ÖZEL HABER
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, Samsun Tekkeköy ilçesinde yapımı tamamlanan Tohum Test Sertifikasyon Tarama Merkezinin açılış töreninde yaptığı konuşmada Türkiye'nin 78 ülkeye 58 bin ton tohum ihraç ettiğini ve tohum ihracatından 154 milyon dolarlık gelir elde ettiğini açıkladı.
İlk bakışta güzel rakamlar. Ne kadar övünsek yeridir! Bereket TÜİK var da ne olup bittiğini görebiliyoruz.
Şöyle ki; 58 bin ton tohum ihracatının 32 bin tonu parasal değer olarak ise 113,4 milyonu doları mısır ve ayçiçeği tohumu olup 3-4 yabancı firma tarafından üretiliyor. Bu kalemde yapılan ihracatın büyük bir bölümü de bu yabancı firmaların kendi iç bünyelerinde gerçekleşen satışlarından kaynaklanıyor.
Örnek olarak Fransa'ya yapılan ihracatta Türkiye'deki yabancı firmanın bu ülkedeki firmasına yapılıyor. Bir ayrıntı gibi görünse de tohum ihracatında bu unsun hiçbir şekilde sorgulanmıyor. Ve yabancı firmaların kendi iç bünyesinde yaptığı bu ticaretten dolayı Türkiye aslında tohum ihracatından ciddi bir katma değer elde edemiyor.
Yani meselenin özü, şirket merkezinde yapılan planlama neticesinde Fransa'da satılacak olan x çeşidinin üretiminin ucuzluk veya iklim şartlarından dolayı Türkiye'de üretilmesidir. Bu planlamadan dolayı Türkiye'nin hakkına ne kadar bir üretim düşerse ihracatımız da o oranda artıyor. Mesela geçen yıl Türkiye'nin tohum ihracatı 2014'e göre ciddi bir düşüş yaşamıştı. Buradaki düşüş o dönemlerde Türkiye ile Rusya arasında yaşanan krize bağlanmıştı ancak TÜİK verileri dikkatli bir şekilde incelendiğinde bu düşüşün Rusya krizinden dolayı değil yabancı firmaların merkezlerinden yaptıkları planlamanın bir sonucu olduğu görülecektir.
Konunun bu boyutunun da bilinmesinde fayda var.
TARIMDAN HABER
