Toprak Mahsulleri Ofisi, teknik personelinin sahadan birebir gözlem, meterolojik veri ve teknik bilgilerle hazırladığı "Fenolojik Değerlendirme – Hububatta Yağış, Ekiliş ve Gelişim Analizi (Ekim 2023 Değerlendirmesi) raporunu yayımladı.
Raporda, Ekim ayında bölgelere göre yağış miktarları ve ekiliş alanlarına yönelik kapsamlı bilgiler verildi.
-Genel olarak kışlık hububat ekilişlerinin devam ettiği belirtilen raporda, bazı bölgelerde yağışların yetersiz olduğundan ekilişlere başlanmadığı, bazı bölgelerde ise toprak tava gelmeden kuruya ekilişlerin yapıldığı kaydedildi.
-Ekiliş yapılan arazilerde lokal olarak bitki çıkışları yer yer başlasa da çimlenmenin tamamlanabilmesi için yağış beklendiği, sulu arazilerde ve erken ekilen yerlerde lokal bitki çıkışlarının gözlemlendiği vurgulandı.
-Ekilişlerin yağışlarla birlikte Kasım ayında yoğunlaşmasının beklendiği, bazı bölgelerde ekilişler için mısır, şekerpancarı, patates gibi ürünlerin hasatının tamamlanmasının beklendiği dile getirildi.
DİĞER ÜRÜNLERDEN BUĞDAY VE ARPA KAYIŞLAR OLACAK!
-Raporda en dikkat çeken vurgu ise ülke genelinde diğer ürünlerden buğday ve arpaya geçişler olacağı tahmin edilirken, sertifikalı tohum ve gübre kullanımının geçen sene seviyelerinde veya bir miktar üzerinde olacağı değerlendirildi.
İşte TMO’nun 2023 Ekim ayına ait Fenolojik Değerlendirme raporunda bölgelere ve illere göre hububat yağış, ekiliş ve gelişim analizleri…
-BÖLGERE VE İLLERE GÖRE YAĞIŞ DEĞERLENDİRMESİ
-Türkiye geneli ekim ayı yağışları normalinin altında, geçen yıl ekim ayı yağışlarının üzerinde gerçekleşti. Yağışlar normaline göre %26 azalma, geçen yıl ekim ayı yağışlarına göre %19 artma göstermiştir. Türkiye geneli ekim ayı yağışları son 5 yıldır normallerinin altında seyretmektedir.
-Buna göre, ülkemizde yağış ortalaması; 2022 Ekim ayında 30,8 mm, 2023 Ekim ayında 36,6 mm, Normali (1991-2000) 49,4mm’dir.
EKİM AYINDA YAĞIŞLARDA DOĞU ANADOLU BÖLGESİ HARİÇ TÜM BÖLGELERDE AZALMA OLDU!
-Bölge geneli yağışlarda Doğu Anadolu Bölgesi hariç tüm bölgelerimizde normaline göre azalma oldu.
YAĞIŞLARDA EN FAZLA AZALMA EGE BÖLGESİNDE YAŞANDI!
-En fazla azalma %75 ile Ege Bölgesi’nde izlendi. İl geneli yağışlarda en fazla yağış alan il 248.8 mm ile Rize, en az yağış alan il ise 5.0 mm ile İzmir oldu.
-Normaline göre en fazla azalma gösteren ilimiz %90 ile İzmir oldu.
-Türkiye genelinde ekim ayında ortalama 6.4 yağışlı gün gerçekleşti. (1991-2020 normali 7.9 gün).
-Yağışlı gün sayıları Orta ve Doğu Karadeniz sahil kesimi ile Kahramanmaraş, Bayburt, Erzurum, Bingöl, Muş, Bitlis, Siirt ve Kahramanmaraş çevrelerinde 10-15 gün aralığında gerçekleşmiş, Ege Bölgesi’nin kıyı kesimleri, Tekirdağ, Kırklareli, Ankara ve Kırıkkale çevrelerinde ise 3 günün altına düştü.
-Normaline göre; Doğu Anadolu Bölgesi hariç diğer bölgelerde %8-75 daha az gerçekleşti.
-Geçen yıla göre; Akdeniz, Marmara, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgelerinde %10-66 daha fazla yağış gerçekleşti.
-Diğer bölgelerde ise 2022 yılı Ekim ayı yağışı civarında oldu.
BÖLGELERE VE İLLERE GÖRE HUBUBAT EKİLİŞ DEĞERLENDİRMESİ
-İÇ ANADOLU BÖLGESİ (ÜLKE BUĞDAY EKİLİŞ ORANI YÜZDE 37)
-Bölgenin ekim ayı yağışı 21.3 mm, normali 31.5 mm ve 2022 yılı Ekim ayı yağışı 21.2 mm'dir. Yağışlarda normaline göre %32 azalma gerçekleşirken 2022 yılı Ekim ayı yağışı civarında gerçekleşti.
Yağış yetersizliği nedeniyle özellikle Konya’da ekilişlerde gecikmeler yaşanmaktadır. Diğer illerde ekilişler devam etmektedir. Sulu arazilerde bitki çıkışları başlamıştır.
ANKARA’DA HUBUBAT EKİLİŞLERİ TAMAMLANMAK ÜZERE
Ankara’da hububat ekilişleri tamamlanmak üzere olup çıkışlar gerçekleşmemiştir.
KAYSERİ’DE TABAN GÜBRE KULLANIMINDA YÜZDE 40 ARTIŞ OLDU
Kayseri’de kışlık hububat ekilişlerinde geçen yıla oranla %10, sertifika tohum kullanımında geçen yıla oranla %20, ekilişlerle birlikte taban gübresi kullanımında ise geçen yıla oranla ortalama %40 artış olduğu tespit edilmiştir.
KAYSERİ'DE MISIR ÜRETİMİNDEN HUBUBAT ÜRETİMİNE YÜZDE 30 KAYMA BEKLENİYOR
Ekilişi yapılan danelik mısır üretiminde piyasa fiyatlarının düşük seyretmesi nedeniyle, danelik mısır üretiminden hububat üretimine ortalama % 30 kayma olacağı öngörülmektedir.
KIRIKKALE’DE UCUZ GÜBRE KULLANIMI ARTTI!
Kırıkkale’de yeterli miktarda taban gübre kullanılmadığı, içeriği daha az olan muadil ucuz gübre çeşitlerinin kullanımına ağırlık verildiği ayrıca sertifikalı tohum kullanımında da azalma olduğu tespit edilmiştir.
KIRIKKALE’DE EKMEKLİK BUĞDAY EKİLİŞİNİN YÜZDE 1 ARTMASI BEKLENİYOR
Makarnalık buğday ve tritikaleden ekmeklik buğday’a geçiş olduğu, bundan dolayı ekmeklik buğday ekilişinde yaklaşık %1 oranında artış olacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca bu yıl nohut ekili arazilerde yaşanan verim düşüklüğü nedeniyle nohut ekilişinden arpaya geçiş olduğu, bu yüzden de arpa ekilişinde %6 oranında artış olacağı tahmin edilmektedir.
AKSARAY’DA YONCA AYÇİÇEĞİNE KAYIŞ VAR!
Aksaray’da %5 oranında alternatif bitkilere (yonca, ayçiçeği) kayış vardır.
KIRŞEHİR’DE HUBUBAT ÜRETİM ALANLARINDA ARTIŞ BEKLENİYOR
Kırşehir’de hububat üretim alanlarında artış beklenmektedir.
KONYA’DA SULU ALANLARDA MISIR VE ŞEKER PANCARINDAN HUBUBATA GEÇİŞ OLABİLECEĞİ DEĞERLENDİRİLİYOR!
Konya’da sulu alanlarda mısır ve şeker pancarından %3-8 oranında hububata geçiş olabileceği değerlendiriliyor.
YOZGAT’TA DİĞER ÜRÜNLERDEN HUBUBATA KAYMA YAŞANIYOR!
Yozgat’ta diğer ürünlerden hububata %10 kayma görülmüş olup sertifikalı tohum kullanımı azaldı.
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ (ÜLKE BUĞDAY EKİLİŞ ORANI YÜZDE 15, KIRMIZI MERCİMEK EKİLİŞ ORANI YÜZDE 90)
-Bölgenin ekim ayı yağışı 20.8 mm, normali 33.8 mm ve 2022 yılı Ekim ayı yağışı 18.7 mm'dir. Yağışlarda normaline göre %38 azalma, 2022 yılı Ekim ayı yağışına göre %11 artma gerçekleşti.
DİYARBAKIR'DA YÜZDE 10 CİVARINDA EKİLİŞ YAPILDI
Diyarbakır ilinde ekim ayında mevsimsel yağışların başlamasıyla birlikte hinterlandımızda %10 civarında ekilişler yapıldı. Ekilişlerin yeni başlamasından dolayı bitki çıkışı olmadı.
ADIYAMAN'DA TOPRAĞIN TAVLANMASI İÇİN SULAMA YAPILDI!
Adıyaman’da sulama yapılarak toprağın tava gelmesi sağlanmış ve Kasım ayı başında ekimlere başlanıldı.
ŞANLIURFA'DA PAMUKTAN BUĞDAYA, ARPADAN MERCİMEĞE KAYIŞ BEKLENİYOR
Şanlıurfa’da ekilişlere başlanılmamış; ancak pamuktan buğdaya ve arpadan mercimeğe yönelmelerin olacağı tahmin ediliyor.
BATMAN'DA MISIR EKİLİ ALANLARININ YÜZDE 15'İ BUĞDAYA KAYACAK!
Batman’da ekim ayı içinde gerçekleşen yağışlar ile birlikte toprak işleme faaliyetleri başlamıştır, ekilişlerin Kasım ayının 2. haftası içerisinde olacağı tahmin edilmektedir. Mısır ekili alanlardan buğdaya % 15, pamuğa ise % 5 geçiş olacağı öngörülmektedir.
MARMARA BÖLGESİ (ÜLKE BUĞDAY EKİLİŞ ORANI YÜZDE 11)
Bölgenin ekim ayı yağışı 34.3 mm, normali 72.0 mm ve 2022 yılı Ekim yağışı 20.7 mm'dir. Yağışlarda normaline göre %52 azalma, 2022 yılı Ekim ayı yağışlarına göre %66 artma gerçekleşti.
TEKİRDAĞ VE BALIKESİR'DE KIŞLIK EKİLİŞLERİ İÇİN TOPRAK HAZIRLIKLARI BAŞLADI
Tekirdağ ve Balıkesir’de kışlık ekilişler için toprak hazırlıkları başlamış olup hala devam etmektedir.
SAKARYA VE KOCAELİ'NDE EKİLİŞLERE BAŞLANDI
Sakarya ve Kocaeli ilinde ekilişler başlamış %10'u tamamlanmıştır. Tarlalarda çıkışlar kısmen başlamıştır. Taban gübresi işlemleri yapılmaktadır.
EDİRNE'DE HİÇ YAĞIŞ YAĞMAMASINDAN DOLAYI EKİM YAPILAMADI!
Edirne’de Ekim ayı içerisinde neredeyse hiç yağış düşmediğinden ekim ayının son günlerine kadar ekim yapılmamıştır. Ekim ayının son günlerinde kuruya hububat ekimi yapılmış ancak cari dönemde bitki çıkışı gerçekleşmemiştir.
KARADENİZ BÖLGESİ (ÜLKE BUĞDAY EKİLİŞ ORANI YÜZDE 10)
-Bölgenin ekim ayı yağışı 68.8 mm, normali 74.5 mm ve 2022 yılı Ekim ayı yağışı 70.7 mm'dir. Yağışlarda normaline göre %8 azalma gerçekleşirken 2022 yılı Ekim ayı yağışı civarında gerçekleşti.
Samsun ilinde 1-31 Ekim 2023 tarihleri arasında alınan yağış miktarı 169 mm, alınan yağışların tamamı ekim ayının 4-5 gününde alınmış olup bu günlerde aşırı yağış alındığından bazı yerlerde sel felaketi yaşanmıştır.
Havza-Vezirköprü Kavak-Ladik vb. gibi iç kesimlerde kalan ilçelerde henüz tarla hazırlıkları başlamamış olup kıyı kesiminde kalan arazilerde tarla hazırlıkları başlamıştır.
Amasya ilinde Ekim ayının kurak geçmesi yağış alınamaması nedeniyle kıraç arazilerde henüz herhangi bir hazırlık başlamamış olup taban arazilerde ise yer yer tarla hazırlıkları başlamıştır. Hububat ekimi için yağış beklenmektedir.
Çorum ili çevresinde yağış alınamayan yerlerde ekilişler kuruya yapılmaktadır. Kasım ayında gerçekleşecek yağış durumuna göre ekilişlerin hızlanması beklenmektedir. Erken ekimi yapılan yerlerde çimlenmeler başlamıştır.
AKDENİZ BÖLGESİ (ÜLKE BUĞDAY EKİLİŞ ORANI YÜZDE 9)
-Bölgenin ekim ayı yağışı 33.7 mm, normali 48.7 mm ve 2022 yılı Ekim ayı yağışı 26.4 mm'dir. Yağışlarda normaline göre %31 azalma, 2022 yılı Ekim ayı yağışlarına göre %28 artma gerçekleşti.
Adana ve Mersin illerinde yeterli yağış alan arazilerde ekilişler başlamış ancak henüz yeterli yağış alamayan kuru arazilerde ise ekiliş için yağış beklenmektedir.
Hatay’da ekilişlerin kasım ayının ikinci yarısından itibaren başlaması beklenmektedir. Gaziantep ve Kilis illerinde toprak hazırlığı işlemleri devam etmektedir.
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ (ÜLKE BUĞDAY EKİLİŞ ORANI YÜZDE 9)
-Bölgenin ekim ayı yağışı 46.8 mm, normali 45.5 mm ve 2022 yılı Ekim ayı yağışı 29.6 mm'dir. Yağışlar normali civarında gerçekleşirken, 2022 yılı Ekim ayı yağışlarına göre %58 artma meydana geldi.
Kışlık ekilişler devam etmekte olup yer yer çıkış görülen alanlar mevcuttur. Muş ilinde sulak alanlarda, şeker pancarı ekilişinden buğdaya geçiş olacağı, az da olsa buğday ekili alanlardan silajlık mısıra geçişlerin olabileceği değerlendirilmektedir.
Muş, Van, Bingöl ve Bitlis illerinde Belediye ve Valilik kanalıyla buğday ve arpa tohumları dağıtımı iki yıldır devam ettiğinden ve Kurumumuz tarafından uygulanan hububat alım fiyat ve politikalarından dolayı buğday ve arpa üretiminde artış beklenmektedir.
EGE BÖLGESİ (ÜLKE BUĞDAY EKİLİŞ ORANI YÜZDE 8)
-Bölgenin ekim ayı yağışı 11.8 mm, normali 47.2 mm ve 2022 yılı Ekim ayı yağışı 10.7 mm'dir. Yağışlarda normaline göre %75 azalma, 2022 yılı Ekim ayı yağışlarına göre %10 artma gerçekleşti.
İzmir’de sıcaklıkların yüksek seyretmesi, yağışların gecikmesi ve tarlaların tava gelmemesi ayrıca hasadı henüz bitmeyen pamuk ve 2. ürün mısır tarlalarından dolayı ekim ayında ekiliş olmamıştır. İç kesimde kalan illerde ekilişler yavaş ilerlese de başlamıştır.
Afyonkarahisar’da ekim ayı içerisinde yağışların yetersiz olması nedeniyle çiftçiler uygun koşul ve yağış beklemektedir. Ekilişler yavaş ilerlemekte olup patates, pancar ve mısır hasadından sonra ekilişlerin yoğunlaşacağı değerlendirilmektedir.
Eskişehir ve Kütahya illerinde hasadı devam eden mısır ve şeker pancarı dışındaki sulu alanların tamamına yakının ekildiği, ekim yapılan alanların yaklaşık %80'inde taban gübresinin kullanıldığı ve geçmiş dönemlere oranla sertifikalı tohum kullanma düzeyinin bir miktar artmış olabileceği mütalaa edilmektedir.
Erken ekilen ve çıkış suyu verilen alanlarda bitki çıkışı başlamıştır. Kıraç arazilerde yeterli yağış düşmediğinden bitki çıkışı gözlemlenmemiştir. Kurum fiyatlarımızın piyasa fiyatlarının oldukça üzerinde seyretmesi, alım garantisinin olması, mısır, şeker pancarı ve ayçiçeğinde fiyatların üreticiyi tatmin etmemesi vb. nedenler ile ekmeklik buğday ekim alanlarının bir miktar artacağı tahmin edilmektedir.
Denizli’de kuru arazilerde ekim ayı başında lokal olarak yağış görülen ve sulama imkanı bulunan arazilerde kısmi olarak ekilişlerin başladığı görülmüştür. Özellikle Denizli ilinde tohum fiyatlarının yüksek olması nedeniyle üreticilerin sertifikasız tohum kullanımına yöneleceği beklenmektedir. Menderes havzasında su münavebesi uygulanmaya devam ettiğinden Çivril-Çal-Baklan ovasında geçtiğimiz yıl olduğu gibi hububat ekilişinin fazla olması beklenmektedir."
