Konya’nın Karapınar ilçesinde yaşanan pancar vurgununu ortaya koyan yazımız sektörde derin bir etki uyandırdı. Karapınar’dan dış bölgeye, yani Adapazarı, Alpullu ve Amasya Şeker fabrikasına ektirilen pancar kotalarının Türkşeker eliyle belli şirketler üzerinden nasıl bir rant ağına dönüştüğü, çiftçinin hakkının bu şirketlere nasıl peşkeş çekildiği, Türkiye kamuoyu haberimizle öğrenmiş oldu.
Günlerdir bekliyorum; Türkşeker Genel Müdürü Muhiddin Şahin arayıp haber yapma sürecinde yaşadıklarımla ilgili bir bilgi almak ister mi diye…
Maalesef!
Demek ki Karapınar'da çiftçi üzerinden yapılan vurgun kendilerini pek ilgilendirmiyor!
Ankara’dan bölgeye göstermelik ekipler gönderilerek sanki sorunu araştırıyormuş gibi yapıp, bu vurgunun üstünü örtme gibi gayretler seziyorum. Ancak şunu söyleyelim, Karapınar’daki pancar vurgunu daha çok su kaldıracak.
Çorum ayağı: Kaçak pancar trafiği nasıl işliyor?
Gelelim bugünkü yazımızın asıl konusuna...
Karapınar’daki bu pancar vurgununun bir de Çorum ayağı var. Karapınar’dan dış bölge dediğimiz Adapazarı, Alpullu ve Amasya Şeker fabrikaları Türkşeker’in izniyle resmi kotalı bir şekilde pancar ektirirken, Çorum Şeker Fabrikası da Karapınar’da kaçak bir şekilde pancar ektiriyor. Çorum Şeker Fabrikası, bilindiği üzere 2018’deki özelleştirme ile Safi Holding’e geçmişti, yani özel bir fabrika.
Şimdi anlatacaklarım, Türkşeker gibi bir kurumun nasıl yönetildiğini, Tarım Bakanlığının su kısıtı olarak ilan ettiği Karapınar’da münavebeye uyulmadan yüzbinlerce ton kaçak pancar ekimine nasıl göz yumulduğunu ve bu pancarların hangi ayak oyunları ile Çorum Şeker Fabrikasına taşındığını belgeleriyle ortaya koyacam.
İşin manidar tarafı; Türkşeker eliyle üç fabrikaya yüzbinlerce ton kota verilen UHM Tarım’ın, Çorum’a taşınan on binlerce ton kaçak pancarı da aynı şekilde organize ediyor olması.
Yani düşünün artık kimin eli kimin cebinde belli değil. Türkşeker’in gözetiminde çiftçinin sırtından büyük bir rant ağı kuran şirket, aynı zamanda Türkşeker’in kendi ekim bölgesinden başka fabrikalara tonlarca kaçak pancar taşıyarak kurumu arka taraftan dolandırıyor.
Türkşeker bir kamu kurumu olduğuna göre, aslında 85 milyonun hakkına bu şirket tarafından tecavüz ediliyor.
Kaç ton kaçak pancarın Karapınar’dan Çorum’a taşındığını kimse bilmiyor.
“Kaçak” derken yanlış anlaşılmasın, kimsenin görmeyeceği şekilde gizli saklı bir operasyondan bahsetmiyoruz. Onlarca TIR’ın taşıdığı tonlarca pancar zaten gizlenemez. Taşımalar aleni bir şekilde yapılıyor. Ne gariptir ki Türkşeker’in bölgede şeflikleri bulunmasına rağmen kimse müdahale etmiyor. Herkes bugüne kadar üç maymunu oynamış.
Yerköy oyunu: Kaçak pancar nasıl legalleştiriliyor?
Karapınar’dan çıkan pancarlar, Çorum Şeker Fabrikası’nda kantar tartım fişlerinde Yozgat/Yerköy’de ekilmiş gibi gösterilerek fabrikaya kabul ediliyor. Yani kaçak pancarlar Yerköy üretimi gibi gösterilip legalleştiriliyor.
Not: Kantar fişi ve nakliye faturası aynı pancara ait. Bu belgenin hangi çiftçiden aldığımız belli olmaması için verilerin üstünü bilerek kapattık. Bu sadece bir örnek. Bunun gibi birçok fatura ve kantar fişi bulunuyor.
Bu kaçak operasyonu hem kantar fişlerinden hem de Karapınar–Çorum nakliye faturalarından çok net biçimde görüyoruz.
Çorum Şeker Fabrikasına taşınan kaçak pancarların büyük bölümü yine UHM Tarım üzerinden ve onun alt şirketleri kullanılarak yapılıyor. Bu şirketlerin kantar fişlerinde taahhüt edilen miktar ile yatırılan miktar bölümü boş bırakılıyor. Normalde bu miktarların kantar fişinde yazılması gerekiyor. Ancak kaçak taşınan pancar miktarının görünmemesi için Çorum Şeker Fabrikası bu alanları boş bırakıyor.
Buradan da anlıyoruz ki fabrika içinde ikinci, kayıtdışı bir hesap tutuluyor.
Bu tablo, usulsüzlüğün ne kadar büyük olduğunu ve bu usulsüzlüklere nasıl kılıf bulunduğunu açıkça gösteriyor.
Şimdi bir gariplikten de bahsedeyim.
Türkşeker’in ekim bölgesinden tonlarca kaçak pancar taşıyan Çorum Şeker Fabrikası, Karapınar’ın toprağına ve suyuna ihanet ederken, 85 milyon insanın hakkını da gasp etmiş oluyor.
Aynı Çorum Şeker Fabrikası, diğer taraftan indirimli şeker satışlarıyla da Türkşeker’in elini kolunu bağlıyor.
Türkşeker, şeker satabilmek için Doğu Anadolu’daki fabrikalardan 3 ay vadeli 1.850 TL’den kampanya yaptı. Aynı dönemde Çorum Şeker Fabrikası ise ardı ardına yaptığı kampanyalarla fabrika çıkışı 50 kg’lık şeker çuvalının satış fiyatını 1.660 TL’ye kadar düşürdü. Şimdi size soruyorum, Türkşeker bu ortamda bir çuval şeker satışı yapabilir mi?
Kısacası Çorum Şeker Fabrikası, derenin taşıyla derenin kuşunu vuruyor. Bunu da Türkşeker eliyle rant ağı kuran firmalar üzerinden yapıyor. Türkşeker yönetimi ise bunlardan habersizmiş gibi davranarak devlete ve çiftçiye çekilen operasyonu görmezden geliyor.
Şimdi ne olacak?
Bakalım Türkşeker, bu yazıdan sonra UHM Tarım’a, alt şirketlerine ve Çorum Şeker Fabrikasına nasıl bir ceza kesecek?
Kaçak pancar taşımaları geceleri devam edecek mi, yoksa buna bir “dur” denilecek mi?
Kaçak pancar operasyonundan kimlerin nasıl bin menfaat sağladığı ortaya çıkarılacak mı?
Şu anda bölgeden resmen bilgi akıyor. Ancak konuşması gerekenlerde derin bir sessizlik hakim. Bu kirli rant ağının ucu kimlere dokunacak, hep birlikte göreceğiz.
Allah’ın izniyle hepsini tane tane yazmaya devam edeceğim.