***Önemli bir sorun: Buğday
***Ukrayna'daki savaştan, dünya tahılı için acı bir reçete var.
***Hem uluslararası tahıl hem de gübre fiyatlarında büyük sıçramalar bekleniyor.
***Savaş, zaten gergin olan çip üretimini etkileyecek..
***Küresel neon gazı..
***Tayvan!
***Kelebek etkisi..
***Önemli bir sorun: Buğday
***Dünya 2021/22'de rekor bir buğday mahsulü yetiştirdi. Ancak gerçek bulunabilirlik söz konusu olduğunda bu kimseyi aldatmasın.. Bulmak ve almak dert….
***Öngörülen yıl sonu stoklarına bakmak gereklidir. En önemlisi bu stoklara göre beklenen talep de rekor seviyededir.
***Dünyada 2021/22'de kullanılacak küresel buğday stokları, %28,5 ile altı yılın en düşük seviyesi olacaktır.
***Çin hariç tutulduğunda, bu oran 14 yılın en düşük seviyesi olan %16,6'ya düşüyor.
Ancak mevcut küresel tedariklerin çoğu, büyük ihracatçılarda yatmaktadır. Bu ülkelerde kullanılacak stoklar %14 olup tüm zamanların en düşük seviyelerine yakındır.
***Çin'i neden hariç tutuyoruz? Yıl ortasına kadar dünya buğdayının %51'ini elinde tutacak. Bu buğday, gıda güvenliği için stoklandığından, küresel pazarda mevcut değildir.
****Çin, kışlık buğday mahsulünde üretimini kolaylaştırmak için 2 milyar yuan (315 milyon dolar) daha tahsis etti. Bu hasat yılında kışlık buğday üretimini istikrara kavuşturmak için merkezi finans sisteminden toplam 5 milyar yuan (800 milyon dolara yakın) ayırdı. Pekin, gıda güvenliğini güçlendirme çabalarının bir parçası olarak, dünyanın en kalabalık ülkesinde temel gıda tahıllarından biri olan mahsulün tarla yönetimini güçlendirmek için önlemler alıyor.
Hindistan'ın ihracatının bu yıl rekor kırması bekleniyor. Onun da devlet rezervleri var.
***Kalan bazı sorular;
*****Her ikisi de büyük buğday ihracatçısı olan Rusya ve özellikle Ukrayna'ya ne olacak?
****Çin buğday ithal etmeye devam ediyor mu?
***Hindistan'ın iyi üretim buğdayı ne zaman tükeniyor?
**Dünyanın mahsulü uykudan nasıl çıkacak?
*Bahar havası nasıl geçecek?
Ukrayna'daki savaştan, dünya tahılı için acı bir reçete var.
****Dünyanın en büyük yedi ekonomisinin tarım bakanlarına, Ukrayna ihtilafı nedeniyle uluslararası tahıl ve gübre fiyatlarında büyük artışlar beklemeleri söylendi.
****Hem uluslararası tahıl hem de gübre fiyatlarında büyük sıçramalar bekleniyor.
Bu, Ukrayna'daki mevcut savaşın ardından Birleşmiş Milletler'in vardığı sonuçtur.
***BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Genel Müdürü Qu Dongyu tarafından G7 tarım bakanlarının bir toplantısına verilen yakın tarihli bir brifing, büyük altyapı ve insan hayatı kaybının ötesinde savaşın potansiyel maliyetlerini özetledi.
- Çatışma nedeniyle uluslararası tahıl ve gübre fiyatlarında büyük artışlar beklemeleri ve her ikisinin de dünya çapında çiftçiler ve gıda arzı için büyük sonucları oldu.
- Rusya ve Ukrayna, küresel gıda ve tarım ürünleri ticaretinde önde gelen oyunculardır.
- 2021'de Rusya Federasyonu ve Ukrayna'nın buğday ihracatı, küresel pazarın yaklaşık %30'unu oluşturuyordu. Kombine ayçiçek yağı ihracatı ise %55'i temsil ediyordu.
- Her iki ülke de küresel pazarlarda ve mısır, arpa ve kolza tohumu yağında öne çıkıyorlar.
- Buğday açısından, Ukrayna hem de Rusya'nın dünyadaki birçok ülkeye buğdayın ana tedarikçisidir.
- Yaklaşık 50 ülke, buğday ithalatının en az %30'unu Rusya Federasyonu ve Ukrayna'ya bağlıyor. Bunlardan 26 ülke, buğday ithalatının %50'den fazlasını bu iki ülkeden sağlıyor.
- FAO, buğdayın dünya popülaritesinin %35'inden fazlasının temel gıda maddesi olduğuna ve ikamesinin olmamasının buğday fiyatları üzerindeki baskıyı artıracak..
- Farklı kaynaklardan buğday tedarik etmenin birçok ithalatçı için nakliye ve diğer işletme maliyetlerini artıracağını da ekliyor.
- BM rakamlarına göre, çatışma öncesinde Ukrayna'nın Mart ve Haziran 2022 arasında yaklaşık 6 milyon ton buğday, Rusya Federasyonu'nun ise bu dönemde 8 milyon ton civarında buğday ihraç etmesi bekleniyordu.
- Bu, FAO tarafından 194 milyon ton olarak tahmin edilen 2021/22'deki toplam dünya buğday ticaretinin yaklaşık %7'sini temsil ediyor.
- Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden etkilenen sadece buğday değil, küresel mısır üretimi ve ticareti de büyük darbe aldı.
- FAO'ya göre, "Ukrayna'nın yaklaşık 14 milyon ton mısır ve Rusya Federasyonu'nun 2,5 milyon ton mısır ihraç etmesi bekleniyordu.
- Ukrayna'nın beklenen ihracatı, bu sezon küresel mısır ticaretinin %18'ini temsil edecekti.
- Bu, Ukrayna'yı 2021/22'de dünyanın üçüncü büyük mısır ihracatçısı yapacaktı.
- Dünya ayçiçek yağı ticaretinin %75'inden fazlası Ukrayna ve Rusya Federasyonu'nda üretilmektedir. BM, ayçiçeği yağı ticaretinin kesintiye uğramasının diğer bitkisel yağlarla ikameye yol açacağını ve bunun muhtemelen palmiye, soya ve kolza yağı gibi diğer bitkisel yağların fiyatları üzerinde yayılma etkilerine neden olacağını söylüyor.
- FAO tarafından yapılan modeller, savaşın küresel buğday fiyatlarının kısa vadede %8,7 ile %21,5 arasında, orta vadede ise %10,3 ile %19,4 arasında artacağını ve dünya mısır fiyatları için de benzer artışların beklendiğini tahmin ediyor.
- Ukrayna krizinden etkilenen sadece küresel tahıl üretimi ve ticareti değil.
- FAO, dünya çapında 25 ülkenin gübreler için Rusya Federasyonu'na güvendiğini ve N, P ve K gübrelerinde %30 veya daha fazla ithalat bağımlılığı olduğunu söylüyor.
- FAO patronu Qu Dongyu, "Rusya Federasyonu önemli bir gübre ihracatçısı" diye açıklıyor. 2020'de azotlu gübrelerin en büyük ihracatçısı, ikinci lider potasyum tedarikçisi ve en büyük üçüncü fosforlu gübre ihracatçısı oldu.
****Küresel Gıda Krizini yaşıyoruz. Ancak hala uyuyanlar var.
Yine ilgili otoriteleri uyaralım. Geç kalınıyor….
Dünyada bu konuyu da itiraf ediyorlar.
Bu gıda krizine neden olan sadece yaptırımlar değil. Gübre kıtlığı, aşırı hava koşulları ve korkunç politika yanlışlarıdır.
Özellikle Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri şimdiden sert darbeler almaya başladı. Örneğin, çatışma öncesi Lübnan buğdayının %60'ını Ukrayna'dan, Mısır %70'ini Rusya'dan ve Tunus %80'ini hem Rusya hem de Ukrayna'dan ithal etti.
Şimdi birde mayınlar çıktı. Buğday rezervleri her ülkede azalıyor. Tunus, Lübnan ve Mısır’ dan gelen çığlıklara kulaklar neden tıkalı, neden ders alınmıyor?
İklim değişikliği, büyük rüzgar toz fırtınaları, kuraklık, ve nakliyattaki sorunlar Arjantin ve Brezilya’ da sorunlara neden oluyor.
Mısır, buğday, soya kıtlığı yem sektörünü etkiliyor. Arkadan hayvancılık etkileniyor. İnsanlar pahalı olduğundan dolayı et, yumurta ve süt tüketemiyorlar.
Yoksul ülkelerden başladı herkese sıra geliyor.
Kendilerini inanılmaz zorlu bir yola hazırlayabilecek kadar şanslı olan ülkelerin arasında yer almalıyız.
***Ukrayna Savaşından Çıkan Büyük Küresel Değişikliklerin Küçük İşaretleri…
Geleceğin bize neler getireceğine dair zayıf sinyaller.
***Bilinenlerin bazılarını biliyoruz. Bilinen bilinmeyenler yani bilmediğimiz bazı şeyler var. Ama aynı zamanda bilinmeyen bilinmeyenler de var. Bilmediğini bilmeyenlerde var...
Bu bilinmeyen bilinmeyenler arasında gelecek var. Masanızın üzerinde kristal bir küre olsa bile, önümüzdeki yıllarda neler olacağından hala habersizsiniz.
İyi bir gözlemci ve zayıf sinyalleri duyabilen olmak zorundayız.
*****Savaşın doğası değişiyor, iyi ya da kötü… Nelerin farkındayız?
Dronlar, İHA neler yapıyor?
*****Açık kaynak zekası birçok alanda devrim yaratıyor. İnternette her şeyi görüyoruz. AI, çatışmada Rus tarafı için savaşan belirli askerleri tanımlamak için kullanıldı.
*****Yakın gelecekte tahıl kıtlığı olacak.
***Buğday arzı azalıyor ve fiyatlar hızla artıyor. Bu ne anlama gelebilir? Zaten savaştan, ekonomik sorunlardan ve yoksulluktan muzdarip bölgeler için daha fazla sorun. İnsani felaketler olabilir. Daha fazla gerilim görebiliriz. Belki savaşlar bile.
*****Savaş, zaten gergin olan çip üretimini etkileyecek..
Küresel neon gazı üretiminin yaklaşık yarısı iki Ukraynalı şirket tarafından yapılıyor. Biri Mariupol merkezli. Diğeri Odessa'da. Bu neden önemli? Çip üretiminde kullanılan lazerler için neon gazına ihtiyaç var.
Rakamlar ABD için daha da kötü. ABD'de ihtiyaç duyulan yarı iletken sınıfı neon gazının yaklaşık %90'ı Ukrayna'dan geliyor.
***Çip artık her şeyin içindedir. Bilgisayarlardan arabalara, birçok günlük ürüne kadar, ekonominin sanallaştırılması, onlara büyük ölçüde bağımlı olduğumuz anlamına geliyor.
Sorun şu ki, dünya zaten bir çip sıkıntısıyla karşı karşıyadır. Covid-19 pandemisi çip talebini artırdı. Artık herkesin bir bilgisayara ihtiyacı var. Ve tahmin et ne oldu! Dünyanın en büyük cips üreticisi kimdir?
Tayvan! En gelişmiş çiplerin yaklaşık %90'ı bu adada yapılır. Şimdi Çin'in işgal edip etmediğini hayal ediniz. Çin, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline küresel tepkiyi yakından izliyor. Tayvan'ı kendi bölgesi olarak görüyor ve son zamanlarda daha agresif hale geliyor. Putin saldırganlığından kurtulmayı başarırsa, sıradaki Tayvan olabilir.
***Çin Rusya Değildir. Tayvan Ukrayna Değildir. İkisini karşılaştırmak cazip gelse de, Tayvan ve Ukrayna farklı jeopolitik koşullara sahip farklı ülkelerdir.
Tarih bize ne öğretir?
Geçmiş olaylar bize küçük değişikliklerin çoğu zaman büyük etkileri olabileceğini öğretiyor. Tarih söz konusu olduğunda kelebek etkisi gerçektir. Bu uçan böceklerden biri kanatlarını çırpıyor ve iki hafta sonra dünyanın dört bir yanındaki şehirlerin üzerine füzeler yağıyor.
Ukrayna tahılının veya Ukrayna neon gazının eksikliğinin ne tür etkileri olabileceğini kim bilebilir? Putin kaosu serbest bıraktı ve kaos teorisi devralmaya başladı. Dünya çapında büyük değişiklikler oluyor.
Trendlerden bazıları zaman içinde yavaş yavaş gelişiyor. Bazıları yepyeni. Yukarıda anlattığım şeylerden ikisi savaşla yeni ön plana çıktı. Bununla birlikte, sinyallerden ikisi savaşın doğrudan sonuçlarıdır. Putin Ukrayna'yı işgal etme izni vermeseydi, bu sorunlar olmazdı.
****İşler kontrolden çıkabilir mi? Mümkün. Tarihteki kötü olaylar, üst üste yığılan kısır döngülerin sonucudur. Felaket sonuçlara yol açan küçük faktörlerdir. Umarız o yöne gitmiyoruz.
