Ayçiçeği yağı fiyatlarının 20 gün içinde yüzde 25 zamlanması vatandaşın tepkisini çekerken, fiyatlarda kısa sürede yaşanan aşırı artış Türkiye’nin acı bir gerçeğini gözler önüne serdi. Türkiye, yağlık ayçiçeği ihtiyacının yüzde 33.6’sını ithalatla karşılarken, koronavirüsten dolayı ithalat yaptığımız ülkeler de ayçiçeğini satmakta nazlanmaya başladı. Hükümet, ayçiçeği arz güvenliğinde bir sıkıntı yaşanmaması için 3 Nisan’da gümrük vergisini indirerek ithalatı kolaylaştırdı. Ancak buna rağmen, içeride yağ fiyatları 20 günde yüzde 25 arttı.
Milli Gazete'den Sadettin İnan'ın haberine göre, Türkiye’nin kendi kendine yeterli olmadığı tarımsal ürünlerdeki ithalat bağımlılığı, gıda fiyatlarını da olumsuz etkiledi. Bu ürünlerin başında ayçiçeği gelirken, ithalat bağımlılığından dolayı yağ fiyatları 20 günde yüzde 25 zamlandı.
Milli Gazete’nin önceki gün manşetten verdiği yağ fiyatlarındaki artış, kamuoyunda yankı bulurken, Türkiye’nin ayçiçeğinde ithalatçı konumu acı tabloyu gözler önüne serdi. Koronavirüsle birlikte tarımsal üretim dış ticaretinde artık paranın bile geçmediği bir döneme girilirken, bunun en güzel örneği ayçiçeğinde yaşanıyor. Türkiye, ayçiçeğinde ihtiyacının yüzde 33.6’sını ithalatla karşılarken, koronavirüsle birlikte ithalatın zorlaşması ve kurlardaki artıştan dolayı yağ fiyatları biranda fırladı. Hammaddesinde ithal ürün kullanılan gıda fiyatlarının pandemi sürecinden dolayı daha da artmasından endişe ediliyor.
MUTFAKTA YAĞ ENFLASYONU
Her mutfakta kullanılan ayçiçeği yağının 20 günde yüzde 25 gibi yüksek oranda zamlanması, pandemiden dolayı zor günler geçiren vatandaşın mutfakta yaşadığı enflasyonu da gözler önüne serdi. 20 gün önce 40 lira civarında olan 5 litrelik Ayçiçek yağı, arka arkaya gelen zamlardan dolayı 50 liraya dayandı.
FİYAT ARTIŞININ NEDENİ İTHALAT BAĞIMLILIĞI
Ayçiçek yağında kısa sürede yaşanan yüksek orandaki zammın ana nedeni Türkiye’nin ayçiçeği üretiminde kendi ihtiyacını karşılayamamasından kaynaklanıyor. Türkiye’de ayçiçeği üretimi ve elde edilen verim son yıllarda artsa da, üretimde kendi kendimize yeterlilik oranımız hala yüzde 66.4 seviyesinde bulunuyor. Yani yağlık ayçiçeğinde ülke ihtiyacının yüzde 66.4’ü yerli üretimle karşılanırken, yüzde 33.6’da ithalatla karşılanıyor.
TARIM BAKANLIĞI TARAFINDAN HAZIRLANAN AYLIK RAPOR ACI TABLOYU GÖZLER ÖNÜNE SERİYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Nisan ayı Ayçiçeği Bülteninde yer alan ithalat rakamlarına göre, 2019 yılının ilk iki ayında 117 bin ton olarak gerçekleşen ayçiçeği ithalat miktarı, 2020 yılının ilk iki ayında toplam 274 bin ton olarak gerçekleşti. Ülkemizde 2019 yılında 516 bin dolar değerinde 1.1 milyon ton ayçiçeği ithalatı yapıldı. Türkiye, ayçiçeği ithalatında dünyada da sayılı ülkeler arasında bulunuyor. 2019/2020 ayçiçeği üretim sezonunda Mart ayı verilerine göre, Dünya ayçiçeği ithalatının yaklaşık %29’unu Türkiye, %27’sini ise AB ülkeleri gerçekleştirdi.
3 ÜLKEDEN İTHAL EDİYOR
Türkiye ayçiçeğinde ithalatı üç ülkeden yapıyor. 2019 yılı ithalat rakamlarına göre bu ülkeler, Moldova, Romanya ve Rusya olarak öne çıkıyor.
AYÇİÇEĞİ YAĞI İTHALATI KOLAYLAŞTIRILDI ANCAK FİYATLAR YİNE YÜKSELDİ
Koronavirüsle birlikte ayçiçeği ithalatında karşılaşılan zorluklar ve döviz fiyatlarının artmasından dolayı marketlerde yağ fiyatları da biranda yükseldi. Hükümet, içeride fiyatların yükselmemesi için Nisan ayının başında ham ayçiçeği yağı ithalatında yüzde 36 olan gümrük vergisi oranını Haziran ayı sonuna kadar yüzde 30’a düşürmüştü. Kosova için ise gümrük vergisi sıfırlanmıştı. Ancak ithalata getirilen kolaylık içeride fiyatların artmasına engel olamadı.
GIDADA TÜRKİYE’Yİ BEKLEYEN TEHLİKE
Koronavirüsten dolayı tarımsal üretimin ve gıdanın önemi bütün dünyaca yeniden fark edilirken, gıda fiyatları artık ülkeler için belirleyici olacak. Üreten ülkeler, ürettikleri gıda hammaddelerini ihracatta nazlanırken, ithalatçı ülkeler ise bu durumdan olumsuz etkilenecek. Bundan dolayı özellikle hammaddesinde ithal ürünler kullanılan gıdalarda büyük fiyat artışlarının yaşanmasından endişe ediliyor. Ayçiçeği yağında kısa sürede yaşanan fiyat artışları da bu acı tablonu gözler önüne serdi.
TÜRKİYE ACİLEN AÇIĞI BULUNAN ÜRÜNLERDE KENDİ İHTİYACINI KARŞILAYACAK ÜRETİM MODELİNE GEÇMELİ
Onun için Türkiye’nin üretiminde açığı bulunan ürünlerde kendi ihtiyacını karşılayacak üretim modeline biran önce geçmesi gerekiyor. Aksi takdirde ithalata olan bağımlılıktan dolayı gıda fiyatlarındaki aşırı yükseliş, ülke ekonomisine büyük bir darbe vururken, halkında sağlıklı beslenmesini zorlaştıracak.
