Türkiye, süt üretiminde dünyanın önemli ülkelerinden olmasına rağmen, süt üretimindeki bu üstünlüğünü ne yazık ki peynir üretimine yansıtamıyor. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü öğretim görevlisi Prof. Dr. Orhan Özçatalbaş, dış ticarete konu olan en önemli süt ürünü peynirde önemli bir çarpıklığa işaret etti.

TÜRKİYE SÜT ÜRETİMİNDE DÜNYADA İLK 10'DA YER ALIYOR

2000-2013 yılları arası dünya süt üretimi 1.4 kat artarken, Türkiye'de 1.8 kat arttığına işaret eden Prof. Dr. Orhan Özçatalbaş, Türkiye'nin süt üretimini en fazla artıran ülkeler arasında bulunduğunu ve dünya genelinde Türkiye'nin en büyük ilk 10 süt üreticisi ülke durumunda olduğunun altını çizdi.

TÜRKİYE SÜTTEKİ BAŞARISINI PEYNİRE YANSITAMIYOR!

Ancak burada önemli bir çarpıklığa dikkat çeken Özçatalbaş, “Lakin Türkiye dış ticarete konu olan en önemli süt ürünü olarak peynir üretiminde ilk 25 ülke arasındadır. Dolayısıyla Türkiye süt üretimindeki üstünlüğünü ne yazık ki peynir sektörüne yansıtamamıştır" dedi.

TÜRKİYE 31 MİLYAR DOLARLIK PEYNİR İHRACATINDAN BİNDE 5 PAY ALIYOR!

Dış ticarete konu olan en önemli süt ürünü olarak peynirin dünya pazarında yüz milyar dolarlık bir hacme ulaştığını ifade eden Özçatalbaş, şunları kaydetti: “Bugün ticarete konu olan en önemli süt ürünü olarak peynirin dünya pazarında yüz milyar dolarlık bir hacme ulaştığı görülmektedir. Dünya dış ticaretine konu olan peynir ihracatı ise (2017 yılında) 31 milyar dolar düzeyindedir. Türkiye ise yaklaşık 160 milyon dolarlık ihracatıyla dünya peynir ihracatından yaklaşık binde 5 oranında bir pay almaktadır"

SANAYİLEŞMİŞ ÜLKELER TARIMI İHMAL ETMİYOR

Dünyadaki en önemli peynir üreticisi ve ihracatçısı ülkelerin Almanya, Hollanda, Fransa, İtalya ve Amerika Birleşik Devletleri gibi sanayileşmiş ülkeler olduğunu ve bu ülkelerin Dünya Peynir Şampiyonlar Ligi'nde de ilk sıralarda yer almakta olduğunu kaydeden Özçatalbaş, “Tabii bu durum 'sanayileşmek varken tarıma ne gerek var! Tarım gelişmekte olan ülkelerin işidir!' diye düşünenler varsa onlar için ilginç gelebilir. Lakin bu durum sanayileşmiş ülkelerin, tarımı ihmal etmediklerini aksine tarımda ve tarım ürünleri ticaretinde de son derece gelişmiş olduklarını göstermektedir" değerlendirmesinde bulundu.

TÜRKİYE'NİN ALTYAPISI MÜSAİT

Aslında Türkiye'nin dünya peynir pazarında önemli bir aktör olabileceğini bunun için altyapısının bulunduğunu dile getiren Özçatalbaş, şunları kaydetti: “Dünya Peynir Şampiyonlar Ligi"nde nerelerdeyiz ve uluslararası ticarete konu olan peynir üretim sektöründe iddialı hale gelmek için neler yapmalıyız? Evet, öncelikle Türkiye'nin güçlü yanlarının başında 200 kadar peynir çeşidiyle dünyanın sayılı ülkelerinden biri olduğu gerçeği üzerinde durmak gerekir. Bunun ise sektörel bakımdan yüksek bir avantaj ve gelişme potansiyeli ifade ettiğini ve yeni pazarlara girmek bakımından avantaj sağlayacağını anlamak gerekiyor."

TÜRK PEYNİRİ İMAJININ GÜÇLENDİRİLMESİ GEREKİYOR

Mevcut zengin peynir çeşitliliğinin kalite yönetim anlayışıyla, teknolojiyle ve inovatif bakışla buluşturulması gerektiğini kaydeden Özçatalbaş, “Bunun yanında özellikle uluslararası pazarda güçlü olmak için uygun çeşitlerin mutlaka coğrafi işaret ve/veya organik üretim sertifikalandırma süreçleriyle desteklenerek marka ve 'Türk Peyniri' imajının güçlendirilmesi yönünde çalışılması yararlı olacaktır" dedi.

SANAYİCİ KÜRESEL PEYNİR YARIŞMALARINA GEREKEN ÖNEMİ VERMİYOR

Ancak bu noktada acı bir gerçeğe dikkat çeken Prof. Dr. Orhan Özçatalbaş, “Ülkemizde peynir üretim sektöründe yer alan küçük veya büyük aktörlerin özellikle küresel peynir yarışmalarına gereken önemi ve değeri vermediği biliniyor" diye konuştu.

KÜRESEL PEYNİR YARIŞMALARINA TÜRKİYE'DEN HİÇ BİR FİRMA KATILMIYOR

Küresel peynir yarışmalarının yapıldığı, 'Dünya Peynir Ödülleri Yarışması' ve 'Uluslar arası Peynir ve Süt Ürünleri Ödülleri' gibi platformlar bulunduğunu ancak Türkiye'den hiçbir üretici ve firmanın bu yarışmalara katılmadığına işaret eden Özçatalbaş, değerlendirmesine şöyle devam etti:

“Bu yarışmalardan biri olan ve geçen yıl Londra'da düzenlenen yarışmanın kazananları arasında geçmiş yıllarda da olduğu gibi Türkiye'den katılım olmamış ve bunun sonucu olarak “Dünyanın 66 En İyi Peyniri (The World's 66 Best Cheeses)" arasında Türkiye'den kazanan bir üretici veya kuruluş da olmadı. Yine aynı yarışmada “En İyi 16 Peynir (The Top 16 Cheeses)" içinde de Türkiye yoktu ve kazananlar arasında ise İngiltere, İtalya, Avusturya, Güney Afrika, Hollanda, İspanya, İtalya, Fransa, Meksika, Almanya'nın peynir üretici firmaları yer almıştı.

KARS KAŞARI, DİVLE TULUMU, AKSEKİ ÇİMİN PEYNİRİ NEDEN ALTIN MADALYA ALMASIN?

Oysa ki doğru bir stratejiyle söz konusu yarışma(lar)da neden bir Kars Kaşarı, Divle Tulumu, Ödemiş Tulumu, Kargı Tulumu, Akseki Çimin Peyniri, Akseki Çimi Peyniri ve Ezine Peyniri altın madalya almasın? Örneğin Neden Türkiye'den önemli sayıda peynir üreticisi kendi markalarıyla Dünyanın 66 en iyi peynirleri arasında yer almasın?

Dolayısıyla gelecek yarışmalara Türkiye'den mutlaka katılımlar olmalı ve bazı firmalar derece alarak sektörde uluslar arası alanda yer almaya başlamalıdır"

Uluslar arası çapta yapılan peynir yarışmalarına katılım sağlanabilmesi için öncelikle Türkiye'de yerel anlamda yarışmaların düzenlenmesi gerektiğini de belirten Özçatalbaş, bu konuda da şunları kaydetti:

YEREL LİĞ OLMADAN ŞAMPİYONLAR LİĞİNDE BAŞARILI OLUNABİLİR Mİ?

“Şampiyonlar liginde yarışmak için önce yerel lig mi kurmak gerekir, yoksa eşzamanlı bir süreç yönetilebilir mi? Burada cevap olarak hemen eşzamanlı bir sürecin çalıştırılmasının doğru olacağını söyleyelim. Bu çerçevede Türkiye'de tarımda ve diğer sektörlerle ilgili pek çok alanda örneğin “en iyi domates-kiraz-mantar-çilek yarışmaları" gibi olan yarışmalar yapılıyor ve böyle bir kültür bulunuyor.

Bu kapsamda konunun Türkiye'nin Peynircilik Vizyonu'nun gelişmesine de katkıda bulunacak şekilde ele alınması gerekiyor. Öyle ki zaman geçirmeden, hızla ulusal düzeyde “Türkiye'nin En İyi Yöresel Peyniri", “Türkiye'nin En İyi Ticari Peyniri Yarışması" “Türkiye'nin En Yeni Inovatif Peyniri Yarışması" gibi en az gibi üç kategoride yarışmalar düzenlenmesi doğru ve yararlı olacaktır.

O halde Türkiye'de ulusal peynir liginin bir an önce kurulması gereklidir ve yerelden küresele doğru hızlı bir çıkış programının ortaya konularak hayata geçirilmesi beklenmektedir."

TARIMDANHABER