****Ahmet Amca Soruyor, Ziraat Mühendisi Metin Anlatıyor.
***Kahvenin Dumanı, Çiftçinin Derdi
Köy kahvesi her zamanki gibi canlı. Dumanı tüten çaylar, kaşık şıngırtıları ve tanıdık yüzler. Ahmet Amca, yılların toprağa değmiş elleriyle bardağını tutmuş, gözlerini kısarak Ziraat Mühendisi Metin’e bakıyor. Kahvedekiler kulak kesilmiş; kimi baş sallıyor, kimi çayını karıştırıp dinliyor. Ahmet Amca, muzip ama tecrübeli; Metin ise tatlı dilli, sabırlı, hem mektepli hem alaylı. Sorular bazen bilgi için, bazen Metin’i köşeye sıkıştırmak için! Ama Metin sakin, tane tane anlatıyor.
Ahmet Amca: “Evladım Metin, şu enflasyon dedikleri bela tarlayı da mı kurutacak? Gübre, mazot, tohum uçmuş. Kim karlı çıkar, kim dertlenir? Anlat bakalım, tarladaki adamın diliyle.”
Metin: (Gülerek) “Amca, sen zaten bilip de beni sınıyorsun! Ama tamam, kahvedeki abilere, kardeşlere sade sade anlatayım.”
****Enflasyonda Kim Güler, Kim Ağlar?
Metin çayından bir yudum alıp başlıyor: “Enflasyon, paranın bereketinin azalması demek. Ekmek, gübre, mazot pahalılaşır; cebindeki para yetmez olur. Ama bu fırtınada kimi çiftçi kar eder, kimi kara kara düşünür.”
***Karlı Çıkanlar:
*Sabit faizle borç alanlar: Geçen yıl sabit faizle kredi çektin diyelim, Amca. Enflasyon artınca borcun değeri düşer. 100 bin liralık borç, iki yıl sonra 70 bin gibi olur.
*Tarlası, altını, dövizi olanlar: Elinde arazi, birkaç altın ya da dolar varsa, bunların değeri uçar. Tarlanın fiyatı artar, cebin rahatlar.
*İhracat yapanlar: Pamuk, fındık, zeytin yurtdışına satıyorsan, TL düşünce döviz karın artar.
*Enflasyona bağlı destek alanlar: Bazı tarım destekleri enflasyona göre artar. Devlet desteği çoğalırsa, geçimin kolaylaşır.
*Kurnaz tüccarlar: Ucuzken gübre stoklayıp pahalıya satanlar, bu dalgalanmadan kar eder.
***Zarar Edenler:
*Sabit gelirliler: Memur, emekli ya da sabit parayla ürün satan çiftçi, enflasyonla geçinemez olur.
*Bankada TL birikimi olanlar: TL erir, tıpkı tarladaki mahsulün bereketi azalır gibi.
*İthal gübre, mazot kullananlar: Döviz artarsa, gübre ve mazot masrafı bel büker.
*Sabit kira geliri olanlar: Tarlanı kiraya verdiysen ve kira artmıyorsa, eline geçen para pul olur.
*Plansız çiftçiler: Toprağını tanımayan, ezbere gübre atan zarar eder.
Ahmet Amca: (Göz kırparak) “E Metin, tarla var ama bankada da üç kuruş TL’miz var. O ne olacak?” Metin: “Haklısın Amca, TL birikim erir. Ama tarlan varsa, o senin altının! Toprağını iyi işle, plan yap, kar sende kalır.”
****Amerika’da Çiftçi Ne Yapıyor, Bizde Niye Tık Yok?
Ahmet Amca’nın gözünden bir şey kaçmaz: “Evladım, Amerika’da çiftçiler gübre fiyatlarını düşürmek için yasa çıkarmış. Bizde niye böyle şeyler olmuyor?”
Metin: “Amca, senin radar güçlü! Amerika’da Ulusal Çiftçiler Birliği, Gübre Araştırma Yasası’nı destekliyor. Bu yasa, gübre fiyatlarının neden uçtuğunu araştırıyor, şeffaflık getiriyor. Çiftçiler birleşip lobi yapıyor, sesleri duyuluyor. Bizde ise…” (İç çekerek) “Tarım Bakanlığı biraz ağır. Gübre Takip Sistemi var ama denetim zayıf. İthal gübreye bağımlıyız, yerli üretim artsa da destekler yetmiyor. Bakanlık, veri paylaşsa, kooperatifler güçlense, çiftçi nefes alır. Ama şimdilik tarlamıza biz bakalım.”
Ahmet Amca: (Muzip bir gülümsemeyle) “Peki Metin evladım, duydum ki ABD gümrük tarifelerini değiştiriyor, kendi çiftçisine destek oluyor. Biz de ABD malları için tarifelerimizi değiştiriyoruz, sanki Amerikan çiftçisine de destek veriyoruz! Bu ne iş, bizim çiftçiye ne faydası var?”
Metin: (Gülümseyerek, çayını karıştırarak) “Ah Amca, senin kulaklar her yerde! Haklısın, ABD Başkanı Trump, 2025 Nisan'ında yeni gümrük tarifeleri kararnamesi imzaladı. Çin'e %60'a varan vergiler koyup, Avrupa'ya %20-45 arası, bize ise sadece %10 asgari vergi uyguluyor.
Bu, Amerikan çiftçisini korumak için; ithal ürünlerin fiyatını yükselterek yerli tarımı, mısırını, buğdayını destekliyor. Ticaret açığını kapatıp, “Amerikan Rüyasını” güçlendiriyor diyorlar.
Bizim tarafa gelince... Ticaret Bakanlığımız, 2018'den beri uyguladığımız bazı ek vergileri, mesela fındık, ceviz, badem gibi ABD tarım ürünlerine koyduğumuz ek tarifeleri Eylül'de kaldırdı.
Neden mi?
Karşılıklılık için, diplomatik ilişkileri yumuşatmak ve bizim ihracatımızı otomatik, tekstil gibi korumak için. Ama evet, ironik şekilde Amerikan çiftçisine de dolaylı destek oluyor; onların malları ucuzlayınca marketlerde rekabet artar, satışları yükselir.
Bizim çiftçiye faydası? Kısa vadede ithal meyve-sebze ucuzlarsa fiyat baskısı azalır, ama uzun vadede bizim fındık, pamuk ihracatımız ABD'de %10 vergiyle pahalılaşırsa zarar görürüz. En iyisi, kooperatiflerle lobi yapıp kendi desteklerimizi artıralım. Yoksa gübre fiyatı gibi bu da tarlayı kurutur!”
****2026’da Tarlanı Bereketli Tutmanın Yolları
Ahmet Amca: “Tamam evladım, enflasyon anladık, ama 2026’da gübreye para dayanmıyor. Verimi düşürmeden ne yapalım?”
Metin: (Kahvedekilere dönerek) “Hadi, not alın! 2026’da tarlanız bereketli, cebiniz dolu olsun:”
***Akılcı Gübre Stratejisi:
*Toprak analizi yaptırın: Tarlanda ne eksik, öğren. Boşuna gübre alma, paran cebinde kalsın.
*4R Kuralına uyun:
Doğru gübre: Mısıra azot, buğdaya fosfor gibi.
Doğru doz: Fazlası zarar, azı verimsiz.
Doğru zaman: Ekim öncesi mi, sonrası mı? Planla.
Doğru yer: Gübreyi köke yakın koy.
*Bütçe yapın: Dekardan 200 kilo mısır alıyorsan, kilosu 10 TL’den 2000 TL gelir. Bunun %20’si, yani 400 TL, gübreye gitsin.
*Şerit gübreleme deneyin: Gübreyi kökün dibine koy, az kullan, çok verim al.
*Toprak pH’ını ölçün: pH 5,8-6,2 değilse, kireç at. Ucuz ama verimi uçurur.
*Organik gübre kullanın: Hayvan gübresi uygunsa, toprağı zenginleştirir.
*Danışın, paylaşın: Ziraat mühendisi, komşu çiftçi, herkesle konuş. Bilgi bereket getirir.
****Son Söz: Birlikte Bereket Var
Ahmet Amca: “Metin evladım, dilin tatlı, aklımızda kalır. Ama şu Bakanlık niye çiftçiyi duymuyor? Amerika’da çiftçi birleşmiş, yasa çıkartıyor. Bizde niye tık yok?”
Metin: (Gülümseyerek) “Haklısın Amca. Amerika’da çiftçiler birlik olmuş, lobi yapıyor. Bizde kooperatifler var ama daha güçlü olmalı. Bakanlık destekleri artırmalı, ithal bağımlılığı bitirmeli. Ama biz beklemeyelim. Toprağımızı tanıyalım, plan yapalım. Birlik olursak, bereket de gelir.”
*Kahvedekiler başlarını sallar, bazıları telefonuna not alır. Ahmet Amca, “Aferin evladım, sen konuş, biz dinleriz!” der ve çayını yudumlar. Metin kahveye bakıp sözünü bitirir: “2026’da tarlalarınız bereketli, cebiniz dolu olsun! Bilgiyle, planla, birlikle kazanırız.”
****Bu sohbet kahvede başladı, ama bilgiler tarlanızda hayat bulsun. Gübreyi ezbere değil, toprağa ve bilime göre kullanın. Danışmaktan çekinmeyin. Tarım, bilgiyle bereketlenir!