Deprem sadece binaları değil yaşamları, hayalleri yıktı geçti. Zor vakitlerden geçerken ne söylesek boş ne desek acıyı hafifletmiyor. Eksikler, ihtiyaçlar, sahanın durumu içler acısı her şeye rağmen bölgede ayakta kalmaya çalışan çiftçiler var. Umudumuz bundan sonrası için doğru adımlar atılması.
Cılız insan aklı bilimin akşam üstü pazarda indirime girmiş promosyon tarafıyla sorunlardan azade yaşarken cesurlar, taze bilgilerle kıyamet sığınaklarında insan türünün geleceğini şekillendiriyor. Biz faniler bilim kurgu romanlarında ya da filmlerde bolca alkış tuttuğumuz örneklere gerçek hayatta zerre kıymet vermiyor, teknolojiden anladığımız üç beş uydu görüntüsü, inek sağım aracı ve cep telefonuna düşen meteorolojik bilgiler. Illinois Urbana – Champaign Üniversitesi profesörlerinden Tuğçe Başer, “terk edilmiş bir petrol kuyusunu jeotermal enerji depolama sistemine dönüştürdüklerini, artık buranın büyük bir yeraltı bataryası görevi gördüğünü” ifade etti.
BİLİM OKURYAZARLIĞINDA İKMALE KALDIK
Oğuzhan Uğur, Müge Anlı herkes onlar gibi sosyal medya ünlüsü olmak istiyor. Tıp fakültelerinde kimse okumak istemiyor, eski mühendisler yok, kimse çocuğunun sıradan işler yapmasını istemiyor. Sadece binalar çökmüyor içerisindeki toplumsal dinamiklerde yavaş yavaş çöküyor. Gerçekler acıtıyor ama kabul etmezsek 20 yıl sonra gidecek doktor, yiyecek ekmek kalmayacak.
Z kuşağının özgürlük anlayışına alkış tutuyor onları ne kadar yanlış eğittiğimizi kabul etmiyoruz. Çalışmıyoruz, çalışmayı sevmiyoruz, bazılarımız kısa yoldan para kazanmak isterken bazılarının para bile umurunda değil. “İşi bileceksin işe gitmeyeceksin” diyen atasözlerimiz var. Gereksiz zamanlarda patron düşmanı oluyor, isyan etmemiz gerekirken burjuva sever oluyoruz. Her olağanüstü durumda yaraları sarıp sarmalayacağız diyor kira fiyatlarını hemen yükseltiyoruz. En çok çalışmamız gereken zamanda tembellik hakkımızı kullanıyoruz.
YENİ GÜÇ YOLLARI
12 bin yıllık Holosen’den kalma ekonomi coğrafyası ve Yeşil devrimin teknoloji nimetleriyle yaşamaya devam eden dünya ticaret dengesi “Covit 19 ve iklim felaketiyle” çoktan değişti. Tarımsal ihracatımızın yüzde 15’ini yapan bölge toprağın altında. Yeni güç yolları, yeni ekonomi coğrafyalarıyla birlikte değişiyor. Kuzey ülkeler artan güneşlenme süreleri ve daha önce tarıma uygun olmayan arazilerin tarıma açılmasıyla beraber geleceğin yıldızları olmak üzereler. Karbon ve iklim gettolarında elverişsiz mahallelerde karbon kafalı çocuklar büyütüyor, hayata bir sıfır yenik başlıyoruz. Bilime sırtımızı döndüğümüz her yerden yara alıyor, zaman kaybediyoruz.
SOSYAL MEDYADA ÜRETİLEN BİLİM
Teknolojinin en büyük ilgi alanı uzay, genetik ve tarım. Hepsinin ortak amacı insan türünü kurtarmak. Genetiğiyle oynanmış “altın pirinç” Uzakdoğu’ya bereket getirmeye niyetli. Altın pirinç körlüğe neden olan A vitamini eksikliklerini giderebilmek için tasarlandı, çok yakında sofrada. Biz de atalık tohumlar tüm bilimlerden muteber, gerçek genetik değerini bile bilmiyoruz. Bizde bilim, sosyal medyada, şehir efsanelerinde üretiliyor laboratuvarda değil.
TOPLUMSAL İTİCİ GÜÇLER DESTEK DEĞİL KÖSTEK
Bilim insanlarına göre, toplumsal itici güçler iklim değişikliğiyle mücadele konusunda beklendiği kadar etkili değil, tüketim alışkanlıkları, karbon ekonomisi ve kurumsal tepkiler sürece faydadan çok zarar veriyor. Medya hedefleri destekliyor gibi gözükse de aslında süreci baltalıyor. İnsanlar söylediklerinin tersini yapıyorlar.
Bilim ve teknoloji çeşitli önerilerle gezegeni kurtarma konusunda son bir hamle yapmaya kararlı. Güney Amerika’daki sığırlar, kuzeydekilere göre beş katı fazla metan gazı salıyor, hayvan dışkısı ve kanı saf protein üretmek için kullanılmaya başlandı bile.
YERKEN ZARAR VERİYORUZ
Türümüzün en şahane örneği insan sayısı çoğaldıkça hem dünya nimetleri azaltıyor hem de sera gazı emisyonlarının artmasına neden oluyor. Dünyada 1 milyardan fazla sığır var, onlardan çıkan gazın karşılığı 2 milyar ton karbondioksitin neden olduğu ısınma. Hayvanların sadece gazı değil dışkısı da gübrelerden sonra emisyonun en büyük nedenlerinden. Her yıl 1,3 milyar ton sera gazının nedeni gübreler. Çoğalmamıza bakılırsa 2050’de duyacağımız hayvan ihtiyacının sera gazına etkisi 1,7 milyar ton. Hiçbir musibet israfı azaltmaya yetmiyor, daha az yemek sözkonusu değil.
İNSANLIĞI YÖNETMEK İSTEYENLER VAR
Gerçekler endişe dolu olsa da, bazı iyi gelişmeler var. Yeşil devrimin sponsoru Rockefeller Vakfı kendine; Henry Kissinger’in ünlü “petrolü kontrol ederseniz bir ülkeyi, gıdayı kontrol ederseniz dünyayı kontrol edersiniz” sözünü şiar edinmişti. Aradan yarım asır geçtikten sonra aynı hedef için sırada bir avuç teknoloji sever, maceraperest var.
BİLL GATES’İN ANTROPOSEN TARIM DEVRİMİ
Bill Gates, bir grup gelecekçiyle, teknolojiyle örülü “antroposen tarım devrimini” inşa ediyor. Bill Gates, Elon Musk, Jeff Bezos hayalleri Paris’ten çok öte. “Yeni insan devriminin odağında gezegenin kaynaklarından ari bir yaşam dinamiği elde etmek” var.
TARIMIN GELECEĞİ KOMPLOLARLA DOLU
Sadece biz değil tüm dünya medyası Bill Gates’in tarım toprağı toplamasının sebebini mısır, patates, ekmek yapmak için topladığını düşünüyor, oysa mesele çok daha anlamlı. Tarımın geleceğine şeytani sorunlar posta koyuyor, biz hala yer bildirimi yapmaya doymadığımız climatechange konferanslarında volta atıyoruz.
“Büyük akıl” yenidünya düzenini üç beş insanın akıl, teknoloji ve kararlılığıyla yaratıyor. Sadece Bill Gates değil Elon Musk’un Twitter’i satın almasının arkasında yeni bir kripto para birimi ve yeni dünyanın mesajlarını iletecek bir iletişim aracı olarak kullanmak var. Daha şimdiden terör örgütlerine olan yanlı tutumu gündeme gelmeye başladı. Bireysel özgürlükler, yeme içme alışkanlıkları, yapay gıdalar, yapay zekâ her biri için Twitter’de bolca mesaj var. İyi niyetle likeladığımız onlarca mesaj toplamda gezegenin, insan türünün yeni devrimine katkı sunuyor. Musk idealize ettiği dünya için Twitter’i yeni finans kaynağı olarak görüyor.
ABD DERİN DEVLETİ TARIM İLE DÜNYAYI YÖNETİYOR
Amerika’yı üst akıl, derin devlet yönetir. Demokratlar, Cumhuriyetçiler sadece birer aktör. ABD dünyayı yıllarca askeri ve ekonomik güçle yönetti. Şimdilerde silahı gıda, yeni tarım devriminin aktörleri Bill Gates, Elon Musk gibi zenginler. ABD politikalarının amaçlarını zenginler, yollarını Henry Kissinger gibi entellektüeller söyler. Her iki tarafın sürece katkısı eş düzeyde. Bu anlamda Bill Gates gibilerin tarımsal yatırımlarını sadece birkaç zenginin bireysel tercihleri gibi görmemekte fayda var. ABD şimdi de dünyayı gıda teknolojileriyle ve aktörleriyle kontrol altında tutacak adımlar atıyor.
FİKRİ KURAKLIK BÜYÜK DERT
Eski tarım devrimlerinden çok farklı bir devrime ihtiyaç var. Küresel kuraklıkla mücadele etmek için önce fikri kuraklığı çözmek gerekiyor. Elon Musk, Bill Gates ve diğerleri insan türünün geleceğini her birimizden çok daha fazla düşünüyor. Telefonda kullanımında teknolojisever, gerçek hayatta fikri yokluk yaşıyoruz.
Küresel aktörler, hükümetler iklim felaketiyle hala kaçak dövüşürken Bill Gates gibiler konuyu ciddiye alıp hem kendilerine yeni bir ticaret alanı hem de erdemli bir uğraşı yaratıyorlar.
Endüstride bütün ipler beş büyüklere bağlanınca küçük çiftçilerin karlılığı giderek düşmeye başladı. Monsanto, Bayer, Cargill, BASF SE, Syngenta gibi beş altı şirket dünya tarımını ve yemek kültürünü dizayn ediyor.
KÜÇÜK ÇİFTÇİLER YENİLMEK ÜZERE
ABD’de çiftçilerin elde ettiği karın %40’ını devlet sübvansiyonlarından karşılanıyor. Çiftliklerin yüzde 97’si küçük işletmelerin. Yoksul ülkelerin vatandaşları, küçük çiftçiler büyük bir baskı altında. Tarımın kısa vadede en büyük sorunu küçük işletmelerin tarım yapamaması gibi gözükse de iklim değişikliği gezegeni yerle bir edecek zaten.
Genetiğiyle oynanmış mahsuller, antibiyotikler, aşılar ve hormon tedavisinde kullanılan ilaçlar, bitki genomu maniplasyonu tüm bunlar tarımda son yıllarda gelişen biyoteknoloji ve genetik mühendisliği ürünlerinden. Tüm bunlara hemen karşı çıkıyoruz, oysa bilim yapıp çevreye dost teknolojiler bulabiliriz.
TARIMA YENİ SİLİKON VADİSİ ARİZONA
2017’de Gates’e bağlı Lemmon Holdings, Phoenix yakınlarında büyük bir araziyi satın aldı. Arizona, Bill Gates’in hayalindeki tarım şehrinin merkezi. Yüksek teknoloji metropolü Arizona, fütüristik teknolojiler için hem üreme hem de test alanı olarak kullanılacak.
Tarım stratejileri her çağda kendi yatırımcı ve meraklılarını ekosistemi içerisine çekiyor. Geçmişte dünya tarımına yön veren beş büyükler hala etkisini sürdürse de yeni oyuncular da boş durmuyor. Bill Gates, Elon Musk gelecek vadedenlerden. ABD dünya tarımına yön verirken sağlam yandaşlarla yola çıkıyor.
Arizona gibi bazı bölgeler tarımın geleceği için gerçek bir strateji ve konumlandırma yapıyorlar. Arizonalılar eyalet ekonomisinin “beş C’nin sığır, pamuk, bakır, iklim ve narenciyeden” geldiğini çok iyi biliyor. Şimdilerde yeni tarım devrimi için daha fazlasına gerek olduğu bilincinden yola çıkarak Eyalet Yasama Meclisi, eyaletin üç üniversitesinin yüksek teknoloji endüstrisini çekmek, iş yaratmayı teşvik etmek ve Arizona ailelerini müreffeh kılmak için koordineli bir çalışma yürütüyor. “Yeni Ekonomi Girişimi” adı altında hedefleri 2041 yılına kadar 40 bin yeni yüksek ücretli iş yaratma ve ekonomik üretimi 2032 sonuna kadar 6,9 milyar dolara çıkarmak. Bilim ve teknoloji merkezleri kurularak hedefin entelektüel altyapısı güçlendiriliyor. Tayvan’ın en önemli çip üretim şirketi, Phoenix’te 12 milyar dolarlık fabrika kuruyor, şimdiden 200 mühendislik öğrencisi işe alındı. Benzer yatırımlar sırada.
Arizona State Universty’nin teknoloji devleriyle ortaklık ve ilişkileri var. Intel, Raytheon, Mayo Clinic ve diğerleri. Yeni Ekonomi Girişimi geleceğin teknoloji alanları için harıl harıl çalışıyor. Vadiler Eyaleti Arizona gelecek refahı için kolları sıvamış durumda.
GATES’İN TARIM TEKNOLOJİ ŞEHRİ HAYALİ
Arizona Eyaleti’nin “Yeni Ekonomi Girişimi’nin” en büyük destekçisi Bill Gates, o da Silikon Vadisine rakip yeni bir akıllı şehrin peşinde. Hem tarım alanındaki hem de diğer tüm teknoloji alanlarındaki yaptığı yeniliklerin uygulanacağı süper akıllı bir şehir. Belmont adındaki akıllı şehirde her şey ileri görüşlü. Yüksek hızlı dijital ağlar, veri merkezleri, otonom araçlar, otonom lojistik merkezleri, teknoloji geliştiren üniversiteler. “İleri görüşlü akıllı toplumun altyapısı” hazırlanıyor. Sürücüsüz araçların test edilebilmesi için otoyollarını ilk Arizona açtı.
Akıllı şehir olma hayali sadece Gates’in değil. Suudi Arabistan’da da Neom isimli mega akıllı şehir için 500 milyar dolarlık proje başlatıldı.
KENTLİ OLMANIN BEDELİ YÜKSELİYOR
Dünya nüfusunun 4 milyarı şehirlerde yaşıyor. 2050 yılında yüzde 70’i kentlerde olacak. 2050 yılında dünyada 88 akıllı şehir olması öngörülüyor. Kentli olmanın bedeli giderek yükseliyor. Atık yönetimi, trafik, enerji talebi ve tüm bunların çevresel etkilerinden kaynaklı vergiler. Gelişmişler akıllı şehir hayali kurarken biz hala can güvenliğimizin peşindeyiz.
YAŞAM MALİYETİNİ AZALTAN ŞEHİRLER
Bill Gates’in akıllı şehri aynı zamanda insan türünün yaşamsal faaliyetlerinden kaynaklı çevresel etkileri azaltma, gıda üretimini kolaylaştırma, insanın yaşam maliyetini azaltmayı hedefliyor.
GATES DÜNYAYI KURTARMAK İÇİN İNOVASYONA YATIRIM YAPIYOR
Bill Gates tarımın her alanında yatırım yapıyor, John Deere onlardan biri. Yapay et şirketi Impossible Foods, bitki bazlı ikame ürünler yapan Beyond Meat, ultra güvenlikli nükleer şirket Terra Power, hidrojen yakıtlı uçaklar, sıfır karbon yapı malzemeleri, Gates’in inovasyonla çözmeyi planladığı iklim felaketi için yatırım yaptığı şirket ve alanlardan.
DAHA AZ TARIM DAHA ÇOK ORMAN
Bill ve Melinda Gates Vakfı kısa süre önce Afrika'daki çiftçilere yönelik bir sosyal yardım bölümü başlattı - Gates Amerika'da çiftçiliği dönüştürebilir. Bill ve Melinda Gates Vakfı “Gates Ag One” bölümüyle Afrika’daki çiftçilerin yoksulluktan kurtulmaları için gereken teknmoloji ve kaynakları edinmelerine yardımcı olmak için kuruldu. Aynı vakıf “Leading Harvest” ile de çiftliklerin çevre standratlarını belirleyen sertifikalandırma yapıyor.
Gates daha az tarımsal üretim ve daha çok yapay gıda ile orman varlığının ve biyoçeşitliliğin yeniden çoğaltılabileceğini düşünüyor. Hali hazırda McDonald’s patateslerinin çoğu Gates arazilerinden sağlanıyor. New York eyaletinden daha fazla toprağı olan Gates çiftinin hayalleri Afrika’ya mutluluk, McDonald’s’a patates üretmekten elbette çok öte. Gezegeni ve insan medeniyetini kurtarmak, bunun için dünyanın bir ucundaki Gürcistan’dan tarım arazisi satın alıyor.
Bill Gates’in yeni insan devrimi hayali yapay et üretmekten çok daha öte ve komplike. Petrol bitiyor, fosil yakıtların en büyük suçlusu petrol rezervleri en iyi ihtimalle 2070’de bitecek. En iyi tahminle gezegende 1,7 trilyon varil petrol kaldı. Üretime, lojistiğe, kaynaklara, yeme alışkanlıklarına, insan türüne farklı bir bakış açısıyla yaklaşıyor.
KARA PAZARTESİYE HAZIRLIK
Afrika ve Asya’daki çiftçilerin yüzde 60’ı yani 3 milyar insan yoksulluk standartları altında yaşıyor. Gates’in toprak satın alması gezegenin kara pazartesine hazırlık. Süper mahsuller, teknolojiler, test alanları, çevreye dost gübreler, verimsiz topraklarda verimli mahsuller veren tohumlar, protein değeri yüksek süt veren mucize aşılar, hastalığa dayanıklı bitkiler.
Zor gözükse de sığınacağımız tek liman bilim. Sadece Gates değil ABD’nin en büyük tarım arazisi ve ormanın sahibi Bill Malone, Jeff Bezos, ortak amaçları tarımın geleceğine teknoloji tohumları ekmek.
Bize düşen olanı biteni aklı başında izlemek, sürece katkı sunmak.
