Şeker pancarι hastalιklarι

Pancar tarımında karşılaşılan en önemli hastalıklar ve mücadele yöntemleri nelerdir? Hastalık teşhisi ile ilgili bilgileri sizler için derledik.

#Pancar Pası #Şeker Pancarında Hastalık ve Zararlılar #Şeker Pancarında Külleme #Mildiyö Yaprak Hastalı

24.11.2015 - 11:33 Yayınlanma

27.03.2024 - 14:00 Güncelleme

Rizomania: Rizomania önemli verim ve kalite düşüklüğüne yol açan bir virüs hastalığıdır. Belirtileri ise; tarlada öbek öbek sararmalar, yaprak saplarının uzaması, yaprak ayalarının daralması, gelişme bodurluğu ve kök sakallanması, kesilerek bakıldığında iletim demetlerinde kahverengileşme. Diğer belirtiler: yüksek sodyum varlığı, düşük şeker varlığı, düşük amino azot varlığı ve düşük verimdir.

Hastalığın teşhisi: Laboratuarda ELİSA testi.

İlaçlı mücadele mümkün değildir, hastalıklı sahalarda toleranslı çeşit ekilmesi şu anda mevcut tek mücadele şeklidir.

Burada tipik belirtilerini içeren resimler bulacaksınız.

--------------------------------------------------------------------------------------

Kist Nematodu

Etmeni: Pancar Kist Nematodu “Heterodera schachtii " olup, toprak yorgunluğu olan bölgelerde daha sık görülen ve şeker pancarında çok önemli verim kayıplarına yol açan bir zararlıdır.

Belirtileri:

Toprak sıcaklığının 10 oC'nin üzerinde seyrettiği Mayıs aylarında ipliksi bir solucan olan kist nematodunun faaliyetleri başlar.

Tarlada öbek öbek solgunluklar baş gösterir ve bulaşık alanlardaki pancarlar bodurlaşır. İlerleyen safhalarda bu öbekler kelleşir.

Soğuk geçen ilkbahar aylarında kurak bir dönemden sonra bitkiler sararır ve yaprak sapları uzar.

Kökte birçok yan kök oluşur ve bu durum köke sakallanma görüntüsü verir.

Dikkatli bakıldığında yan kökler üzerinde toplu iğne başı kadar küçük beyaz kistler görülebilir.

Ekonomik Önemi:

Konukçu bir bitki bulamamaları halinde kist miktarı her yıl % 50 oranında azalır.

Bir gram kuru toprakta 1–4 yumurta veya daha fazlasının bulunması durumunda, kök veriminde % 60'a varan verim kayıplarına neden olur.

Erken ekim verim kaybını azaltabilir.

Bulaşık sahalarda en az 6 yıl pancar ve diğer konukçu bitkilerin üretimi yapılmamalıdır.

Dayanıklı Çeşitler ile dayanıksız çeşitler arasındaki fark aşağıdaki resimlerde görülmektedir.

Mücadelesi:

Hastalığın ilaçla mücadelesi mümkündür fakat oldukça pahalıdır.

Bu hastalıkla mücadele etmek için en etkili ve kısa çözüm Dayanıklı Çeşitlerin ekilmesidir.

--------------------------------------------------------------------------------------

YAPRAK HASTALIKLARI

Bakteri

Hastalık etmeni: Pseudomonas syringae

Belirtileri: İlk önce yaprak kenarlarında ve yaprak ayasında düzensiz şekilde ve büyüklükte kahverengi-siyah lekeler oluşur. Lekeler üzerinde ölü dokunun ortasında çatlaklar meydana gelir. Kurak ve sıcak şartlarda lekeler giderek büyür.

Biyolojisi: Uzun süren nemli ve serin iklim koşulları enfeksiyonu teşvik eder. Hastalık etmeni doğal gözeneklerden veya yaralardan (dolu, böcek) yaprak dokusuna girer.

Risk faktörleri: Uzun yağış periyodu, yaprakta yaralanma

Ekonomik önemi: az

Mücadele: Mücadelesi mümkün değil.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Cercospora Yaprak Lekesi Hastalığı

Hastalık etmeni: Cercospora beticola

Belirtileri: Yapraklarda 2-3 mm çapında küçük, yuvarlak lekeler oluşur; lekelerin ortası açım-gri olup, etrafı kırmızı kahverengi kenarla çevrilidir. Hastalığın aıır seyretmesi halinde lekeler bütün yaprağı kaplayarak kurumasına sebep olur ve bu şekilde bir çok yaprak ölebilir. Bir lup yardımı ile lekelerdeki siyah noktalar (spor taşıyıcıları) ile birlikte gri mantar miseli görülür. Belirtiler önce tarlada bazı bitkilerde ortaya çıkar. Bütün tarlaya yayılması ise yağmur damlaları ve rüzgarla olur.

Biyolojisi: Hastalık etmeni yaprak ve tohum üzerinde spor formunda kışı geçirir. Bu sebeple sadece kısa münavebe şartlarında toprakta büyük bir enfeksiyon potansiyeli oluşur. Sıcaklıklar en az 23-27 oC ve nisbi rutubet % 96 olduğu şartlarda ilk belirtiler 5 gün sonra görülür. Nemli-sıcak iklim şartları hastalığın gelişmesi için özellikle uygundur.

Risk faktörleri: Sıra aralarının kapanması (tarlada mikro klimanın değişmesi), geçen yıllardan kalan yüksek enfeksiyon potansiyeli (sık münavebe), yağmurlama sulama.

Ekonomik önemi: Bütün nemli-sıcak ekim bölgelerinde Cercospora şeker pancarının en önemli yaprak hastalıklarından biridir. Hastalık etmeni özellikle Adapazarı, Çarşamba ve Susurluk şeker Fabrikalarının ekim sahalarında şiddetli görülmekte olup, yüksek verim kayıplarına sebep olmaktadır.

Mücadele: Maneş, mancozeb gibi etkin maddeli koruyucu etkili fungisitler kullanılarak hastalığın ilaçlı mücadelesi mümkündür. Son yıllarda hastalığın mücadelesinde Entegre Mücadele Yöntemleri (eşiğe dayalı mücadele) de başarıyla uygulanmaktadır. Hastalığın mücadelesinde diğer bir yol ise, toleranslı çeşitlerin ekimi ve en az 3 yıllık bir münavebe uygulanmasıdır.

-----------------------------------------------------------------------

Külleme

Hastalık etmeni: Erysiphe betae

Belirtileri: Yaprak üzerinde yıldız şeklinde gri mantar miseli hastalığın ilk belirtileridir. Öncelikle yaprakların ön yüzünde gri-beyaz veya beyaz unumsu mantar tabakası oluşur. Hastalık şiddetli görüldüğünde yapraklar açık yeşil görünüm alır, sararır ve ölür.

Biyolojisi: Nispi nemin % 50'nin altına düşmesi; en uygun sıcaklıklar 25-30 oC'dir. Sürekli çiğ oluşması ve düşük nispi nemle birlikte kuru–sıcak iklim koşulları hastalığı teşvik etmektedir. Uzun süren yağmurlar yapraklarda oluşan mantar tabakasının yıkanmasına sebep olabilir.

Ekonomik önemi:Hastalık etmeni şeker pancarı ekilen bütün bölgelerde görülebilir. Hastalığın neden olduğu kayıplar, ilk belirtilerin görülme zamanı ve iklim koşullarının seyrine bağlıdır. Şiddetli zarar yalnızca iklimin en uygun olduğu bölgelerde beklenmelidir.

Mücadele: Sistemik etkili (Bayfidan, Calixin) ve kontak etkili (Kükürt) fungisitler ile ilaçlı mücadelesi mümkündür. Hastalığa toleranslı çeşitlerin ekilmesi diğer bir mücadele yöntemidir.

------------------------------------------------------------------------

Mildiyö

Hastalık etmeni: Peronospora farinosa

Belirtileri: Yaprakların alt kısmında gri mantar yapısının oluşması. Hastalığa yakalanmış yapraklar aşağıya doğru kıvrılır, kalınlaşır ve yaprakların ön yüzünde renk değişimi olur. Hastalığa yakalanan yaprakların gelişmesi durur.

Biyolojisi: Nemli ve serin iklim koşulları (yüksek nispi rutubet ve 10-17 oC arasında seyreden sıcaklıklar) enfeksiyonu teşvik eder. Erken ilkbaharda ve sonbaharda hastalık görülebilir.

Risk faktörleri: Tohumluk ve yabancı ot pancarları enfeksiyon kaynaklarıdır. Pancarlar fide döneminde özellikle hastalığa hassastır.

Ekonomik önemi: Hastalık fabrika pancarlarında nadiren görülür. Ekonomik bakımdan önemli zarar sadece tohum üretimi yapılan bölgelerde ortaya çıkar.

Mücadele: Mücadele gerekli değildir.

------------------------------------------------------------------------------------

Phoma Yaprak Leke Hastalığı

Hastalık etmeni: Phoma betae (=Pleospora betae)

Belirtileri: Yaprak üzerinde büyük, açık renkli, yuvarlak lekeler oluşur. Lekelerde hastalık etmeninin piknidilerini (spor keseleri) ihtiva eden dairesel koyu kısımlar görülür. Genellikle lekedeki ölü dokuda çatlaklar oluşur.

Ekonomik önemi: Hastalık etmeni daha çok tohumluk pancarlarda görülür, ancak fabrika pancarlarında nadir olarak ekonomik öneme sahiptir.

Mücadele: Ekonomik önemi az olduğundan hastalığın mücadelesi gereksizdir. Tohum enfeksiyonu nedeniyle koruyucu olarak şeker pancarı tohumları TMTD ile ilaçlanır.

-------------------------------------------------------------------------------------------

Ramularia Yaprak Leke Hastalığı

Hastalık etmeni: Ramularia beticola

Belirtileri: 4-10 mm büyüklüğünde düzensiz yuvarlak, bazen de köşeli yaprak Lekeleri oluşur. Cercospora ile karşılaştırıldığında leke kenarları daha açık renkli olup, lekenin ortası gri-kahverengiden beyaz-gri kadar değişen renklerdedir. Lekenin iç kısmındaki doku kurur ve çatlaklar oluşabilir. Bir lup ile bakıldığında ıslak yapraklar üzerindeki lekelerde beyaz mantar yapıları görülebilir.

Biyolojisi: Hastalık etmeni ölü yapraklar üzerinde ve toprakta kışı geçirdiğinden kısa süreli münavebe uygulandığında hastalık toprakta yüksek derecede enfeksiyon kaynağı oluşturabilir. Enfeksiyondan sonra nispi nemin % 95' in üzerinde ve sıcaklıkların 17-20 oC arasında seyrettiğinde ilk belirtiler 18 gün sonra görülür. Enfeksiyonlar için nemli iklim şartları olması gerekir. Sporların yayılması rüzgar ve yağmur damlaları ile olur.

Risk faktörleri: Geçen yıllardan kalan büyük enfeksiyon potansiyeli (kısa münavebe), yağmurlama sulama

Ekonomik önemi: Hastalık etmeni şeker pancarı ekilen bütün bölgelerde görülebilir. Hastalığın erken dönemde görülmesi ve diğer hastalık etmenlerinin de etkisiyle pancar yaprakları tahrip olabilir. Yeni yaprak sürgünleri oluşumu ise şeker veriminde kayıplara yol açar. Hastalığa ülkemizde rastlanmamıştır ve ekonomik önemi yoktur.

Mücadele: Cercospora'ya karşı kullanılan fungisidlerle ilaçlı mücadelesi mümkündür. Diğer bir yol ise toleranslı çeşitlerin ekimidir.

--------------------------------------------------------------------------------------

Pancar Pası

Hastalık etmeni: Uromyces betae

Belirtileri: Yaprakların alt ve üst yüzeyinde 1 mm büyüklüğünde altın sarısı ile pas renginden kahverengiye değişen renklerdeki küçük pas püstülleri görülür. Çok yoğun püstül oluşumu sonucunda yapraklar solar, kurur ve ölür.

Biyolojisi: Hastalık etmeni yeterli nem bulunduğunda pancarda bütün spor formlarını oluşturabilir, başka deyişle ara konukçusu yoktur. 20 oC'yi aşan yüksek sıcaklıklara karşı hastalık etmeni hassastır.

Risk faktörleri: Tohumluk ve fabrika pancarlarının birbirine yakın ekilmesi, aşırı azot gübrelemesi

Ekonomik önemi: İlaçlı mücadelesi mümkündür, ancak nadir olarak gerekebilir.

-------------------------------------------------------------------------------------

Sarılık (BYV ve BMYV)

Genel Belirtileri : Yaşlı yapraklarda damarlar arasındaki dokularda renk açılmaları şeklinde başlar. Daha sonra yapraklar sararır, yaprak ayası kalınlaşır ve kırılmalar meydana gelir. Başlangıçta tarlada öbek öbek görülür, ancak zamanla bütün tarlaya yayılır.

Belirtileri (BMYV) : Beet mild yellowing virus (BMYV): Portakal-sarı renk oluşumu, çoğunlukla zayıflık hastalık etmenlerinin de sekunder enfeksiyonu (Ör.: Alternaria) görülür ve yapraklar zamanından önce ölür.

Belirtileri (BYV): Beet yellows virus (BYV): Sarı renk değişimi, daha sonra küçük kırmızı nekrozlar oluşur. Sık sık her iki virusun birlikte yol açtığı zararlara rastlanmaktadır.

Biyolojisi: Taşınması yaprak bitleri (özellikle Myzus persicae ve Aphis fabae) ile olmaktadır. Yaprak bitleri virusu hastalıklı bitkilerden beslenme sırasında alırlar. Virus kaynakları arasında Ispanak, Sirken, Serçe dili gibi yabancı otlar ile tarlada kalan pancar sürgünleri bulunmaktadır.

Uygun Şartlar: Ilıman geçen kış ve sıcak ilkbahar virus taşıyan yaprak bitlerinin canlı kalmasını ve yayılmasını teşvik etmektedir.

Risk faktörleri: Kışın ılıman geçmesiyle yaprak bitlerinin kışı canlı geçirmeleri, ilkbaharda iklim şartlarının uygun olması ve insektisitlere karşı dayanıklılık.

Teşhis: Yaprak numunelerinde ELİSA testi yapılması

Ekonomik önemi: Hastalığın erken başlaması verim kayıplarının artmasına sebep olabilir.

Mücadele: Tohum ilaçlaması (insektisit: Gaucho) yapılması. Vejetasyon süresince gerektiğinde insektisitlerle ilaçlı mücadele yapılabilir.

--------------------------------------------------------------------------------------

Alternaria Yaprak Kahverengileşmesi

Hastalık Etmeni: Alternaria tenuis

Belirtileri: Yapraklar kenardan ve uç kısmından başlayarak damarlar arası kahverengileşir ve ölür. Bu kısımların dokusu üzerinde siyah bir tabaka oluşur (Mantarın konidi ve konidi taşıyıcıları)

Biyolojisi: Hastalık etmeni bir zayıflık parazitidir, ilk önce mekanik zarar, virus kaynaklı yaprak hastalığı, kurak zararı veya besin maddesi noksanlığı gibi değişik sebeplerden dolayı zarar görmüş yaprakları hastalandırır.

Ekonomik önemi: Hastalığın ekonomik zararı az olduğundan mücadele yapılmaz.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Curly Top ( Yaprak Kenar Dürülmesi)

Etmeni: Hastalık etmeni cüce sikadlarla taşınan “Pancar Kıvırcık Baş Virüsü"dür. İlkbaharda taşıyıcı olan cüce sikadlar aracılığıyla bitkiye bulaşır.

Belirtileri:

Yaprak ayalarında, önce damarların rengi açılıp ağarır ve büyüme yavaşlar, sonra kırışıklıklar oluşur ve kenarlar tepe ucundan başlayıp, her iki yandan birden içe doğru dürülürler.

Damarlar, ayaların alt yüzünde belirgin kalınlaşır ve üzerlerinde iğnemsi çıkıntılar (memecikler) gelişir.

Köklerde phloem demeti halkaları kararır, yan kök oluşumu ve ölümünün artması ile sık bir sakallanma başlar, büyüme yavaşlar.

Enfeksiyon genç dönemde ortaya çıkarsa bitkiler çoğunlukla ölür.

Ekonomik Önemi: Şartların uygun olmadığı üretim dönemlerinde, bilhassa genç dönemlerde hastalık ortaya çıkarsa ciddi verim kayıplarına yol açabilir. Özellikle tohum çıkışlarının geciktiği kurak yıllarda geniş alanlarda büyük verim ve kalite kayıplarına yol açar.

Mücadelesi: Hastalığın ilaçlı mücadelesi yoktur. Tek mücadele yöntemi uygun zamanda, taşıyıcı olan cüce sikad popülasyonunu uygun insektisitlerle kontrol altına almak yada bu hastalıga dayanıklı cesitler ekmek. En etkili mücadele şekli; tohum ilaçlaması (insektisit: Gaucho) yapılması, vejetasyon süresince gerektiğinde insektisit kullanılmasıdır.