CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde’nin Altunhisar ilçesine bağlı Yakacık köyünde patates üreticileriyle buluştu. Gürer, artan maliyetler, düşük alım fiyatları ve ihracat engelleri nedeniyle üreticilerin zor durumda olduğunu belirtti. “Yazlık patates üreticisi kan ağlıyor, tarlada kalan patates çöpe gidiyor,” dedi.
Girdi maliyetlerinin geçen yıla göre katlandığını, ancak tüccarın yine de geçen yılki fiyatlardan alım yaptığını ifade eden Gürer, “Çiftçi borç içinde. Üretim maliyetleri yükseldi, ürünün yarısı tarlada kaldı. Türkiye’nin en çok patates üreten ili Niğde’de çiftçi perişan,” diye konuştu.
Patatesin yazgısı tarlada çürümek oldu
Gürer, Türkiye’nin 49 ilinde patates üretimi yapılmasına rağmen, en kaliteli ürünlerin Niğde’den çıktığını söyledi. Ancak plansız üretim ve ihracat kısıtlamaları nedeniyle çiftçinin alın terinin boşa gittiğine dikkat çekti:
“Buğdaydan sonra en çok tüketilen ürün patates. TMO devreye girse ve ‘Ben bu ürünü alırım’ dese sorun büyük ölçüde çözülür. Ama yapılmıyor. Patatesin yazgısı, yarısının tarlada kalması, diğer yarısının ise ucuz fiyata tüccara gitmesi oluyor.”
Patatesin un ve sanayide de kullanılabileceğini vurgulayan Gürer, “Ama üretici hâlâ geçen yılki fiyatı bile bulamıyor. Çiftçi, sadece girdi maliyetine artı makul bir kâr istiyor. Bu kadar basit,” dedi.
Market zincirleri ve simsarlar çiftçiyi eziyor
Patates üreticilerinden Tuncer Özçelik, üç büyük market zincirinin uyguladığı taban fiyat politikasına ve simsarlara tepki gösterdi:
“Market fiyat artırmıyor, simsara düşüyoruz. Mazot olmuş 56 lira, gübre 30 bin lira. Elektrik faturası desen banka faizi gibi. Çiftçinin sırtına binen biniyor. Bu iş nereye varacak?”
Üretici Özçelik, ihracatın önündeki engellerin de kaldırılması gerektiğini belirtti: “Bugün ihracat açılsa bile mal elimizde kalmasın, ürünümüz tarlada çürümesin,” dedi.
Elektrik ve sulama maliyetleri çiftçiyi vurdu
Bir diğer üretici İsmail Dilekli ise sulama suyundaki elektrik maliyetlerine dikkat çekti:
“Elektriğin saati 500 lira. Borcumuz var, nasıl ödeyeceğiz? Devlet, ‘Bu işi yapmayın’ diyor sanki. Çiftçi tarladan çekilirse ne olacak?”
Üretim planlaması yok, kaybeden hep çiftçi
Gürer, Türkiye’de üretim planlaması yapılmamasını eleştirerek, “Patates en iyi Niğde’de yetişiyor ama 49 ilde ekim teşvik ediliyor. Sonuçta fiyatlar düşüyor, ürün tarlada kalıyor. Çiftçi de para kazanamayınca üretimi bırakıyor,” dedi.
“1999’da 6,5 milyon ton olan patates üretimi, geçen yıl da aynıydı. Nüfus 30 milyon artmış ama üretim aynı. Çiftçi kazanamadığı için üretim azalıyor, tarım alanları boş kalıyor.”
Patates depolanamıyor, toplanmazsa çürüyor
Yazlık patatesin ince kabuklu olması nedeniyle depolanamadığını hatırlatan Gürer, “Hasat edilip hemen sevk edilmeli. Ama fiyat yok, alıcı yok. O yüzden toplanan ürünün yarısı bile satılamıyor, tarlada kalıyor,” dedi.
Çiftçi: “Bu maliyetlerle ayakta kalamayız”
Üreticiler, artan gübre, mazot, ilaç ve elektrik maliyetleri nedeniyle üretimi sürdüremez hale geldiklerini, ihracatın önünün açılması ve devletin alım garantisi vermesi gerektiğini söylüyor. Gürer ise “Çiftçiyi yalnız bırakırsak soframızdaki patates bile lüks olacak,” diye uyardı.
