Tarimbilgibankasi.com sitesinde Ziraat Mühendisi / Zooteknist Nihal Güven, hayvancılıkta önemli bir konuya dikkat çekerek, üreticiye kar etmenin yollarını anlattı. Bugün ne kadar üretilen değil, ne kadar kaliteli ve karlı üretimin önemli olduğunu bildiren Güven, “Çünkü kar edemeyen işletmelerin yaşaması mümkün değil. Kendini yenileyemez, geliştiremez ve büyüyemez. Yok olur gider" dedi.

“Sektörde gözümü açtığımdan beri hep aynı konulardan yakınırız. Çünkü sorunlar değişmez eklenerek çoğalır. Üretim maliyetleri yüksek, çiftçinin ürünlerini satış fiyatları düşük, çiftçi kar edemiyor. Süt fiyatları yem fiyatlarını karşılamıyor. Et fiyatları aldı başını gidiyor ama üretici kazanamıyor. Gibi böyle gelmiş, böyle gider türünden sektör analizleri yaparız" ifadelerine yer veren Güven, “Hayatınızı, işinizi kötü etkileyen şey ne olursa olsun değiştirmeyi beceremiyorsanız veya gücünüz yetmiyorsa ona göre çözümler üretelim diyorum yalnızca" dedi.

PARANIZI KARLILIĞA YATIRIN

Hayvancılık işletmelerinin asıl yatırım maliyetlerini, inşaat masrafları ve hayvan alımının oluşturduğunu bildiren Güven, işletme dönemi ana giderlerinin ise yem ve işçilik giderlerinden oluştuğunu dile getirdi. Güven, yanlış yönetilen işletmelerde bu listeye ilaç masraflarının da eklendiğini kaydetti.

YANLIŞ IRK SEÇİMİNDEN KAÇININ

Yetiştiriliş amacına, bölgeye ve iklime uygun ırk ve kaliteli damızlık seçiminin sürdürülebilir üretim için ilk adım olduğuna dikkat çeken Güven, şunları kaydetti: “Damızlık materyal işletmenin temelidir. İster besi de ister süt hayvancılığında yanlış ırk seçiminden kaçınınız. İklim koşulları ırk seçiminde çok önemlidir.

GEREKSİZ İNŞAAT MASRAFI YAPMAYIN

PARANIZI BETONARMEYE GÖMMEYİN

Kışı ağır geçen bölgelerimiz hariç diğer bölgelerimizdeki ahırlar ve ağıllar yarı açık veya açık sistemde yapılabilir. Bu işletmelerde ki hayvanlar kış döneminde perde sistemleri veya basit önlemlerle korunabilir. Unutulmamalıdır ki doğru yatırım bize kar ettirir, gerisi zarardır. Küçükbaş işletmelerinde doğumlar kış döneminde olduğundan bu dönem için kullanılacak bölümlere özellikle dikkat edilmelidir. Oğlaklar ve kuzular üşümemelidir.

HESAP YAPIN KAR EDİN

Karlı bir üretim için kağıdı kalemi elimize alıp, takkeyi masaya koyup hesap yapmamız gerekir. Genellikle bu hesaplar orta ve büyük ölçekli işletmelerde yapılır. Küçük işletmeler hesap yapmaya pek alışık değildir. Ama ne olursa olsun karlı üretim yapmak için hesap yapmak şarttır.

Giderlerinizle, gelirlerinizi üst üste koyup sonuca bakmak, buna göre üretim yapmak en önemlisidir. Örneğin, günlük süt ortalaması 30 lt olan sürüden elde ettiğiniz karla, günlük süt ortalaması 20 lt olan sürüden elde ettiğiniz kar aynı ise, neden daha fazla yorularak aynı parayı kazanasınız? Eğer cebinize giren para değişmiyorsa karlılığınız aynı ise neden direniyorsunuz?

Özellikle mera, otlak olanağınız varsa, ek yemlemeyle daha da fazla kar edebilirsiniz.

KABA YEMİNİZİ KENDİSİNİZ, DOĞRU BİÇİMDE ÜRETİN

Yem giderlerini düşürmenin birinci yolu kaba yemini kendi imkânlarınızla ile üretmenizdir. Yonca, fiğ, yulaf, korunga gibi kaliteli kuru otları ve samanı üretmeniz, mısır silajı (mümkünse kendi ektiği mısırdan), bezelye silajı gibi silajları zamanında yapmalı ve depolamalısınız.

EMEĞİNİZİN BOŞA GİTMEMESİ İÇİN İYİ SIKIŞTIRIN

Bu arada küçük bir bilgi vermek isterim bezelye sapı silajı yapacaksanız sapları parçalanmış bezelye sapını alın ve çok iyi sıkıştırın. Hava zerresi bile kalmasın. Yoksa emeklerinize yazık olur. Protein oranı yüksek kıymetli bir hammaddedir.

Kesif yem sınıfına giren arpa posası, pancar posası gibi posalar, küspeler ve dane yemlerin zamanında depolaması artacak fiyatlardan etkilenmemenizi sağlayacaktır.

SAMAN YERİNE SAPI TERCİH EDİN

İstediğiniz kadar kaliteli yem verin ince kıyılmış ot, öğütülmüş dane yem, toz yem, patoz saman verirseniz paranız boşa gider. Saman yerine sapı tercih edin, otlar en az 5 cm uzunluğunda olacak şekilde parçalanmalıdır. Dane yemleri kırmayın ve öğütmeyin ezilmişini verin. Hayvanlarınızın önünde her zaman kaya tuzu ve vitamin blokları ya da yalama kovaları bulundurun.

HAYVANIN GÜBRESİNDEN YEMİ TAKİP EDEBİLİRSİNİZ

Hayvanlarınızın gübresini kontrol ederek yemin değerlendirilip değerlendirilmediğini anlayabilirsiniz. Yüzde 100 sonuç vermez ama bariz görünen yem maddeleri hangi hammaddenin ya da yemin hazırlanmasında hata yaptığınızı görmenizi sağlar. Gübredeki yem, boşa giden para ve emek demektir.

HAYVANLARI VERİMLERİNE GÖRE AYIRALIM

Hayvanları verimleri ve yaşlarına göre ayırmalı, buna göre besleme grupları oluşturmalısınız. Yüksek süt verimine sahip ineklerin, koyun ve keçilerin özel beslemeye ihtiyacı vardır. Örneğin 30 lt süt veren bir ineğin 20 lt süt veren inekle aynı grupta bulundurulmaması gerekir.

KORUYUCU HEKİMLİĞE ÖNEM VERMELİSİNİZ

Koruyucu hekimliğe önem vermelidir. Hayvanları hastalandırmamak hastalıklı hayvanı iyileştirmeye çalışmaktan çok daha ekonomiktir. Zamanında yapılan aşılamalar ve uygulamalarla sorunsuz üretim yapabilirsiniz. Gereksiz masraf ve stresten kaçınmak gerekir. Küflü, bozulmuş, kokuşmuş yemleri hayvanlarınıza yedirmeyin. Unutmayın ki onların metabolizması da sizin metabolizmanız gibi sağlam gıda ister. Aksi takdirde sindirim bozuklukları, zehirlenmeler ortaya çıkabilir ve kayıplara yol açabilir.

MERANIZ YOKSA AMACINIZIN DIŞINDA HAYVAN BAKMAYIN

Bu ne mi demek, üretim amacımıza uygun hareket etmek, sürümüzü buna göre oluşturmak demek. Bu gün elimizde avucumuzdaki tüm sermayemizi tüketip bize bir buçuk sene sonra kar ettirecek hayvanları zamanında değeriyle elden çıkarmak demek.

Bir örnek; Damızlık süt sığırcılığı işletmeleri

Böylece 100 baş sağmallık bir işletmede bakılan hayvan gruplarına göre bir yıl boyunca işletmede kalan toplam hayvan sayısı ortalama 308 baştır. Bu tür işletmelerde ki hayvan grupları; Sağmallar, Kurudakiler, Dişi ve Erkek Buzağılar, Dişi ve Erkek Danalar, Gebe Düveler, Tosunlar, Kasaplık İnekler.

Aslında yalnızca süt üretmek amacıyla kurulan bu işletmede üretilen ürünler; Süt, Damızlık Düve, Kasaplık Dana-Tosun, Kasaplık İnek, Gübre.

Yalnızca süt üretimi için hayvan bakılsa idi işletmede yıl boyunca kalacak hayvan sayısı ortalama 140 baş olacaktı. İşletmedeki mevcut hayvan grupları; Sağmallar, Kurudakiler, Dişi Buzağılar, Gebe Düve.

Ürün çeşitleri fazla gibi görünse de bir dişi buzağının gebe düve olarak satışı en erken 18 aylık yaştır. Erkekler ortalama 16 aylık yaşta satılır.

Bu hayvanları beslemek için sağmal ahırına ek olarak genç hayvan ahırı, besi ahırı yapmak, kaba yem ve kesif yem depolarına eklemeler yapmak, foseptik çukurlarını büyütmek, daha fazla yem depolamak, daha fazla işgücü gerekir. Aşı, ilaç, tohumlama masrafları da cabası.

MERANIZ VARSA NE MUTLU SİZE

Eğer meranız varsa, geniş otlaklarda hayvan bakabiliyorsanız, kendinize suni mera yapabildiyseniz ne mutlu size, bu işi karlı yapabilirsiniz. Fakat eğer meranız, otlağınız yoksa hayvanlara ahırda bakıyorsanız o zaman büyük maliyetlerle karşılaşmış olursunuz. Tek bir alana yoğunlaşamazsınız. Bunun yanında hastalıklar, beslemedeki problemler derken ipin ucunu kaçırabilirsiniz. Süt veriminden gelen gelir görünmez olur.

DOĞRU İNSANLARLA ÇALIŞIN

İşletmenin idari kadrosu çok önemlidir. Bu ekip zooteknist, veteriner hekim, veteriner tekniker ve teknisyenleri, ziraat tekniker ve teknisyenlerinden oluşabilir. Bu ekip işletmenin ihtiyacına göre şekillenir. Konularında iyi oldukları, başarılı göründükleri için alakasız mesleklerden getirilip işletmenin başına oturtulan, hayvandan, sürü yönetiminden anlamayan, hayvanı makine ile karıştıran insanlar verileri değerlendiremez, geleceği inşa edemezler. Sürü, yönetilmek ister, deneyim ve iyi bir iş planı ister.

Bu demek değildir ki tüm zooteknisler, veteriner hekimler mükemmeldir. Yemci kendine verilen rasyona göre istediği kadar yem hazırlasın rasyon yanlışsa sonuç hüsran olur. Burada iş işletme sahibine düşmektedir. Tavsiyelere göre hareket edecektir ama insandaki ışığı doğru kavraması gerekir." Nihal GÜVEN / [email protected]