Yem bitkileri yetiştiriciliği

BAKLAGİL YEM BİTKİLERİ: Baklagil yem bitkileri kaliteli kaba yem olarak hayvan beslenmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Aynı zamanda suni mera tesisi ve ıslahında kullanılabilmektedir. Bazı önemli baklagil yem bitkilerini sırasıyla anlatalım.

YONCA TARIMI: Dünyada en çok yetiştirilen tüm yem bitkilerinden daha yüksek bir yem değerine sahip yem bitkisidir. Birim alanda yüksek protein verimi olan bitkinin kuru ve yeşil otu her türlü hayvan için lezzetli ve besleyicidir. Otu kurutularak hayvanlara yedirildiği gibi, silo yemi ve palet yem olarak da kullanılabilmektedir. Bitki kökleri toprağın alt katlarına kadar inebildiğinden toprak nemi ve besin maddesinden kolayca yararlanabilmektedir. Ayrıca baklagil bitkisi olması nedeni ile köklerindeki yumrucuklar ile toprakta fazla miktarda azot biriktirir.

Yem bitkilerinin kraliçesi olarak adlandırılan yonca, tarımı yapılan kaba yem bitkilerinin hemen hepsinden daha yüksek bir yem değerine sahiptir. Yonca, geniş bir ortama uyma kabiliyetine sahip, kurağa ve soğuğa dayanıklı, asitli topraklar dışında her toprakta yetişebilen, ot verimi yüksek, çok yıllık değerli bir bitkidir.

İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ: Yonca bitkisi, ılık ve nemli yerleri sever. Gündüz 15-25 derece ve gece 10-20 dereceler arası en uygun yetişme sıcaklıklarıdır. Bazı çeşitleri kış mevsiminde eksi 25 derece ve yaz mevsiminde de 50 dereceye kadar dayanabilirler. Kurak ve yarı kurak koşullara iyi uygum göstermekte, yıllık yağışı 350-450 mm olan alanlarda sulamadan yetişebilmektedir. Bitki, kurak yaz aylarını uyku halinde geçirir ve genellikle 1-2 biçim verir. ülkemizde genellikle sulanan alanlarda tarımı yapılmaktadır. Yıl içerisindeki biçim sayısı bölgeden bölgeye göre değişmektedir. Çeşitler arasında tarımsal özellikler yönünden büyük farklılıkların olması nedeniyle bölgenin yapısına uygun çeşitlerin seçilmesi başarılı bir yonca tarımı için gereklidir. Toprak yönünden fazla seçici değildir. Ancak derin, nemli, sulanabilir ve iyi drenajlı topraklarda iyi gelişir. Toprak derinliği kıraç koşullarda önemlidir. Çok asitik topraklarda iyi gelişmez.

TOPRAK HAZIRLIĞI : Tohumlarının küçük olması nedeniyle tarla çok iyi hazırlanmalıdır. Bu nedenle derince sürülen toprak bir kaç kez diskaro veya tırmık çekilerek iyice ufalanmalıdır. Tohum yatağı sert, yabancı otlardan temizlenmiş ve toprak nemli olmalıdır.

EKİM: İlk kez yonca yetiştiriciliği yapılan alanlarda, ekimden önce yonca tohumluğu bakteri kültürü ile aşılanmalıdır. Özellikle yonca bakterilerince fakir alanlarda aşılamanın etkisi çok daha belirgin olmaktadır. Serpme ekim, düzenli çıkış olmaması ve fazla tohum kullanılması nedeniyle tavsiye edilmemektedir. Ancak yağışlı bölgelerde toprak nemli olduğundan serpme ekim uygulanabilir. En iyi yöntem sıraya ekimdir. Bazı yörelerimizde tahta tırmıklar ile belirli aralıkta çiziler açılarak tohum bu çizilere bırakıldıktan sonra toprak ile kapatmak suretiyle de ekim yapılmaktadır. Yonca ekim makinaları ve tırmıkla sıraya ekimde sıralar arası 15-20 cm olmalıdır. Kıraçta ise sıra arası 30-60 cm'ye kadar çıkarılmalıdır. Ekim sonrası toprağın bastırılması çıkış düzensizlikleri ve boşluk oluşumunu azaltmaktadır. Ekim zamanı, kışları sert geçen bölgelerde ilkbahar, ılıman bölgelerde sonbahardır. Mibzerle ekimde 1 kg/da, serpme ekimde ise 4-5 kg/da tohum kullanılmalıdır.

Ekim zamanının belirlenmesinde toprak sıcaklığı ve nemi etkilidir. Ekimler imkânların elverdiği ölçüde erken yapılmalıdır. Böylece bitki ilkbahar ekimlerinde kuraklığa karşı daha dirençli olabilir.

BAKIM: Ekimden sonra en önemli bakım işlerinden birisi, yabancı ot mücadelesidir. İlk gelişme dönemlerinde bitkilerin zayıf olmaları nedeniyle yabancı otlarla rekabet edemezler. Bunun için mekanik veye kimyasal yöntemlerle mücadele yapılmalıdır. Küsküt bitkisi yoncanın en önemli asalağı olup sertifikalı tohum kullanmak, temiz tarlaya ekim yapmak gibi kültürel dedbirler ve gerekirse kimyasal yöntem ile de mücadele yapılır.

Sulama, salma veya yağmurlama yöntemleri ile yapılabilir. Geniş alanlarda yağmurlama sulama başarı ile uygulanır. Salma sulamada suyun dengeli dağılımı için tarlanın düzgün olması gereklidir. Genel olarak bitkiye biçimden bir hafta önce ve sonra olmak üzere her biçim için iki kez su verilmelidir.