27 Temmuz 2025’te ABD ile AB arasında yapılan ticaret anlaşması, Türkiye’yi de etkiliyor. Çünkü biz AB ile Gümrük Birliği’ndeyiz. Bu anlaşma, ABD’den gelen ürünlerin Türkiye’ye gümrüksüz girmesine izin veriyor, ama bizim ürünler ABD’ye giderken %10-15 vergi ödüyor.
Bu, özellikle tarım ürünlerinde üreticimizi zorlayabilir. Mesela, çiftçimizin ürettiğin buğday, zeytinyağı ya da et, Avrupa’da ABD malları rekabet etmekte zorlanabilir. Bu, ürünlerinin fiyatını düşürebilir ya da satışını azaltabilir.
Yeni fırsatlar da sunuyor. Ama bu fırsatları yakalamak için bazı adımlar atmamız lazım.
ABD’den gelen ucuz tarım ürünleri, çiftçimizin ürünlerini Avrupa’da satmamızı zorlaştırabilir. Mesela, mısır ya da soya gibi ürünlerde Amerikan malları daha ucuz görünebilir. Ayrıca, dünya ticaretinde belirsizlik artarsa, üreticimizin ürünlerini ihraç etmek pahalı hale gelebilir.
Türkiye, Avrupa’ya yakın olduğu için yabancı firmalar buraya fabrika kurmak istiyor. Mesela, Çinli bir araba firması Türkiye’de üretim yapıyor. Bu, tarım ürünlerine talebi arttırır. Ayrıca, Avrupa’nın savunma ve enerji projelerinde Türkiye’ye ihtiyacı var, bu da dolaylı olarak çiftçiye iş imkânı yaratabilir.
Bu anlaşma, çiftçilere hem zarar verebilir hem de fırsat sunabilir. ABD ürünleri Avrupa’da ucuza satılırsa, çiftçimizin ürünleri ile rekabet edemeyiz. Ama Türkiye, Avrupa’ya yakınlığı ve güçlü üretimiyle bu durumu lehine çevirebilir. Mesela, Avrupa’ya daha fazla organik ürün ya da özel tarım ürünleri satabiliriz. Bunun için hükümetin ve çiftçilerin birlikte çalışması lazım. Yoksa, sadece beklersek, ürünlerimiz elde kalabilir.
Avrupa ile daha fazla işbirliği olmalıdır. Hükümet, AB ile Gümrük Birliği’ni güncellemeli ki çiftçimizin ürünleri Avrupa’ya daha kolay satılsın. Çiftçimiz organik tarım, zeytinyağı gibi ürünlere odaklanabilir.
ABD ile anlaşma olabilir. Türkiye, ABD ile bir ticaret anlaşması yaparsa, çiftçimizin ürünleri ABD’ye vergisiz girebilir. Bu, özellikle ceviz, fındık gibi ürünlerde fırsat yaratır.
Yeni pazarlar aramak gerekiyor. Sadece Avrupa’ya değil, Asya ya da Ortadoğu’ya da ürün satmayı düşünmek gerekiyor. Hükümet, buralarda çiftçimizi mutlaka desteklemelidir.
Yerel üretim mutlaka artırmak gereklidir. İthal tohum ya da gübreye bağımlılığı azaltmak için yerli üretim desteklenmelidir. Bu, maliyetleri de düşürür.
Fırsatları kullanmak gerekir. Avrupa, savunma ve enerji projelerinde Türkiye’ye ihtiyaç duyuyor. Bu projeler, tarım ürünlerine talebi artırabilir. Mesela, fabrikalarda çalışanlara yemek sağlamak için yerel ürünlere ihtiyaç duyulabilir.
****Kısacası, bu anlaşma çiftçimizi zorlayabilir. Akıllıca hareket edilirse, ürünlerimiz için yeni kapılar açılır. Hükümetin AB ve ABD ile anlaşmaları düzeltmesi, çiftçimizin de yeni pazarlar ve ürünler denemesi gerekiyor.
Birlikte çalışırsak, bu işten karlı çıkabiliriz!