2019 yılında buğday ekiliş alanı 73 milyon dekardan 68.5 milyon dekara düşerken, bu düşüşün nedeni olarak kuru tarım alanlarında üretimi yapılan ekmeklik buğdaydan arpa ve baklagillere, sulu tarım alanlarında üretimi yapılan makarnalık buğdaydan ise mısır ve pamuğa bir yönelim yaşandığı kaydedildi. 

2020 yılına dair tahminleri de kamuoyu ile paylaşan Bakanlık, “Güneydoğu Bölgesinde makarnalık buğdayda artış, Doğu Anadolu Bölgesinde ekmeklik buğdaydan arpaya yönelme, İç Anadolu Bölgesinde makarnalık buğdayda artış, Marmara Bölgesinde ise herhangi bir değişim yaşanmayacağı tahmin edilmektedir” denildi. 

2019 YILINDA İTHALATTAKİ REKOR ARTIŞIN NEDENİ SEZON BAŞINDA YAPILAN İTHALA BAĞLANDI

2019 yılında yaşanan ithalattaki artışın sektörün elinde bulundurduğu eski DİR belgelerini sezon başında uygun fiyatlardan faydalanarak kullanmalarından kaynaklandığı kaydedildi. 

BUĞDAY TİCARETİ 17 YILDA 12.5 MİLYAR DOLAK KATKI SAĞLADI

Türkiye’nin, 2002-2019 yılları arasında 17.5 milyar dolar karşılığı 63.7 milyon ton buğday ithalatı yapıldığı buna karşılık, un, makarna, bulgur, irmik, bisküvi gibi mamul ürünlerin buğday karşılığında 29.9 milyar dolar değerinde 75.7 milyon tonluk buğday ve mamulleri ihracatının yapıldığı dile getirildi. Bültende, “Son 17 yılda buğday ticaretinden ülke ekonomisine 12.5 milyar dolarlık katkı sağlanmıştır” denildi. 

Diğer yandan 2020 yılı Ocak ayında 900 bin ton buğday için 230 milyon dolar ödenerek 245 milyon dolar değerinde 650 bin ton buğday ve mamul madde karşılığı ihracat yapıldığı belirtildi. 

SAHA ZİYARETLERİ YAPILDI 

Hububat üretiminin yoğun olduğu illere saha ziyaretleri yapılırken, yapılan bu saha ziyaretlerinde Ziraat oda başkanları, önder çiftçi dernekleri ve üreticiler ile sertifikalı tohum üretimi yapan firmalar, un fabrikaları, ticaret borsaları, Bakanlığın il ve ilçe teşkilatları ve TMO şube müdürlükleri ile görüşüldü. 

Yapılan görüşmeler sonucunda bölgelere göre 2020 yılı ekiliş beklentileri paylaşıldı. 

Tekirdağ ve Kırklareli 

Geçen sezon Trakya Bölgesi yüksek verimle ciddi üretim artışı yaşamıştır. Ortalama verim 500- 600 kg/da arasındadır. 

Yapılan saha ziyaretleri ve görüşmelerde; Trakya bölgesinde hububat ekiliş alanlarının geçmiş yıllar ekilişi ile aynı oranda olduğu değerlendirilmektedir. Hububat çıkışlarında; Erken ekim yapılan tarlalarda iklimin ılıman gitmesiyle birlikte gelişimin normalin ilerisinde olduğu gözlemlenmiştir. Geç ekim yapılan tarlalarda gelişim normal seyrinde devam etmektedir. Marmara Bölgesi normale göre Kasım’da %59, Aralık’ta %27 daha az yağış almış olup toprak su toplama miktarının yeterli olmadığı değerlendirilmektedir. Ocak ve Şubat yağışları gelişimi olumlu etkilemiştir. Nisan/Mayıs yağışları hububat gelişimi için önemini korumaktadır.

Ankara, Aksaray ve Konya 

Yapılan saha ziyaretleri ve görüşmelerde; Konya Kapalı Havzasında hububat ekiliş alanlarında geçmiş yıllara göre; Makarnalık buğdayda %5-10 arası artış, Ekmeklik buğday geçen sene ile aynı, Kanola ve nohuttan arpaya %5-10’a yakın yönelim, Sulu alanlarda makarnalık buğdaya yönelim olduğu görülmektedir. 

Mısırda üretim maliyetlerindeki değişkenlik, Makarnalık buğday fiyatlarının ve buğday destek rakamlarının artması, Münavebe uygulaması sonrası mısır üreticisinin alternatif ürünlere yönelmesi bu yönelmenin sebepleri olarak düşünülmektedir. 
Kuru alanlarda ise nohut, ayçiçeği ve kanoladan, arpa ve ekmeklik buğdaya yönelim olduğu değerlendirilmektedir. 

Bölgede Ekim ve Kasım aylarında yağış olmamış, Aralık ve Ocak aylarında ise geçen seneye oranla %21 daha az yağış gerçekleşmiştir. Erken ekim yapılan tarlalarda sulama imkânı olan çiftçiler tarafından sulama yapılmış ve gelişimin normal olduğu gözlemlenmiştir. 

Kuru tarlalarda ise çimlenme gerçekleşmiş ancak bitki gelişimi henüz kardeşlenme aşamasına geçememiştir. Geç ekim yapılan tarlalarda çimlenme gerçekleşmiş ancak bitki gelişimi yavaş olduğundan henüz kardeşlenme aşamasına geçememiştir. 

Yapılan saha ziyaretlerde çıkışlarda herhangi bir sorun olmadığı ve toprağın nemli olduğu gözlemlenmiş olup Mart ayında bitki gelişiminin istenilen seviyeye ulaşacağı tahmin edilmektedir. Nisan/Mayıs ayı yağışları hububat gelişimi için önemini korumaktadır. Bölgede Buğdayda yaşanan alan artışı sulu alanlarda olduğu için verimde ve üretimde daha fazla artış olacağı tahmin edilmektedir.

Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin 

Bu illere yapılan saha ziyaretlerinde buğday ekiliş alanlarının önemli oranda artış gösterdiği değerlendirilmektedir. 

Erken ekim yapılan tarlalarda bitki boyunun 50 cm’ye kadar ulaştığı, gelişimde herhangi bir sorun yaşanmadığı, geç ekim yapılan tarlalarda ise bitkinin kardeşlenme aşamasını tamamlamak üzere olduğu, gelişimin kuvvetli seyrettiği gözlemlenmiştir. Sulu tarlalarda anıza ekim yapıldığından geçen sezondan kalan pamuk sapları gözlemlenmiştir. 

Üreticilerin ilaçlama ve 2. gübreleme yaptığı, sulama imkânı olanların yağmurlama sulama yaptığı görülmüştür. Mardin ilinin gelişiminin diğer illere göre daha ileride olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca 23.01.2020 tarihinde çekilmiş olan Harran Ovası uydu görüntüsünde de anlaşıldığı üzere bölgede hububat ekiliş alanları geçen yıl aynı tarihte çekilmiş olan uydu fotoğrafıyla karşılaştırıldığında önemli oranda artış göstermiştir. Üreticilerin desteklemelerden yararlanmak için 2020 yılında zorunlu kılınan münavebe uygulaması ile ürün desenlerini değiştirerek pamuk ve mısır sonrası yem bitkileri ve hububata yöneldiği görülmektedir.

23.01.2019 tarihli 1. uydu fotoğrafında Harran Ovasında pamuk tarımı için tarla hazırlığı yapıldığı ve tarlaların boş olduğu görülmektedir. 

23.01.2020 tarihli 2. uydu fotoğrafında ise Harran Ovasında açık yeşil ile görülen alanların yem bitkileri, koyu yeşil ile görülen alanları ise makarnalık buğday olduğu değerlendirilmektedir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi 

Bölgede münavebe uygulamasıyla makarnalık buğday ekilişinin arttığı gözlemlenmiştir. Ekilişlerdeki %10-20 artışın sulu alanlarda olması, gelişimin normal seyrinde gitmesi halinde verim artışıyla birlikte %20-40 üretim artışı olabileceği beklenmektedir. Bitkinin sapa kalkma aşamasında ve fenolojik gelişiminin güçlü olduğu gözlemlenmiştir. 

İç Anadolu Bölgesi 

Şubat ayında yapılan Konya Kapalı Havzası saha ziyaretinde bölgede sulu alanlarda makarnalık buğday ekilişinin arttığı gözlemlenmiştir. Yağışsız geçen sonbahar döneminde sulama imkanı olan alanlarda bitkinin kardeşlenme aşamasında olduğu ve fenolojik gelişiminin normal olduğu gözlemlenmiştir. Ekilişlerdeki %5-10 artışın sulu alanlarda olması sebebiyle verimde ve üretimde daha fazla (%10-20) artış olabileceği tahmin edilmektedir. Yapılan saha ziyaretinde kuru alanlarda bitkinin henüz kardeşlenme aşamasına geçemediği, gelişimin normalin 15-20 gün kadar gerisinde olduğu gözlemlenmiştir. Bölgenin diğer illerinde ise buğdaydan arpaya yönelim olduğu değerlendirilmektedir. 

Marmara Bölgesi 

Buğday ekiliş alanlarının geçmiş yıllara yakın olduğu değerlendirilmektedir. Bitki gelişimi kardeşlenme aşamasını tamamlamak üzeredir. 

Diğer Bölgeler 

Aralık ve Ocak ayı yağışları diğer bölgelerde bitki gelişimini hızlandırmış olup çıkışlarda herhangi bir sorun gözlenmemiştir. Bitki gelişimi yağışı bol bölgelerde kardeşlenme aşamasında olup daha kurak bölgelerde ise henüz bu safhaya geçememiştir. 

Ülke Geneli 

Ağırlıklı makarnalık buğday olmak üzere toplam buğday ekilişlerinin %5-10 civarında arttığı, Bu artışın daha çok sulu alanlarda olduğu ve bu alanlarda sulamayla birlikte bitki gelişiminde herhangi bir sorun yaşanmadığı, verimde ve üretimde artış beklendiği, 

Kuru tarım yapılan alanlarda buğdaydan arpaya ve baklagillere yönelim olduğu, Yağışın az olduğu bölgelerde çıkışların geç gerçekleşmesi ve gelişimin henüz kardeşlenme evresinde olması nedeniyle bu bölgelerde miktar olarak az ancak bin dane ağırlığı yüksek ve kaliteli ürün elde edileceği düşünülmektedir. 

Nisan ve Mayıs yağışları, hububat gelişimi ve verim üzerindeki önemini korumaktadır.