2025’in başında Türkiye’nin birçok ilinde meydana gelen zirai don, tarım alanlarında ciddi hasarlara yol açtı. Tarım ve Orman Bakanlığı, zarar gören çiftçilere destekleme ödemesi yapılacağını açıkladı.
Karara göre, 1 Şubat – 13 Nisan 2025 tarihleri arasında don nedeniyle ürünleri %20 ve üzeri zarar gören çiftçiler, girdi maliyetleri ve hasar oranları esas alınarak desteklenecek. Ödemeler, Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) kayıtları ve Doğal Afet Tespit Girişi Modülü üzerinden tespit edilen alanlar baz alınarak hesaplanacak.
Kimler destekten yararlanabilecek?
- Tarım sigortası yaptırmamış çiftçiler,
- Tarım sigortası olup don teminatı olmayanlar,
- Don teminatı olmasına rağmen Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası kapsamındaki “teminat dışında kalan” durumlarda tazminat alamayanlar,
destekleme ödemesinden faydalanabilecek.
Finansman ve ödeme süreci
Ödemeler, Cumhurbaşkanlığı tarafından Bakanlığın 2025 tarımsal destek bütçesine ilave aktarılacak kaynak ile yapılacak. İşlemler tamamlandıktan sonra, ödemeye esas icmaller elektronik ortamda bankaya iletilecek ve çiftçilerin hesaplarına aktarılacak. Banka hizmetleri için ödenen tutarın %0,05’i komisyon olarak ayrıca ödenecek.
Haksız ödeme ve denetim
Bakanlık, ödemelerin doğru yapılması için denetim yetkisine sahip olacak. Haksız yere ödeme alan veya sahte belge kullanan kişiler hakkında hem idari hem de cezai işlemler uygulanacak. Haksız ödemeler, gecikme zammı ile birlikte geri alınacak ve suistimale karışanlar 5 yıl boyunca hiçbir destekleme programından yararlanamayacak.
Bu karar, çiftçilerin zirai don gibi doğal afetlerden kaynaklı mağduriyetlerini doğrudan gidermeyi amaçlarken, aynı zamanda haksız ödemelerin önüne geçmek için sıkı denetim mekanizmaları getiriyor. Ödemelerin ÇKS ve Doğal Afet Tespit Modülü üzerinden yapılacak olması, şeffaflık ve kayıt altına alınma açısından kritik öneme sahip.
Karar, 1 Şubat 2025 itibarıyla yürürlüğe girdi ve ödemelerin hızlı ve doğru şekilde yapılması, zarar gören çiftçilerin üretim devamlılığı için hayati önem taşıyor.
Önemli Not: Ürcticilcre yapılacak destekleme ödemesi tutarı aşağıda yer alan ürünler ve karşılarında belirtilen girdi maliyetleri ile zirai don nedeniyle hasar gören alan ve hasar oranı esas alınarak hesaplanacak.
ÜRÜN MALİYET LİSTESİ
| Sıra No | Ürünler | Girdi Maliyeti (TL/da) (1/9/2024 - 13/4/2025) |
|---|---|---|
| 1 | Antep Fıstığı | 5.000 |
| 2 | Armut | 5.000 |
| 3 | Ayva | 5.000 |
| 4 | Badem | 5.000 |
| 5 | Ceviz | 5.000 |
| 6 | Elma | 5.000 |
| 7 | Erik | 5.000 |
| 8 | Fındık | 4.200 |
| 9 | Kayısı | 5.500 |
| 10 | Kiraz | 6.500 |
| 11 | Limon | 6.000 |
| 12 | Mandalina | 6.000 |
| 13 | Portakal | 6.000 |
| 14 | Şeftali/Nektarin | 6.500 |
| 15 | Üzüm | 5.000 |
| 16 | Vişne | 5.500 |
