Hayvan Yem Şalgamı (Brassica rapa türü Polybra varyetesi) yaprakları ve kökü koyun, keçi, düve, sığır, süt inekleri tarafından büyük bir iştahla yenen ikinci ürün olarak değerlendirilen, çok iyi sindirilebilen, yüksek verimli (7,5- 10 ton/dekar), kış soğuklarına dayanıklı (-6, -10 ºC`ye kadar), 2,5-3 ay sonra hasada başlanabilen %45`i kök, % 55`i yapraklardan oluşan iyi bir yem bitkisidir.
TOPRAK HAZIRLIĞI ve EKİM
Doğu Anadolu`da 15-31 temmuz arası, Orta Anadolu ve Trakya`nın iç kesimlerinde 15 temmuz-15 ağustos arası, Akdeniz, Karadeniz, Güneydoğu Anadolu, Marmara ve Ege Bölgelerinde ağustos ayı içerisinde ekimi yapılmalıdır. Tohum yatağının yapısına göre 300-350 gr/dekar, metrekarede 25-40 adet tohum olacak şekilde ekilir. Yatak iyi sürülmüş, parçalanarak yeterince ufalanmış, sıkıştırılmış ve tesviye edilmiş olmalıdır. Mibzerle veya serpme şeklinde ekimi yapılan yemlik şalgamda ortalama sıra arası 20-35 cm, sıra üzeri 15-25 cm olmalıdır. Metrekarede 25-40 adet bitki (tohum) olacak şekilde ekim sıklığı belirlenmelidir. Tohumlar küçük olduğundan ekim derinliği 1,5-2 cm olmalıdır. Ekimden sonra tapan (sürgü) çekilmesi nemin kaybolmaması için gereklidir.
GÜBRELEME
Ekimden önce toprak analizine uygun olacak şekilde gübreleme yapılmalıdır. Bitkinin azot, fosfor ve potasyuma ihtiyacı vardır. Dekara 4-5 ton iyice yanmış çiftlik gübresi veya ticari gübrelerden azot (saf N) 7-10 kg/dekar, P2O5(saf) 10 kg/dekar, K2O(saf) 5-10 kg/dekar yeterlidir. Bitkinin ihtiyacı olan azot, fosfor, potasyum ihtiyacı yaklaşık olarak birbirine yakın olduğu için piyasada bulunan kompoze gübrelerden (15-15-15) gübresinden ortalama olarak 40-50 kg/dekar yeterli olacaktır. Potasyumca zengin topraklar için ekimden önce 35-40 kg/dekar (20-20-0) gübresi de verilebilir. Hiçbir zaman bitkiye üst gübreleme yapılması tavsiye edilmez. Ekimle birlikte yapılan gübreleme gelişim için yeterlidir.
SULAMA
Ortalama olarak tohumlar 5 gün sonra çimlenmeye başlar. Çimlenme, çıkış ve fide döneminde toprağın üst tabakasının nem oranının korunması için ekimi takip eden 2-3 hafta içinde az miktarda ancak sık sık sulama yapmak gerekir. Bitkinin gelişmesinden sonra sulama sayısı, toprak yapısı ve buharlaşma oranına bağlı olarak yapılmalıdır. Ortalama her sulamada su miktarı 30 ton/dekar veya 30 mm/dekar`dır.
ZARARLILARI
Yabancı Otlar: Bitki boyu 3-7 cm iken yabancı otlara karşı çapalama yapmak gerekir. Serpme ekim yapıldıysa uygun şekilde metrekarede 25-40 adet bitki kalacak şekilde seyreltme yapılmalıdır.
HASAT ve VERİM
Ekimden itibaren 2,5-3 ay sonra hasada başlanabilir. Geciken hasatlarda -6 ila -10 ºC`ye kadar olan gece donları ürüne zarar vermemektedir. Hasat günlük olarak kök ve yapraklarıyla birlikte hayvanlara yedirilebildiği gibi yaprakları kesilip, silolama (depolama) da yapılabilir. 1 dekar alanın hasadı 5-6 saatte bir kişi ile yapılabilir. Ortalama olarak 7,5-10 ton/dekar arasındadır. Bunun %45`i kök, %55`i yapraklardan oluşmaktadır. Köklerdeki kuru madde oranı %8,5, yapraklardaki ise %9,5 tir. Her bir kilogram kuru madde için sindirilebilir ham protein miktarı 150 gr.dır. Kuru maddedeki protein oranı yumruları için %11, yaprakları için %18`dir.
YEMLİK KULLANIMI
Yem şalgamı, hayvan beslemesinde en iyi yemlerden biridir. Sonbahar ve kış dönemlerinde bile taze olarak hayvanlara yedirilmektedir. Çiftçimiz günlük olarak ihtiyacı oranında hasat yapmalıdır. Yumrular toprakla bulaşıksa yıkanıp parçalanarak ya da büyükbaş hayvanın canlı ağırlığına göre direkt olarak verilebilir. Süt sığırlarında sağımdan sonra yedirilen şalgam miktarı hayvanın canlı ağırlığına göre verilmelidir. En fazla verilebilecek miktar, günlük olarak 40 kg.ı geçmemelidir.
Kaynak: alfatohum.com
