Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) sertifikalı buğday ve arpa tohumluk piyasasında ciddi bir kriz yaşanıyor. Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Çavuş’un aldığı karar, çiftçiler ve tohum tedarik firmalarının tepkisini çekti.
Buna göre, 2012 yılından bu yana firmalar aracılığıyla satılan sertifikalı tohumluklar, bundan sonra Türkiye’deki Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) karşılığı olan Toprak Ürünleri Kurumu üzerinden satışa sunulacak. Kararın amacı, iddialara göre, Bakan Çavuş’un danışmanları aracılığıyla kurdurulan şirketlerin tohum satışında daha etkin hale gelmesini sağlamak. Ancak bu uygulama, KKTC’de daha önce denenmemiş tohumların çiftçilere pazarlanması tartışmalarını beraberinde getirdi.
ÇİFTÇİ VE BİRLİKLERDEN SERT TEPKİ GELDİ
Çiftçiler Birliği ve Hayvancılar Birliği, Bakanlığın bu kararına sert bir şekilde tepki koydu. Ülkede art arda yaşanan kuraklıklar nedeniyle tohumunu kaybeden üreticilerin zaten zor bir süreçten geçtiği kaydedilirken, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının politika değişikliği ile çiftçilerin Türkiye'den getirilen sertifikalı tohumluklar yerine ülkede daha önce ekimi yapılmamış tohumluk kullanmak zorunda bırakılacağının altı çiziliyor.
Ülkede daha önce hiç denenmemiş tohumlukların, hem çiftçiler hem de tarımsal üretim için ciddi bir risk oluşturduğu belirtiliyor. Bakanlığın politika değişikliğinin ise, Bakan’a yakın kişilerin kurduğu firmalara ayrıcalık sağlamak amacı taşıdığı yönündeki görüşler, tepkileri en üst seviyeye çıkardı.
KKTC'de tohum satışı tekelleştirildi
Sertifikalı tohumluk satışındaki politika değişikliğine göre, 2012 yılından bu yana çiftçiler, kullanacakları sertifikalı tohumları doğrudan firmalardan temin ediyordu. Yeni düzenlemeyle birlikte çiftçiler, sertifikalı tohumlukları yalnızca Toprak Ürünleri Kurumu üzerinden alabilecek. Bu durum, firmaları tohum satışından devre dışı bırakırken, çiftçilerin talep ettikleri tohumları temin edememe riski de doğuyor. İddialara göre, Bakan’a yakın kişilerin kurduğu firmalardan tedarik edilecek ve ülkede daha önce denenmemiş tohumlukların satışa sunulması planlanıyor.
Bu politika değişikliği, piyasadaki mevcut firmaların dezavantajlı hale gelmesine yol açarken, Bakan’a yakın firmaların KKTC’de sertifikalı tohumluk piyasasında hakimiyet kuracağı endişelerini artırdı.
Uzmanlar ve üreticiler, bu politika değişikliğinin hem tarım hem de hayvancılıkta ciddi sıkıntılara yol açabileceği uyarısında bulunuyor. Çiftçiler, denenmemiş tohumluklar nedeniyle ekim riskinin artacağını ve üretim maliyetlerinin yükseleceğini vurguluyor.