Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2024-2028 Hayvancılık Yol Haritasını Bakan İbrahim Yumaklı açıkladı.
İnce eledik Sık Dokuduk Üretene Ürettiği Kadar Destek Olacağız
Konuşmasına “ince eledik sık dokuduk, amacımız üreten herkese ürettiği kadar destek olmak” diyerek başlayan Yumaklı; “sayıya değil verime odaklanıyoruz” dedi. “Hayvan sayısındaki artış ve azalış üzerinden yapılan değerlendirmelerin artık doğru olmadığını, verime odaklanmamız gerektiğinin” ifade etti.
Zira haksız da sayılmaz. AB’li çiftçilerin yürüme sebebi de 2025 itibariyle yürürlüğe girecek Yeşil Mutabakat kapsamında hayvan sayısındaki azaltıma gidilmesi. Biz hala hayvan sayısını ya da ekili alanı niye artırmıyoruz diye posta koyuyoruz. Hâlbuki artık nicelikten çok nitelik zamanı. Verime, kaynakların etkin kullanımına odaklanma zamanı geldi de geçiyor. Tüm dünya artık üretim alanlarını, hayvan sayısını artırmaktan çok çeşitli verim artırıcı uygulama ve teknolojilerle verimi artırmaya odaklanmış durumda. Vakit kurumların verim ya da verimsizliğini sorgulama vaktidir.
Sadece üretimde değil beslenme kültüründe de bitkisel üretim, kültür etler, alternatif protein kaynaklarına yönelik algılar gündemde. Bu anlamda Türkiye’de yeni beslenme kültürünü destekler nitelikte hayvancılık projeleriyle sayı artırmaktan çok; et ve süt miktarını ve kalitesini artırmaya yönelik bir planlama açıkladı.
Sayı Değil Verimlilik Hedefliyoruz
Projeye kapsamında TİGEM Damızlık Üretiminde Merkez Olacak
Islah Eylem Planı Kapsamında başlıklar oldukça iddialı. TİGEM ile birlikte yürütülecek Islah Eylem Planına göre; Haziran 2024’te Ankara’da Genomik Test Merkezi açılacak. 2025’te genomik seleksiyon ve embriyo transferi yöntemiyle, yüksek genetik kapasiteli yerli boğaların üretimine başlanacak. Yerli sperma üretim ve kullanımı teşvik edilecek. Simental, Jersey, Siyah Alaca, Zavot gibi ırklar çoğaltılacak. Cinsiyeti belli sığırlar üretilecek.
Anaç Hayvan Üretimi Artırılacak
Proje kapsamında Hastalıklardan ari işletmelerde dişi buzağılara ilave destekler verilecek. TİGEM işletmelerinde anaç hayvan üretimi artırılacak. Aile işletmelerine anaç hayvan tedariğinde destek olunacak. Üreticinin damızlık ihtiyacı kamu desteğiyle güvence altına alınacak. Daha önce var olan 26 Düve Merkezi de çalışmalarına devam edecek.
TİGEM Vites Artıracak
Bakan Yumaklı; “üretimde yeni metodolojiler devreye alıyoruz, hızlanmamız lazım. TİGEM’de vites yükseltecek” diyerek hayvan ıslahında TİGEM’in üzerine büyük görevler düşeceğini ortaya koydu. Aslında deprem döneminde projenin küçük bir demosunun yapıldığını, yurt dışından gelen ve TİGEM’in ürettiği kaliteli 43 bin hayvanın çiftçiye dağıtıldığını” ifade etti. “Artık 24 kg süt alan ineklerin olduğu işletmelerin ayakta kalmasının mümkün olamayacağına dikkat çeken Yumaklı, tüm çalışmalarımızı “ette de sütte de verimi artırmak” üzere yapıyoruz dedi.
Planın stratejisi; anaç hayvan üretimi ve aile çiftliklerine yapılacak pozitif ayrımcılık ile Türkiye’nin hayvansal üretimde geleceğinin şekillendirilmesi. Başarılı olur mu bekleyip, inanıp göreceğiz.
Hayvan Sürümüzün Kalitesini Artıracağız
Hayvan ıslahında yapacağımız genetik çalışmalar ile verimli kültür ırklarının oranını artıracağız. Bu sayede sayısı kaç olursa olsun sürülerimizin verimini ve çiftçi gelirini yükseltmiş olacağız. Islah planı sayesindeki verim artışı ile işletmelerimizi cesaretlendireceği.
Ulusal Aşı Üretim Merkezi Kurulacak
Buzağı ve kuzu ölümlerini düşürmek için bulaşıcı hastalıklardan koruyucu aşı uygulamaları yaygınlaştırılacak. Şap hastalığı için yapılan aşılar ikiden üç doza çıkarılacak. Küçükbaş hayvanlara uygulanan veba ve çiçek aşıları yaygınlaştırılacak, ücretlerini Bakanlık karşılayacak. Buzağı ve kuzu ölüm oranlarını düşürmek için 100 bin üreticiye eğitim verilecek.
Veteriner Yol Kontrol Denetim Noktaları 7’ye çıkarılacak.
Türkiye’nin ilk Veteriner Yol Kontrol Denetim Noktası Erzurum – Erzincan Yolu üzerinde kurulmuştu. Yeni planlamaya göre Elazığ ve daha sonra Türkiye’nin diğer bölgelerinde toplam 7 adet açılacak. Veteriner Tıbbi Ürün Kontrol Merkezi ve Aşı ve İlaçlarda soğuk zincir izleme projesiyle de hem kayıplar düşürülecek hem de izlenebilirlik sağlanacak.
2027’de Hayvan İthalatı Bitecek
Bakan Yumaklı; “sadece hayvan ıslah çalışmalarında değil yem konusunda da bilimsel çalışmalar hız kazanıyor, “doyurucu değeri yüksek olan yemden besleyici değeri yüksek yeme” geçmeliyiz. Islah çalışmaları süt de 2 yıl besi de 3 yıl içerisinde karşılığını alacaktır, 3 yıl içerisinde hayvancılıkta kendi kendimize yeteceğiz, ithalat bitecek” dedi, bir kenara not etmekte fayda var. Zira 3 yıla kim öle kim kala.
2024-2028 Hayvancılık Yol Haritasına göre “Smental, Siyah Karaca, Jersey gidi et ve süt hayvanlarının oranının artırılması. Bu ırklarla ilgili ıslah çalışmalarıyla verimin artırılması” hedefleniyor.
Geçtiğimiz günlerde planın bir parçası niteliğinde Kars’ta başlatılan “Ata Yadigâr Zavot Sığırını Yeni Yüzyıla Taşıyoruz” projesi halk ile paylaşıldı.
Türkiye’nin peynir başkentinde yüzlerce mandıra vardı. Bir dönem Rusya sadece Kars’ta üretilen kaşarları kabul ediyordu. İhmal, yanlış destekler, göç derken 1884-1913 yılları arasında Güney Doğu Anadolu’nun geniş meralarında en çok tercih edilen Zavot ırkı sığır varlığı günümüzde 45 dişi 5 erkek olmak üzere 50 âdete kadar düşmüştü.
Zavot İle Kars Yeniden Peynirin Başkenti Olacak
Kars İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yürütülen proje ile Malakan da denilen sığır ırkı rivayet odur ki Doğu Anadolu kırmızısı ile Danimarka kökenli bir sığırın melezlenmesiyle veya Simmental, İsviçre Esmeri ve Doğu Anadolu Kırmızısı genetik kombinasyonundan türetilmiş karışık genotipli bir sığır ırkı olan Zavot eski ihtişamlı zamanlarını tekrar yaşayacak. Kars yeniden sadece Türkiye’nin değil dünyanın da sayılı peynir başkentlerinden olacak.
Kars İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yapılan “Ata Yadigari Zavot Sığırını Yeni Yüzyıla Taşıyoruz” projesi kapsamında Lalahan Uluslararası Hayvancılık Araştırma Enstitüsünden alınan 5 bin adet Zavot ırkı sperma suni tohumlama yoluyla Zavotlar çoğaltılacak. Projenin lansmanı Zavot sütü ile yapılan dünyanın en lezzetleri Kars kaşarının başkenti Boğatepe köyünde yapıldı.
Hayvancılıkta Yeni Destekleme Modeli
Hayvancılıkta yeni destekleme modeli ile küçük işletmelerin girdi maliyetlerinde yaşadığı zorlukların giderilmesi üzerine.
Başlıklar küçük üreticileri sevindirecek türden.
· Sınırlama olmaksızın üretilen her buzağı/oğlak ve kuzuya destek ödemesi yapılacak
· Aile işletmelerine ilave ek destekler verilecek
· Hayvancılıkta kadın ve gençler ilave ek destekler yapılacak
· IPARD destekleri 81 ile çıkarken faydalanıcı sayısı artırılacak
· Ziraat Bankası tarafından verilen sübvansiyonlu kredilerde; kadınlara, gençlere ve planlı üretim bölgelerine ilave indirim oranları uygulanacak
ET İthalatında Aracı Yok
Bakan Yumaklı Basın toplantısında 600 hayvan ithalatına ilişkin sorulara; “ithalatta herhangi bir aracı kurum yok tüm yetki Et ve Süt Kurumunda” dedi.
Çiftçiler Külliye’ye Davet Edildiler
Bu arada aldığımız duyumlara göre; AB’de çiftçi eylemleri dur durak bileyince, Türkiye’de çiftçiler yerel STK temsilcileri önümüzdeki haftalarda Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ne davet edildiler, “ne olur ne olmaz diye” önlemi elden bırakmamak lazım.
