döviz kurlarının olası seyri gibi fiyatlamaya tesir eden tüm parametreler TRAKYABİRLİK tarafından değerlendirilerek oluşan piyasa koşulları çerçevesinde, olası gelişmeler ışığında ‘Ön Alım Fiyatı’ belirlenerek ilan edilmektedir.
TRAKYABİRLİK her yıl mart ayı sonuna kadar ara dönemlerde kesin fiyat açıklanmadan önce avans ödemesi yapıyordu. Ancak, 2021 yılında 31 Aralık’tan sonra avans ödemesi yapılamayacağı, mart sonunda ise fiyat kesinleştiğinde ortaklarına kâr payı dağıtılacağı yönünde açıklama yapıldı. Bu durumda 2021 yılı sözleşmelerinde baz alınan fiyatlar güncel piyasa fiyatlarına göre çok düşük kaldı.’’ dedi.
EK İYİLEŞTİRME YAPILMALI
2021 yılında yaşanan fiyat istikrarsızlığı ve girdi maliyetlerindeki yüksek artışlar nedeniyle “ek iyileştirme” ödemesi yapılmasını, gerekirse 2021 yılı sözleşmelerinin ödeme ile ilgili maddesinin iyi niyet göstergesi olarak değiştirilmesini tavsiye eden TYAB Başkanı Güler, "2022 yılı sözleşmelerinde; ödemelerle ilgili maddesinin TRAKYABİRLİK Ön Alım Fiyatı baz alınması yerine “Günün koşulları, borsada oluşan fiyatlar ve fiyatlamaya tesir eden parametreler dikkate alınarak ödeme yapılır.” ifadesinin ve yetiştiricilerimizle yapılan sözleşmelere ihtilafların çözümü maddesine TÜRKTOB Hakem Kurulunun yetkili olduğu ibaresinin eklenmesini talep ediyoruz.’’ dedi.
TARIM BAKANLIĞINI GÖREVE DAVET ETTİ
Tarım ve Orman Bakanlığı, tüm çiftçi örgütleri ve firmalara seslenen TYAB Başkanı Hacı Ömer Güler, "Açıkça söylüyorum, bu sokağın sonu çıkmazdır. Tüm maliyetlerine resmi verilerle ortalama %50, ancak piyasa verileriyle %150 zam gelen çiftçimizi zararına ürün satmaya mecbur bırakmak, çok uluslu şirketlerin insafına terk etmek, serbest piyasa adı altında, küresel birkaç şirketin hegemonyasına terk etmek zulümdür, açlıktır. Bu gibi sorunlar çiftçimizi üretime küstürmekle beraber, geri kazanmasını da hayli zorlaştırıyor. Üretimin devamlılığı için kimseyi gözden çıkaramayız. Ortak akıl çerçevesinde hareket etmeliyiz.” ifadelerini kullandı.
