Küresel dünyadaki gelişmeler tarımımızı etkiledi. Etkilemeye devam edecek. Ülkemizdeki enflasyon ve dövizdeki artışın bu etkiyi daha da artırdığı 2021 yılını bitiriyoruz.

**Çiftçimiz daha zirai ilaçlara gelen veya gelecek fiyat artışlarını konuşmaya başlamadı…

Aslında son 25 yıla bakıldığında, tarımda aynı sorunların yaşandığı çözümlenemediği ve aynı sorunların devam ettiğini görüyoruz.

**Erozyonun büyüyerek geldiğinin de herkes farkındaydı. Neden yüksek sesle konuşulmadı?

Bu sorunları kısaca belirtelim.

***TARIMDA TEKRAR YAPILANMAYA GEREK VAR MI?

Konuyu girmeden önce şu soruyu soralım; son 25 yılda tarımda sorunlar nedir? Bu önemlidir. Sorun yoksa, tarımda başarılıyız, çiftçimiz ve tüketicimiz mutludur…

Tarımda sorunlar;

Geriye doğru baktığımızda aşağıdaki sorunları yaşadığımızı ve bir türlü çözemediğimizi görüyoruz.

-Tarım ve Orman Bakanlığında, Sivil Toplum kuruluşlarında yapısal sorunlar devam ediyor. 

-Doğru ve güvenilir veri sorunu nedeniyle doğru ve güvenilir analizler yapılamıyor. En son tarım sayımı ne zaman yapılmıştı?

-Özellikle yatırım projelerinden istenen bir sonuç alınamıyor. 

-İklim değişikliği ve çevre konusunda sorunlar büyüyerek karşımıza çıkıyor. İklim değişikliğini yönetmek yerine, iklim değişikliği bizi yönetmeğe başladı.

-Tarımsal ithalatta sorunlar devam etmektedir.

-Hayvancılıkta kısa, orta ve uzun vadede çözümler alınmıyor. Kriz yöntemiyle çözülmeye devam ediliyor. Başarı ise ortadadır.

-Bitkisel üretimde sorunlar devam ediyor.  

-Tarımsal destekleme politikamız değişmeli, etki analizleri yapılmalı ve istenen sonuçların neden alınmadığı araştırılmalıdır. Bağımsız bir kuruluşça izlenmesi ve değerlendirilmesi çok önemlidir. Tek birimden idare edilmeli.. Kaç konuda destek veriliyor? Aynı konuda farklı birimler destek veriyor mu? Ekonomimize katma değeri nedir?

-Tarımda periyodik olarak çıkarılan aflarla sonuç alınamıyor. Ne de olsa af çıkar, tekrar yapılanma olur düşüncesi hâkimdir. Parası olanda ödeme yapmıyor?

-Tarımsal üretimde fiyat konusu bir türlü arzulanan, çiftçiyi memnun edecek bir orana ulaşamadı.

-Tarımsal ekonomide sorunlar devam etmektedir.

-Kurulan ürün konseyleri ne yapıyorlar?

-Tarımda örgütlenme, düzenleme ve denetleme sorunları devam ediyor.

-Her Bakanın değil şimdi her daire başkanının bir vizyon, eylem planı ve etüdü, fizibilitesi olmayan projeleri var. Bakan veya daire başkanı sık sık değiştiğinden bunlar tozlu raflarda kalıyor. Aslında beklenen sonuç nedir? 

-Tarımsal risk planlarını bir türlü sevemedik. Kriz çıkmasını bekliyoruz. Kriz planı ile sorunu çözmeye çalışıyoruz.

-Görev zararı konusu..

-Tarımda yapılan özelleştirmeler ile ne yapılmak istendi ve ne sonuçlar alındığı belli değildir.

-Piyasalara müdahale yapılıyor ancak sonuç alınamıyor.

-Çiftçimiz tarımsal üretimden vazgeçiyor.

Görüldüğü Gibi Tarımda Yıllardır Çözülemeyen Sorunlar Olduğu Ortadadır.

***BU SORUNLAR NASIL ÇÖZÜLMELİDİR?

**Bilim ışığı yapılacak yapısal reformlara gereksinme var.

**Bu reformlar yapılırken konuya bütüncül bir bakışla ve Multidisipliner (Bir Arada) ve İnterdisipliner (Birlikte) yaklaşımla ele alınmalıdır. Böyle çalışmaya alışmalıyız.

**Bakanlığın görevi sadece denetleme ve düzenleme olmalıdır. Diğer görevleri çiftçinin kuruluşu yerine getirmelidir.

**Bakanlığın bilim ışığında yapılanması yapılmalıdır.

**Bu yapılanma konu bazında olmalıdır. Hayvancılık yapmak isteyen bir yatırımcı tüm sorularının cevabını bir birimden almalıdır. Yetiştirme, hastalık, örgütlenme ve araştırması tek bir birimde olmalıdır. Bu nedenle yapılanma ile reorganizasyon ve yapılandırma ayrı konulardır. 

**Ülkemizin tarım sektörü için bir yol haritası, üretim planlaması olmalı ve her bakan hatta her daire başkanı geldiğinde değiştirilmemelidir. 

**Bakanlığın merkez teşkilatı ve taşra teşkilatı arasında yeni bir düzenleme yapılmalıdır. 

**Bakanlık şu anki görevlerini yerine getirmesi disiplinli çalışabilmesi ve verim alınabilmesi için birçok görevini çiftçi kuruluşuna devretmelidir.

**Bugüne kadar yapılanma olmadığından sonuç alınmamıştır.

 **Bilim ışığında hazırlanmayan planlar ve projeler sadece zaman kaybıdır.

**Akıllı tarımsal destekleme daha fazla bütçe ayrılmalıdır.

**Liyakate ve kurum hafızasına önem verilmelidir.

**Meslek gruplarına, STK’ ra eşit mesafede olmalıdır. Politik gücü ve kuvvetli lobisi olmayan paydaşların görüşleri mutlak dikkate alınmalıdır.

Burada başarının ilk temel ayağı bilim ışığında kaliteli eğitim sistemi olmak zorundadır.

Bu sorunlarla 2022 yılına giriyoruz. Erozyonun hızı daha da artacak. Bunun en büyük nedeni dünyadaki tarımla ilgili gelişmelerdir. Bunu da artıran enflasyon ve dövizdeki artıştır…

** 2022 Mahsulünün Maliyeti Ne Kadar Daha Fazla Olacak? 

Bu sorunun cevabı çok önemlidir. 

- 2022 fiyatları güçlü kalacak,

- Mahsülünün de aynı derece iyi olacak,

- Mahsul girdilerinde güçlü bir enflasyon görünüyor. 

- Girdi fiyatları artıyor.

- Gübre maliyetleri seneye buğday fiyatlarını artıracak.

- Dünyada maliyetlere bakıldığında mısıra yönelme olacak gibi görünüyor. Soyada azalma olabilir. Şimdiden ekime kadar bu nasıl değişecek? Çiftçiler için daha fazla teşvik sağlamak için soya fasulyesi fiyatları artacak mı? Beklenen tüm dönümleri dikmek için yeterli girdi olacak mı? 

**Tarımda gelişmiş ülkeler daha fazla teknoloji kullanmaya yöneliyorlar. Teknoloji daha az girdi kullanımı sağlar (Gübre, zirai ilaç, işçilik, sulama..).. Daha fazla ve kaliteli ürün elde edilir. Maliyet düşer. Pazara daha kolay girer. Pastadan daha fazla pay alınır. Bütüncül bakmak ( teknoloji, lojistik, gıda ve tedarik zinciri) gereklidir.

**Ancak bu çalışmaların odağında insan toplum olmalıdır. İşsiz kalanlar için sosyal projeler uygulanmalıdır. Tüm bunlar bilim ışığında akıllı ve kaliteli projelerle olmalıdır. 

***Soya Yetiştiricileri Neden Dikkat Etmeli?

**United, SAF Yakıtlı İlk Uçuşunu Tamamladı.

*Havayolları karbon ayak izlerini azaltmak için çalışırken, yenilenebilir dizel ve sürdürülebilir havacılık yakıtı uçuşa geçiyor. Bu ayın başlarında United Airlines, yemeklik yağ, bitkisel yağ ve hatta soya fasulyesi yağı gibi ürünlerden yapılan %100 yenilenebilir bir yakıt olan sürdürülebilir havacılık yakıtı (SAF) ile çalışan ilk uçuşu başarıyla tamamladı.

Jet yakıtı endüstrisinin önümüzdeki yıllarda çiftçiler için büyük işler anlamına gelebileceğini söyleniyor.

***2022 İçin Azotlu Gübre Stratejileri

Azotlu gübre fiyatları yükselmeye devam ediyor. Bu da çiftçiler için zor kararlara yol açıyor. Burada, daha yüksek azotlu gübre fiyatlarıyla başa çıkmak için bazı stratejileri tartışmak gerekir. Tüm bu stratejiler risk taşır. Bu nedenle, bu stratejilerin birçoğunun riskleri azaltmak için öneriler ne olmalıdır? Kesin olan bir şey var: ekonomik açıdan, neredeyse tüm çiftçilerin 2022'de azot uygulama oranlarını düşürmesi gerekiyor ve bekleniyor.

****Çiftçiler, yüksek gübre fiyatlarının ardından alternatif yetiştirme yöntemlerine yöneliyor. 

Gübre oranlarının düşürülmesi

Gübredeki büyük fiyat artışlarının önemli nedeni yüksek enerji maliyetleridir. Sentetik gübreler enerji kullanılarak yapılıyor. Avrupa'da genellikle doğal gaz, Çin'de ise kömür fiyatları çok yüksektir.

*Gübre etiketi şokuyla karşı karşıya kalan küresel çiftçiler, kullanımı azaltarak gıda güvenliği risklerini artırabilir.

• Gübre fiyatları, arz sıkıntısı ve artan enerji maliyetleri nedeniyle bu yıl en yüksek seviyeye ulaştı,

• Pahalı gübre, küresel gıda enflasyonunu ve maliyet baskılarını artıracak,

• Brezilya'dan Hindistan'a dünya çapındaki çiftçiler arz sıkıntısını hissediyor,

• Gübre uygulamasındaki azalma mahsul verimini ve büyümeyi etkileyebilir.

**Neden lizin eksikliği üzerindeki tüm yaygara?

Soya fasulyesi küspesi fiyatları, temel bir katkı maddesi olarak yükseliyor. Kuru lizini, besleyicilerin elde etmesi zor hale geldi. 

Yem bileşiklerinde kullanılan sentetik lizin katkı maddesinin kıtlığı, son zamanlarda soya fasulyesi küspesi fiyatlarının yükselmesine neden oldu.

Lizin/L-lisin, temel bir amino asittir ve tarımsal üretimde hayvanlar için besin gereksinimlerini karşılamak ve performansı artırmak için kullanılır. Domuz diyetlerinde, kanatlı yemlerinde ve süt sığırlarında kullanılır.

Son zamanlardaki kuru lizin kıtlığının nedeninin birçok nedeni vardır, bunlardan biri üretim sorunlarıdır. 

Çin'deki birkaç lizin üreticisi, tükendiğini iddia ederek ürünü sunmayı bıraktı. Buna tepki olarak, bazı tüccarlar mevcut stokları artan fiyatlarla satmaya başladı.

Genel olarak Lizin/yem katkı maddeleri fiyatlarındaki artışa neden olan temel faktörler;

1. Birkaç ülkede sıkı COVID-19 karantina düzenlemeleri.

2. L-Lizin ithalat ve ihracat faaliyetlerinde aksama.

3. Küresel nakliye sorunları.

4. Çin'in bu sektördeki 1 numaralı oyuncu olması ve %65'in üzerinde bir pazar payı almasıyla lizin üretim kapasitelerinin yüksek konsantrasyonu.

5. Çin'deki domuz sürülerinin yeniden inşası nedeniyle Çin'de yüksek talep.

***Çin'deki gaz kıtlığı, çiftçiler için gübre sıkıntısına neden olabilir ve fiyatları daha da yükseltebilir.

Fiyatlar yükseliyor. Bunun yanında ihtiyaç duyulduğunda bulunmama endişesi var. Sorun, bazı gübreleri yapmak için kullanılan Çin'deki gaz üretimindeki düşüş gibi görünüyor. 

En kötü gübre kıtlığı yaşanıyor.

Bir şeyin kıtlığını gördüğünüzde fiyat ne yazık ki yükseliyor.

Son beş veya altı hafta içinde MAP ve DAP gübrelerinde yaklaşık 200 $ veya daha fazla [ton] bazı büyük artışlar var.

Üre, son dört veya beş hafta içinde ton başına yaklaşık 120 $ arttı.

***Çiftçiler yüksek fiyatlara takılıp kalıyorlar.

**Dünya Gübre İçin Çaresiz; İnsan Atıkları Bile Sıcak Bir Üründür. 

  Çiftçiler, biyolojik katılar da dahil olmak üzere organik gübre için çabalıyor.

**Dünya gübre için o kadar çaresiz ki, insan atığı bile sıcak bir meta olarak görülüyor. Küresel bir kimyasal gübre kıtlığı nedeniyle artan talep var.

Çiftçiler, mahsul verimini artırmak için hayati önem taşıyan, daha yaygın olarak kullanılan fosfat ve azot bazlı gübrelere alternatifler aradıkça, hayvan atıkları karaborsada..

***Hammadde olarak doğal gaz ve kömüre dayanan sentetik gübre fiyatları, Rusya ve Çin'in enerji kıtlığı ve ihracat kısıtlamaları nedeniyle yükseldi. 

Gübre talebi küresel olarak oynuyor. 

*Gübreye harcanan her paranın çiftçiye en iyi yatırım getirisini sağlaması gerekir.

Rusya Devlet Başkanı Putin aslında Kasım ayından itibaren Almanya'ya daha fazla gaz göndereceğini açıklamıştı. Ancak yeni rakamlar depolama tesislerinin şaşırtıcı bir şekilde boş kaldığını gösteriyor. Şimdi kışın baş gösteren darboğazlar var mı? Gazprom'dan teslimat yok. Kış bu yıl birçok Alman için pahalı olabilir. Gaz fiyatları patlıyor. Gübre fiyatları etkilenecek.

**Bu arada çiftçiler ABD Adalet Bakanlığından Gübre Fiyatlarındaki Ani Yükselmeleri Araştırmasını İstiyor.

Çiftçiler, gübre şirketlerinin fiyatları "temel arz ve talebe göre değil, çiftçiye emtia ürünleri için ödenen fiyata göre" belirlediğini iddia ediyor.

Gübrede bir tekelleşme söz konusudur.

Bu endüstrinin çiftçileri gerçekten sömürmek için yapılandırılma biçiminde bir potansiyel var deniyor. Soruşturma devam ediyor.

Ya gübre ucuzlamazsa?

Avustralya' da kümes hayvanı gübre kompostunun satışlarının tavan yapıyor.

***AdBlue nedir ve uluslararası bir kıtlık neden Avustralya ekonomisine diz çöktürebilir?

Avustralya'da neredeyse tüm modern dizel motorlarda kullanılan AdBlue'nun fiyatının sadece birkaç hafta içinde üç katına çıktığına dair haberler var.

***AdBlue nedir?

Teknik olarak dizel egzoz sıvısı (DEF) olarak bilinen AdBlue, görünüşte çoğu modern dizel motora eklenen bir kirlilik önleyicidir.

Organik bileşik üre ve deiyonize suyun bir karışımı olan sıvı, zararlı emisyonları azaltmak için ayrı bir küçük tanktan bir aracın egzoz sistemine enjekte edilir.

Esasen, egzoz gazlarına çok az miktarda AdBlue püskürtülür ve nitrojen oksitler araçtan atılmadan önce nitrojen ve suya dönüşür.

Dizel arabası olan herkes, yakıt deposu kapağının yanında bulunan mavi kapağı biliyor olabilir.

Özellikle Avrupa'da yakıt standartları daha katı hale geldikçe AdBlue'ya olan talep arttı.

Üreden yapılan gübre, birçok Avustralya çiftçiliği operasyonu için çok önemlidir. 

***Küresel olarak, ana bileşen olan üre stokları tehlikeli derecede azalıyor.

Çin, dünyanın en büyük üre üreticisidir ve son haftalarda, artan fiyatları kontrol altına almak için tedarik üzerindeki kontrolünü önemli ölçüde sıkılaştırmaya başlamıştır.

Tüm dünya bu AdBlue kimyasalının eksikliğinden etkilenecek.

Üre fiyatı son 12 aydır istikrarlı bir şekilde yükseliyor  ve Kasım ayında tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.

Çin ayrıca tarım için üre kullandığı için Avustralya'nın başı belada.

Dünyanın geri kalanı gibi Çin de artan gübre maliyetleriyle karşı karşıya.

Bu nedenle Çin, iç pazarında sürekli artan fiyatları kontrol altına almak için arz üzerindeki kontrolünü sıkılaştırdı ve Avustralya'ya ihracatı durdurdu.

***Gübre fiyatlarının yüksek olmasıyla gübre modası geri döndü. Tedarik zinciri sorunları ticari gübreyi yüksek fiyatlara iterken, iyi, eski moda hayvan gübresi talep görüyor.

***Gübre Fiyatlarını Neler Sürüklüyor ve Neler Yapılabilir?

Son aylarda artan küresel doğal gaz fiyatlarının gübre fiyatları üzerinde etkisi oldu. Şu anda küresel gübre üretiminin önündeki en büyük zorluk, doğal gaz fiyatlarının bu yıl dört katına çıktığı Avrupa'da görülüyor.

**Neler yapılabilinir?

Daha bilinçli gübre kullanabiliriz., Toprak testi ve toprak pH'ı ücretsiz olmalıdır. Organik gübreler ve dengeleyici besinlere yönelmeli... Çiftçileri gübreye olan bağımlılıklarını azaltan uygulamalara bakmaya teşvik etmek gerekir.

**Kısaca bu faktörlerin bilincinde olarak, gübreye harcanan her paranın çiftçiye en iyi yatırım getirisini sağlamasını sağlamak önemlidir.

Almaya’ da çiftçilerin görüşüne göre, yüksek doğal gaz fiyatları, yüksek gübre fiyatlarında sadece sınırlı bir rol oynamaktadır. Aksine, fiyat patlamasının belirleyici bir nedeni olarak sektördeki yüksek pazar yoğunlaşması nedeniyle rekabet eksikliğinden şüpheleniliyoruz denilmektedir...

Gübre fiyatları yükselmeye devam ederse, tüm ülkemiz etkilerini hissedecek.

*Çiftçilerimiz daha az gübre kullanmaya karar verirlerse, bunun daha düşük verimle sonuçlanabileceğini ve bunun devam edebileceğini söyleyebiliriz.

**Daha düşük verim, daha yüksek gıda maliyetlerine neden olabilir. 

***Bu da hepimizin bu sorundan etkilenebileceği anlamına geliyor.