Ülkemizde özellikle seralarda hızla yayılan domates güvesinin, açık alanlar başta domates olmak üzere patlıcangillerde de yayılmasının önüne geçmek ve etkin mücadelenin zamanında gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
DOMATES GÜVESİ NEDİR?
Ergin ince uzun, 6 mm boyda, kanat açıklığı yaklaşık 10 mm'dir. Ön kanatları dar, gümüşi gri kahverengimsi olup üzerinde karakteristik irili ufaklı siyahımsı noktalar bulunur. iplik şeklinde antene sahiptir. Yumurta ortalama 0.4 mm uzunluğunda ve 0.2 mm genişliğinde silindirik, krem, açık sarı renklidir. Yumurtadan çıkan larva beyazımsı krem renkli, başı siyahtır. Dört larva dönemi geçirir. Birinci dönem larva 0.9 mm uzunluğunda iken dördüncü dönemde 8 mm'ye ulaşır. Olgunlaşan larvanın başı kahverengi, vücut rengi yeşil olup, prothoraksta bulunan koyu renkli ince bant ayırt edici önemli bir özelliğidir. Dördüncü dönemde larvanın vücudunun üstü pembemsidir. Pupa 6 mm boyunda, açık kahverenklidir.Akdeniz iklimine sahip yerlerde hızla çoğalan zararlı seralarda yılda 10-12 nesil verebilmektedir. Çevre koşullarına bağlı olarak bir dölünü 29-38 günde tamamlar. Zararlının aktivitesi 7°C nin altında durmaktadır. Ayrıca zararlının 1000 metre üzeri yüksekliklerde bulunmadığı da bildirilmektedir (Notz, 1992). Ergin kelebekler geceleri aktiftirler ve gündüzleri yaprakların arasında saklanırlar. Yumurtalarını, genellikle yaprak altına, tomurcuk ve olgunlaşmamış yeşil domates meyvelerinin taç yapraklarına bırakır. Bir dişi yaşam süresi boyunca 120-260 adet yumurta bırakabilir. Yumurtalar 4-5 gün içinde açılır. Dört larva dönemi geçirir. Larva süresi 13-15 gün sürmektedir. Larva çevre koşullarına bağlı olarak toprakta ya da bitkide açtığı galerilerde bir kokon içinde pupa olur. Pupa dönemi 9-11 gün sürer. Kışı yumurta, pupa veya ergin olarak geçirir.
ZARARLARI NELERDİR?
Yumurtadan çıkan tırtıl; bitkini büyüme uçlarında, yaprak, meyve, sap ve gövdede delikler açarak beslenir. Yaprakta açtığı tüneller, geniş şeffaf boşluklar şeklindedir. Bu tüneller daha sonra kahverengiye dönüşerek kurur. Ayrıca bu tünellerde zararlının siyah renkteki pislikleri dikkat çeker. Tırtılın meyvede açtığı tünellerin görüntüsü düzensizdir, kümeler meyvede, sap etrafında daha çok görülür. Meyvelerde açılan delikler daha sonra çürümeye neden olur. Domates güvesinin meyveler üzerinde getirdiği zarar, kabuk altına yakın etli kısımda beslenmekte ve açtığı delikler daha küçük çaplıdır. Domates güvesi daha çok olgunlaşmamış domates meyvelerini tercih eder.
NASIL MÜCADELE EDİLMELİ?
Doğal Düşmanları Zararlı ile beslenen genel predatörlerden Nesidiocorus tenuis ve Macrolophus caliginosus' un Ege ve Akdeniz Bölgesinde doğal olarak bulunduğu bilinmektedir.
Kültürel Önlemler:Ürün münavebesi yapılmalı, tercih ettiği ürünler yetiştirilmemelidir.Yetiştirmetekniğine uygun olarak gübreleme ve sulama yapılmalıdır. Üretim alanı ve çevresinde konukçuluk yapabilecek yabancı otlarla mücadele edilmeli ayrıca hasat sonrası tarlada kalan zararlı ile bulaşık bitki artıkları imha edilmelidir. Hasattan sonra derin sürüm yapılmalıdır. Seradaki giriş ve havalandırma açıklıkları zararlının giremeyeceği incelikte tül ile kapatılmalıdır.
Biyolojik mücadele:Domates güvesinin mücadelesinde zararlının birçok doğal düşmanı bulunmaktadır. Kimyasal mücadele yapılırken mutlaka faydalıların korunması dikkate alınmalıdır.
Biyoteknik yöntemler: Domates güvesinin toplu yakalanması ve izleme amacıyla su ve feromon tuzakları birlikte kullanılmaktadır. Domates güvesi için kullanılan bu feromonlar sadece erkek bireyleri çekmektedir.
Kimyasal mücadele: Kimyasal mücadelede ergin çıkışını saptamak için cinsel çekici tuzaklar kullanılır. Tuzaklar haftada bir kontrol edilir ve 100 bitkiden 3'ü yumurta ve tırtıl ile bulaşık ise mücadeleye karar verilir. İlaçlamadan 5 ila 6 gün sonra bitkiler tekrar kontrol edilir. Bitkinin her tarafı ilaçla kaplanacak şekilde uygulama yapılır. Gerekirse ilaçlama tekrarlanır.
TARIMDANHABER
