Sayıştay’ın 2024 yılı denetim raporu, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın mali ve idari uygulamalarında ciddi eksiklikler olduğunu ortaya koydu. Raporda, 600 milyon TL’yi aşan kamu kaynaklarının etkin yönetilmesi gerektiği vurgulanırken, muhasebe kayıtlarındaki boşluklar, alacak takip sistemlerindeki aksaklıklar ve iç kontrol mekanizmalarının yetersizlikleri dikkat çekti.
Özellikle Şanlıurfa’da yaklaşık 1,6 milyon dekar araziye ilişkin iade ve taksit işlemlerinde yaşanan aksaklıklar, milyarlarca liralık hazine değerini etkileyebilecek boyutta. Raporda, Merkezi Muhasebe Yönetmeliği’nin tam uygulanmadığı ve işlemlerin derhal muhasebeleştirilmesi gerektiği ifade edildi. Kişilere yönelik 50 milyon TL tutarındaki alacakların takibindeki yetersizlikler de çiftçileri doğrudan etkileyebilecek unsurlar arasında gösterildi.
Döner sermaye işlemlerinde ise 435 milyon TL’lik Üretim Teşvik Primi’nin doğrudan üretimle ilgisi olmayan birimlere (Basın Müşavirliği gibi) ödenmesi dikkat çekti. Raporda, 969 sayılı Kanun’un ilgili hükümlerine uyulmadığı, belgesiz gelirlerin matraha dahil edildiği ve Hazine’nin bu süreçten etkilendiği kaydedildi. Ayrıca Doğa Koruma alanında 342 milyon TL’lik işlemlerin faizsiz ertelenmesinin, 5018 sayılı Kanun’a aykırı olduğu belirtildi. Orman fonlarından 99 milyon TL ve kooperatif kredilerinden 136 milyon TL alacakların mutabakatının yapılmaması, bilanço şişkinliğine yol açıyor.
Çiftçi destek ödemelerinde ise %3’lük usulsüzlük tespit edildi; bu, yaklaşık 500 milyon TL’lik fazla ödeme anlamına geliyor. İç kontrol sistemlerinde ise görev tanımlarının güncellenmediği, su kıtlığı gibi risklerin yeterince izlenmediği ve denetim önerilerinin yüzde 60’ının uygulanmadığı raporda yer aldı.
Sayıştay, biyometrik doğrulama sistemleri ve dijital güvenlik önlemlerinin güçlendirilmesini önerirken, Bakanlık konuları ciddiyetle incelediklerini ve gerekli adımları atacaklarını bildirdi. Uzmanlar, eksikliklerin giderilmemesi durumunda 2025 bütçesinin ve kırsal kalkınmanın olumsuz etkileneceğini belirtiyor.
Sayıştay Başkanı, “Her kuruşun hesaplanması, milletin menfaatine” diyerek konunun önemini vurguladı. Rapor, Sayıştay’ın resmi internet sitesinde erişime açık ve 2026 yılında yeni denetimlerle sürecin takip edileceği duyuruldu.
