Konuyla ilgili olarak yazılı bir açıklama yapan Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Genel Başkanı Bülent Tunç, şunları kaydetti:
"Altı yıldır uygulanan besilik erkek sığır desteği, verimlilik ve hijyeni hedefleyen, belli bir karkas ağırlığı üzerinde ve Bakanlıktan ruhsatlı mezbaha ve kesimhanelerde kesimi özendiren doğru ve yararlı bir destektir.
DESTEK MİKTARI VE DESTEKLENEN HAYVAN SAYISI AZALIYOR
Tablodan da anlaşılacağı üzere, maalesef hayvan başına destek miktarı ve buna paralel olarak desteklenen hayvan sayısı her yıl azalmaktadır. 2016 yılının ikinci dönemi kayıtlara göre 370 bin baş olarak gerçekleşecektir. Yani 2016 yılının desteğinden toplam 600 bin baş dolayında hayvan yararlanmış olacaktır.
Bunun nedeni hem destek miktarının düşük olması hem de desteğin sözleşmeli modele bağlanmış olmasıdır. Ülkemizde besicilikte sözleşmeli üretim gelişmemiştir. Bunun alt yapısı da mevcut değildir. Dolayısı ile destekten yararlanan hayvan sayısı, bu yüzden ve destek miktarının azalması nedeniyle geçen yıllara göre yarı yarıya düşmüştür.
196 LİRALIK DESTEĞİN 107 LİRASINI DEVLET ALIYOR
Destek miktarı önemlidir. Çünkü 200 TL olarak ilan edilen desteğin baştan yüzde 2'si gelir vergisi olarak kesilmekte, aslında destek 196 TL /baş verilmektedir. Desteği almak için üretici hayvan başına 17 TL Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri döner sermayesine yatırmakta olup, yine hayvan başına stopaj, mera fonu kesintisi ve borsa tescili adı altında toplam ortalama 90 TL ödemektedir. Yani 196 TL/baş olan asıl desteğin 107 TL'sini baştan devlet almaktadır.
200 LİRALIK DESTEKTEN ÜRETİCİYE 89 LİRA KALIYOR
Üreticiye destek olarak kalan sadece 196-107=89 TL/baştır. Bu bakımdan desteğin verilmesi kadar ne kadar verileceği de önemlidir. En az 350 TL/baş olmalıdır ki tüm kesinti ve ödemelerden sonra üreticinin eline 1 TL/kg geçsin ve tüm maliyet artışlarına karşı kesim fiyatını belli bir seviyede tutulabilsin.
DESTEĞİN VERİLMEMESİ İTHAL HAYVANI TEŞVİK EDER
Bilindiği üzere ithal hayvanlara destek verilmemekte olup, yurtiçi ve yurtdışı hayvan fiyatlarını dengelemek bakımından da bu destek gereklidir. Yurtiçinde doğan ve yetiştirilen hayvanlara bu destek verilmez ise fiyat farkından dolayı ithal hayvan lehine gelişmeler yaşanır ve Bakanlığımızın hedeflediği 'yurtiçinden kendi ihtiyacımızı karşılama' politikası sekteye uğrar.
DESTEK 2-3 YIL DAHA DEVAM ETMELİ
Yılda kesilen 3 milyon 765 bin sığırın yaklaşık 3 milyon 300 bin başı yurtiçi kaynaklardan karşılanmakta olup bu sayının artırılarak ithalata ihtiyaç duyulmaması bakımından en az 2-3 yıl daha besilik erkek sığır desteğinin sürdürülmesi gerekmektedir.
Desteklerin sağladığı kayıtlılık nedeni ile devlet bütçesine önemli katkılar olmaktadır. Üretici destek almak için işletme tescil belgesi, hayvan pasaportu yanında kesim cetveli ve/veya fatura ya da müstahsil makbuzu ibraz etmek durumundadır.
Teknik yönden Bakanlığımızın kaydına giren ve sistemden düşümü yapılan bu hayvanlar, ekonomik olarak da Maliye kayıtlarına alınmakta, fatura ve müstahsil makbuzu üzerinden stopaj ve mera fonu kesintileri yapılarak devletimizin kasasına girmektedir. Buna ilave olarak kayda girdiğinden etin toptan ve perakende ticaretinde geçerli vergiler alınabilmektedir. Bu kalemler hesaplandığında devlet nerede ise destek olarak verdiğinin fazlasını üretici, kesimci, toptancı, sanayici, kasap, market ve tüketiciden geri almaktadır.
2016 yılında destek alamayan 600 bin baş hayvanın kayda girmemesi nedeni ile oluşan ekonomik kayıp veya diğer bir deyişle, kayıtlı olmanın devlete sağladığı gelir şu şekilde ortaya konabilir;
Bu hayvanlar destek alsaydı: 600.000 baş x 200 TL = 120 milyon TL devletin destekleme bütçesinden harcanacak idi.
Gelir vergisi: 120.000.000 TL'nin yüzde 2'si = 2.400.000 TL'si daha üreticiye verilmeden devlet kasasına geri dönmektedir.
Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri Döner Sermayesine Ödenen: Destekten yararlanmak için pasaport, işletme tescil belgesi, dosya destek bedeli adı altında hayvan başına yaklaşık 17 TL ödenmektedir.
600.000 baş x 17 TL = 10.200.000 TL döner sermaye kaybı olmuştur.
600 bin baş hayvan ortalama 250 kg karkas ağırlığından kesilirse;
250 kg x 600.000 baş = 150 milyon kg (150 bin ton) kırmızı et demektir. Ortalama 24 TL / kg'dan kesilirse bu kadar etin değeri 3 milyar 600 milyon TL eder. Bu miktarın stopaj (Yüzde 1), mera fonu (Yüzde 0.1) ve borsa tescili (Yüzde 0.04) toplam 54 milyon TL tutmaktadır. Bunlarda devletin gelir hanesine yazılmaktadır.
DEVLET 66.6 MİLYON LİRA KAYBETTİ
Henüz kayda giren hayvanların etinin toptan ve perakende KDV'leri bile hesaplanmadan destek olarak harcanacak 120 milyon TL'nin toplam 66.6 milyon TL'si devletçe gelir vergisi, döner sermaye, stopaj, mera fonu kesintisi ve borsa tescili olarak geri alınmış olacak idi.
Ayrıca 3 milyar 600 milyon TL'ye üreticinin kestirdiği hayvanlar toptan en az 4 milyar TL'ye işlem görecek olup, kayıtlı olduğu için bunun KDV'si yüzde 1'den hesaplandığında 40 milyon TL'yi bulacak.
Aynı miktarda kayda girmiş etin perakende yüzde 8'li KDV ile satışından, kilogramı ortalama 40 TL olsa, 480 milyon TL vergi getirisi ortadadır.
KAYITDIŞI KESİM HALK SAĞLIĞINI DA TEHDİT EDİYOR
Besilik erkek sığır desteği belli şartlar çerçevesinde verildiğinden halk sağlığının korunması ve verimliliğin artmasına vesile olmaktadır. Besilik erkek sığır desteklenmesi, hayvan pasaportu olan Gıda İşletmelerinin kayıt ve onay işlemlerine dair yönetmelik kapsamında Bakanlıktan onay belgesi almış kesimhanelerde kestirilen hayvanlara yapılmaktadır.
Dolayısı ile desteklemeler hijyenik ve sağlıklı ortamlarda kesime yönlendirdiğinden halkımızın sağlığı korunmaktadır. İnsan sağlığının bedeli yoktur. Ayrıca, bu kıstas nedeni ile üretici destek almak için kesimlerde onaylı işletme aradığı için onaysız ruhsatsız kombina ve kesimhaneler de bir an önce onay almak için çaba göstermektedirler.
DESTEK VERİMLİLİĞİ DE TEŞVİK EDİYOR
Bunun dışında destek 200 kg üstü karkasa verildiğinden üreticinin erken kesime gitmesi önlemekte, verimlilik artmaktadır.
Diğer ülkelerde de besicilik desteklenmektedir. Biz de ise besilik sığır ile ilgili başka bir destek yoktur. Tüm hayvancılık konularına destek verilirken besiciliğin destek dışı kalmaması gerekmektedir. Bakanlığımızın Milli Tarım Projesi çerçevesinde yürürlüğe koyduğu proje ve tedbirlerin sonucunun alınması en az üç yılı bulacaktır.
Bu sonuç alınana kadar besilik erkek sığır desteği sürdürülmelidir. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve hükümetimizin uyguladığı politikalar sayesinde hayvancılığa verilen desteklerin payı toplam destek içerisinde yüzde 30'lara ulaşmıştır. Bunun içinde de besilik erkek sığır desteğinin payı yüzde 1.5-2'yi geçmemektedir. Fiyatlarda istikrar sağlanmak isteniyorsa bunun üreticiden esirgenmemesi gerekmektedir.
Girdi fiyatlarının anormal yükseldiği, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve ithalat için harcanan kaynaklar göz önüne alındığında, yurtiçinde erkek yavruların besiye alınarak değerlendirilmesi faaliyetinin sürdürülebilmesi için besilik erkek sığır desteğinin verilmesi elzemdir.
YILLARA GÖRE BESİLİK SIĞIR DESTEK MİKTARLARI
2011, 2012 ve 2013 yıllarında 300 TL/baş.
2014 yılında 200 TL/baş.
2015 yılında 150 TL/baş, sözleşmelilere ise 200 TL/ baş ödenmiştir.
2016 yılında ise sadece sözleşmelilere 200 TL/baş ödenmektedir.
