Ulusal Süt Konseyi, Eylül ayına ait çiğ süt üretim maliyetini açıkladı. Buna göre 1 litre çiğ süt üretim maliyeti bir önceki aya göre 32 kuruş artarak 17,12 TL’ye yükseldi. Aynı dönemde Konsey’in üreticiye önerdiği tavsiye satış fiyatı 18,35 TL olarak belirlenmişti. Bu tablo, süt üreticisinin zararına üretim yaptığı gerçeğini bir kez daha ortaya koydu.
Sütün maliyet fiyatı satış fiyatına dayandı
Ulusal Süt Konseyi’nin açıklamasına göre, Eylül ayında üretim maliyeti tavsiye satış fiyatına neredeyse eşitlendi. Bu durum, üreticinin eline geçen kazancın litre başına yalnızca 1,23 TL seviyesinde kaldığını gösteriyor. Ancak bu fark, sütü soğutma, taşıma ve pazarlama giderleri dikkate alındığında tamamen ortadan kalkıyor.
Üstelik Konsey’in açıkladığı maliyetler, üreticinin sahadaki gerçek maliyetlerinin altında hesaplanıyor. Dolayısıyla üretici, gerçekte zararına üretim yapmaya devam ediyor.
Anaç hayvan azaldı süt üretimi düşecek
Hayvancılık sektöründe yıl boyunca yaşanan şap hastalığı ve zorunlu kesimler, süt üretiminin geleceğini tehdit ediyor. On binlerce anaç hayvanın kesilmesiyle süt veriminde ciddi bir düşüş bekleniyor. Bu da önümüzdeki dönemde hem süt arzını azaltacak hem de fiyatların yeniden yukarı yönlü baskı görmesine neden olacak.
Yem gideri maliyetin yüzde 63’ünü oluşturuyor
Konseyin yaptığı hesaplamaya göre 1 litre süt üretim maliyetinin yüzde 63,35’i yem giderlerinden, yüzde 36,65’i ise işçilik, elektrik, faiz ve amortisman gibi kalemlerden oluşuyor.
Buna göre bir süt hayvanının günlük gideri 402 TL’ye kadar çıkıyor. Bunun 255 TL’si yem, 148 TL’si ise işçilik ve diğer giderlerden kaynaklanıyor. Bu tablo, süt üreticisinin neden ayakta kalmakta zorlandığını net biçimde ortaya koyuyor.
Üretici maliyetle boğuşuyor, tüketiciye zam kapıda
Süt üretiminde yaşanan maliyet artışları, zincirleme olarak et ve süt ürünleri fiyatlarını da yukarı çekiyor. Süt üreticisi maliyet altında ezilirken, şaptan dolayı anaç hayvan sayısının azalması yakın gelecekte süt arzının daralmasına ve piyasada fiyat artışlarına yol açacak.
Sektör temsilcileri, yem fiyatlarının kontrol altına alınmadığı, üreticiye istikrarlı fiyat ve destek politikalarının sağlanmadığı sürece, süt üretiminde sorunların çözülmeyerek yaranın derinleşeceğini vurguluyor.