Türkiye tarım sektöründe 21-28 Eylül 2025 tarihleri arasında yaşanan gelişmeler, çiftçilerin karşılaştığı derin krizler, ithalat baskısı ve denetim yetersizlikleri ile dolu bir dönemi yansıtıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın, şap aşı skandallarına sessiz kalması, gümrüksüz ithalat kararlarıyla yerli üretimi baltalaması ve Sayıştay uyarılarını görmezden gelmesi, sektörü adeta kaosa sürüklüyor.
Bakanlık, kamu kaynaklarında 600 milyon TL'lik usulsüzlükleri örtbas ederken, çiftçiyi mazot ve gübre zamlarıyla boğuyor; Bakan Yumaklı'nın "rekor üretim" söylemleri ise tarlada kalan ürünlerle çelişiyor. İşte bu dönemde öne çıkan haber başlıklarının özeti:
Öne Çıkan Haberler
· Şap Aşı Skandalı Devam Ediyor: Iğdır'da %85 aşılama vaadiyle övünen Bakanlık, vakaların patlamasıyla hayvan pazarlarını yeniden kapatmak zorunda kaldı. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın TÜRKVET sistemindeki hataları ve İl Müdürünün haberleri susturma girişimi, Yumaklı'nın denetimsiz yönetimini bir kez daha gözler önüne serdi. Çiftçi, "Bakanlık bizi zehirliyor" diye isyan ediyor.
· Gümrüksüz İthalat Kararı Çiftçiyi İflasa Sürüklüyor: ABD'den pirinç, tütün, badem, ceviz ve Antep fıstığı ithalatında vergilerin kaldırılması, yerli üreticiyi yerle bir etti. Tarım Bakanlığı'nın bu kararı sessizce onaylaması, Yumaklı'nın "yerli üretim" gerçekçi olmadığı görüldü. Çeltik üretimi %15-20 daralacak, Antep fıstığı çiftçileri sahneden silinecek. Dış politika kozu adına tarımı kurban edilir mi?
· Et ve Süt Kurumu İthalat Skandalı: Et ve Süt Kurumu, yerli üreticinin hayvanını 331 TL'den keserken, ithal eti 380 TL'den alıyor. ESK'nın 2 günde 16 tır et getirmesi, "Kimin çıkarına?" sorusunu sorduruyor. Bakanlık, üreticiyi ezerken ithalat lobisini koruyor. Yumaklı'nın hayvancılık dramına sessizliği, soframızdaki bifteği lüks mü kılıyor?
· Sayıştay'dan Bakanlığa Uyarı: 600 Milyon TL Usulsüzlük: 2024 denetim raporu, çiftçi desteklerinde %3 usulsüzlük, döner sermaye ve biyometrik kontrollerde eksiklikleri ortaya koydu. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın bu raporu görmezden gelmesi dikkat çekti. Çiftçi, "Destekler cebimizde eriyor" diyor.
· Gübre ve Yem Fiyatları Rekor Kırıyor: Gübretaş grevi 83. gününde, üretim kaybı 6,2 milyar TL'yi aştı; çiftçi merdiven altı gübrelere mahkum. Bakanlık, zamları frenleyemiyor. Yumaklı'nın "maliyetleri düşüreceğiz" vaadi, yem çuvalı 780 TL'ye çıkınca sona erdi.
· Hububat Fiyatlarında Yükseliş, Ama Çiftçi Zararda: Arpa +750 TL, makarnalık buğday +500 TL artsa da, Chicago'da 7 bin TL olan buğday Türkiye'de 14 bin TL.. Verimlilik düşüklüğü suçlusu Bakanlık politikaları olabilir mi? Yumaklı, Avrupa'da dekar 900 kg alınırken bizde 261 kg'la yetinmemizi "yapısal dönüşüm" diye övüyor ancak gerçek; Yanlış tarım vizyonu.
· Sahte Gübre Skandalı Pankobirlik'i Sarsıyor: Ereğli'de kooperatifin sattığı gübreler sahte çıktı; azot-fosfor değerleri düşük, çiftçi mağdur. Bakanlık denetim yapmıyor mu? Bakanlığın kooperatiflere göz yumması, geçen yılın skandalını unutturmadı. Hesap sorulmasını bekleyen üretici haklı.
· Tarım İşçisi Katliamı Otoyolda: Mersin Pozantı'da tarım işçilerini taşıyan minibüs TIR'a çarptı: 3 ölü, 16 yaralı. İlgili otorite, ölüm yoluna dönen otobanı düzenlemiyor. Yumaklı, işçilerin canını hiçe sayan politikalarıyla suçlanıyor; "Tarım işçisi güvencesiz, bakanlık sorumsuz."
· Gıda Fiyatları %5,7 Zıpladı: Eylül'de gıda sepeti maliyeti %5,7 arttı, yıllık %57,4; bakliyat %6,3, işlenmiş gıdalar %12,7 yükseldi. Tarım Bakanlığı'nın enflasyonla mücadelesi sıfır.. Yumaklı, "gıda güvenliği" diye övünürken sofralarımız ithal zehirle doluyor.
· Taklit Gıda Listesi Uzuyor: Bakanlık Eylül'de 22 yeni tağşiş ürün açıkladı; ginseng çikolatada ilaç, sumakta yasak boya. Denetimler yetersiz, imha edilen 1.316 kg ürün buzdağının görüneni… Yumaklı'nın gıda güvenliği otoritesini zayıflatması, halk sağlığını riske atıyor.
· Elektrik ve Mazot Maliyetleri Çiftçiyi Eziyor: 2024'te tarım elektriğe 43,8 milyar TL ödedi; mazot maliyeti şaşırtıcı yükseklikte. Bakanlık, %0,92'lik payı bahane ediyor. Yumaklı, nakit ödemelerle çiftçiyi boğan zamları durduramıyor.
· Batık Şirket Skandalı Tarım Kredi'yi Sarsıyor: Kooperatiflerdeki batık şirket devri kaçamak cevaplarla örtbas ediliyor; Bakanlık, çiftçi kuruluşlarını koruma vaadini unuttu. Tarım Kredi'nin perdeleme taktikleri, güven erozyonuna yol açıyor.
· Damızlık Birliği Seçimlerinde Müdahale: Ankara'da Bakanlık temsilcileri divana karıştı, seçimler yarım kaldı. Bakanlık temsilcilerinin siyasi müdahalesi, kooperatif demokrasisini baltalıyor; çiftçi, "Bakanlık seçim bile yönetemiyor."
· Yenilikçi Adımlar Gölgede Kalıyor: Uşak Baltalı Göleti tamamlandı (2,21 milyon m³ su müjdesi), Konya Ilgın'da pancar sökümü başladı; ama ithalat baskısı altında. Yumaklı, müjdeleri abartırken krizleri görmezden geliyor. AgroGreen Fuarı gibi etkinlikler umut verse de, politika desteği yok.
· Çevresel ve Sosyal Alarm: Mardin Kızıltepe ovası betonlaşıyor, İznik-Beyşehir gölleri felakette; emekli çiftçi Mustafa Ertaş, süt 15 TL'ye rağmen zarar ediyor. Bakanlık, çevresel uyarıları ve sosyal feryatları duyurmuyor.
· Çiftçinin Sesi: Muhittin Bıyıkoğlu'nun vefatı camiayı yasa boğdu. Emekli maaşıyla hayvancılık yapanlar, "Üretmezsek şehir aç kalır" diyor. Şap alarmı, grevler ve ithalat, çiftçiyi isyana sürüklüyor. Şanlıurfa'daki kadın üretici gibi, herkes Bakanlık'tan hesap soruyor.
Geleceğe Bakış
Tarım sektörü, şap krizi, gıda enflasyonu ve ithalatla boğuşurken, 2026 bütçesindeki %37 kesinti korkusu büyüyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, Yumaklı'nın liderliğinde yapısal reform yerine skandalları örtbas ediyor; "Zamanında gelmeyen destek, çiftçiyi mezara gömer" sözü, Necati Budak'ın ağzından sektörün gerçeği oldu. Bakanlık, ABD ithalatını dış politika zaferi diye sunsa da, yerli çiftçi iflasın eşiğinde… Gerçek çözüm: Denetimli destek, yerli tohum ve sulama hibeleri.
Haftaya Pazar günü “Tarımda Geçen Hafta” ile yeniden buluşmak üzere, tarımın nabzını tutmaya devam edeceğiz!
